Trong cuộc tổng tuyển cử dự kiến diễn ra vào tháng tới ở Nhật Bản, các chính trị gia, hầu hết là nam giới, sẽ đưa ra cam kết về những khả năng họ sẽ tiến hành để vực dậy nền kinh tế đang có mức tăng trưởng âm, suy thoái liên tiếp ở quý 3. Tuy nhiên, rất ít trong số họ nghĩ đến nữ giới như là một trong những lối thoát.
Nhật Bản biết rất rõ mình đang đối mặt với khó khăn gì: Dân số già quá đông (24% dân số trên 65 tuổi, dự đoán đến năm 2060 là 40%) so với tương quan lực lượng trong độ tuổi lao động. Kết quả là chi phí an sinh xã hội tăng nhanh, đè nặng áp lực lên nguồn thuế. Các nhà quan sát, chuyên gia kinh tế nhìn thấy câu trả lời để giải quyết khó khăn kinh tế Nhật Bản hiện nay, đó là tạo thêm nhiều việc làm cho nữ giới.
Bà Christine Lagarde, Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ thế giới (IMF), trong một bài phát biểu gần đây, đã nhấn mạnh, phái nữ có thể giúp Nhật Bản thoát khỏi giai đoạn kinh tế u ám nếu họ được tạo thêm nhiều việc làm. Báo cáo của Goldman Sachs chỉ ra, hiện chỉ có 60% số phụ nữ tham gia lao động, nếu tỷ lệ này bằng với 80% của nam giới, nghĩa là có thêm 8 triệu lao động nữ gia nhập thị trường lao động thì sẽ có khả năng vực GDP lên mức 15%.
Năm nay, trong bảng xếp hạng về bình đẳng giới do Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) công bố, Nhật Bản đã tụt 3 hạng, xuống vị trí thứ 101 trong số 135 quốc gia được xếp hạng. Bà Kaori Sasaki, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của một công ty tư vấn ở Nhật Bản, cho rằng, bình đẳng giới không được quan tâm lắm ở Nhật Bản.
Theo bà, kết thúc Chiến tranh thế giới lần 2, Nhật Bản đã có những nỗ lực không ngừng để vực dậy đất nước. Trong 5-6 thập niên sau đó, Nhật Bản ngày càng phát triển mạnh ở các lĩnh vực từ chính trị, kinh tế đến truyền thông, nhưng phần lớn là nhờ sự điều hành, nắm quyền của nam giới. Thế nhưng, trong 2 thập niên trở lại, Nhật Bản dường như đang giậm chân tại chỗ, vì họ thiếu sự cân bằng.
Nữ lãnh đạo chỉ chiếm 1,2%, xét trong 3.600 công ty đăng ký kinh doanh. Hàng loạt vụ bê bối về kế toán ở Nhật Bản bị phanh phui gần đây, trong số đó có Công ty Olympus (giấu lỗ gần 1,7 tỷ USD) rồi đến khủng hoảng tại Công ty TEPCO, điều hành nhà máy điện hạt nhân Fukushima. Theo phân tích của các chuyên gia, nếu lực lượng nắm điều hành ở những nơi này không quá thiên lệch về giới tính, chắc chắn họ sẽ có những biện pháp xử lý khủng hoảng linh hoạt và hiệu quả hơn, tránh gây ra những tổn thất nặng nề.
Đòi hỏi nhiều lao động nữ nhưng bản thân họ cũng có hạn chế. Báo cáo của Goldman Sachs cũng cho biết, 7/10 phụ nữ sau khi sinh con đầu lòng đã nghỉ việc. Tỷ lệ này cao hơn nhiều so với Mỹ, nơi chỉ 1/3 phụ nữ rời khỏi lực lượng lao động sau khi sinh con. Để giải quyết vấn đề lực lượng lao động, Goldman Sachs đưa ra 2 gợi ý cho Nhật Bản. Thứ nhất là Nhật Bản nên mở rộng chính sách di cư, thu hút lao động. Thứ hai là Chính phủ Nhật Bản cần có chính sách hỗ trợ các bà mẹ Nhật Bản trong việc chăm con cái, để họ vẫn tiếp tục làm việc, đóng góp cho nền kinh tế sau khi sinh con.
Goldman Sachs cảnh báo hoặc Nhật Bản phải thay đổi trong vòng vài thập niên tới, hoặc họ có thể sẽ không bao giờ thoát khỏi bãi lầy hiện nay, tránh để bị ví như người khổng lồ đi bằng một chân, mạnh mẽ nhưng không cân bằng.
Như Quỳnh
