ISO 14000 là tiêu chuẩn về quản lý môi trường đã và đang được nhiều nước trên thế giới áp dụng. Ra sân chơi WTO, các doanh nghiệp Việt Nam không thể không biết đến bộ tiêu chuẩn này. Ông Ngô Văn Nhơn, Tổng thư ký Hội Chất lượng TPHCM, đã trao đổi với phóng viên Báo Sài Gòn Giải phóng về vấn đề này.
° Phóng viên: Thưa ông, nội dung chủ yếu của ISO 14000 là gì?
° Ông NGÔ VĂN NHƠN: ISO 14000 là bộ tiêu chuẩn quản lý môi trường với hơn 20 tiêu chuẩn. Trong đó ISO 14001 là tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường, tập trung vào kiểm soát, phòng ngừa và giảm thiểu các tác hại ảnh hưởng xấu đến môi trường trong quá trình sản xuất, hoạt động. Từ năm 1996 đến 15-11-2004 thế giới áp dụng phiên bản mang số hiệu ISO 14001:1996.
Đến ngày 15-11-2004, tổ chức ISO tế giới ban hành phiên bản thứ hai mang số hiệu ISO 14001:2004 thay thế cho phiên bản ISO 14001:1996.
Ảnh: ĐỨC THÀNH
Phiên bản mới này không có sự thay đổi lớn về nội dung mà chủ yếu là làm rõ hơn các yêu cầu và tăng cường tính tương thích với tiêu chuẩn ISO 9001:2000 (tiêu chuẩn về quản lý).
Theo hướng dẫn số GD4:2004 ban hành ngày 20-12-2004 của Diễn đàn công nhận quốc tế (IAF) thì quá trình chuyển đổi từ phiên bản cũ sang phiên bản mới sẽ kéo dài 18 tháng kể từ ngày ban hành tiêu chuẩn mới.
Như vậy, kể từ ngày 15-5-2005 các tổ chức chứng nhận sẽ dùng tiêu chuẩn ISO 14001:2004 làm chuẩn chứng nhận hệ thống quản lý môi trường; mọi giấy chứng nhận theo phiên bản cũ đều không còn giá trị trên phạm vi toàn cầu.
° Qua 10 năm thế giới áp dụng tiêu chuẩn quản lý môi trường (ISO 14001:1996) thì ở Việt Nam, các doanh nghiệp đã “để mắt” đến tiêu chuẩn này chưa?
° Theo số liệu của Tổ chức ISO thế giới, tính đến cuối năm 2005 đã có 111.162 chứng chỉ ISO 14001 được cấp ở 138 quốc gia. Còn ở Việt Nam, đã có khoảng 100 tổ chức, doanh nghiệp áp dụng và được cấp chứng chỉ áp dụng bộ tiêu chuẩn này, nhưng 2/3 trong số đó là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Các doanh nghiệp Việt Nam áp dụng thành công hệ thống này là Dệt Phong Phú, Dệt Việt Thắng, Giày Thụy Khuê, INAX Giảng Võ... Đặc biệt, Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn - đơn vị vừa trúng thầu cung cấp dịch vụ phục vụ APEC 2006 đã có một loạt khách sạn được cấp chứng chỉ ISO 14000 như: Rex, Continental, Grand, Quê Hương 4...
- Quả là số doanh nghiệp Việt Nam thực hiện ISO 14000 so với mặt bằng chung của thế giới là quá thấp. Theo ông, tại sao?
° So với mặt bằng chung của thế giới thì số doanh nghiệp Việt Nam đăng ký và được cấp chứng chỉ là rất thấp, tỷ lệ xấp xỉ 1/1000 (1.000 doanh nghiệp mới có 1 doanh nghiệp áp dụng). Có thể giải thích ở một số nguyên nhân sau:
° Các tổ chức, doanh nghiệp trong nước chưa thật sự quan tâm và nhận thức được tầm quan trọng của hệ tiêu chuẩn quản lý môi trường nên còn bàng quan với nó.
° Để áp dụng thành công tiêu chuẩn ISO 14000, các doanh nghiệp cần phải đầu tư cả về tiền bạc lẫn thời gian. Thời gian tối thiểu để tiến hành áp dụng các tiêu chuẩn bắt buộc của ISO 14000 là 8 tháng. Và chi phí để áp dụng tiêu chuẩn ISO 14000 lên đến hàng trăm triệu đồng, tùy theo quy mô sản xuất, loại hình sản xuất, số lượng công nhân của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu là nhỏ và vừa nên ít doanh nghiệp dám đầu tư hàng trăm triệu đồng để thực hiện tiêu chuẩn ISO 14000. Điều này lý giải tại sao 2/3 doanh nghiệp được cấp chứng chỉ ISO 14000 tại Việt Nam chủ yếu là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
- Nhà nước đã có một số văn bản, chỉ thị hướng dẫn và khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng ISO 14000 nhưng thiếu giải pháp đôn đốc mạnh mẽ. Nhiều doanh nghiệp vẫn có tâm lý coi vấn đề môi trường là nhiệm vụ của Bộ Tài nguyên - Môi trường nên chưa chủ động bắt tay vào thực hiện ISO 14000.
° Theo ông, làm thế nào để phổ biến tiêu chuẩn ISO 14000 trong doanh nghiệp Việt Nam?
° Vấn đề này tùy thuộc vào nhận thức của mỗi doanh nghiệp về tiêu chuẩn ISO 14000. Doanh nghiệp phải thực sự thấy cần có tiêu chuẩn ISO 14000 trong quá trình hội nhập - nó sẽ như tấm thông hành xanh vào thị trường thế giới - từ đó quyết tâm làm và làm nghiêm túc. Các doanh nghiệp nên xác định bỏ ra hàng trăm triệu đồng áp dụng tiêu chuẩn ISO 14000 là kinh phí đầu tư chứ không phải kinh phí mất đi.
Các doanh nghiệp có thể mạnh dạn mời tư vấn nước ngoài để hướng dẫn thực hiện hệ tiêu chuẩn ISO 14000. Bên cạnh đó, nhà nước cũng nên có chính sách khuyến khích, ưu đãi doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn IS0 14000. Tôi cũng muốn cảnh báo rằng, hiện nay có một số đơn vị tư vấn (trung gian giữa doanh nghiệp và tổ chức chứng nhận) tự quảng cáo có thể giúp doanh nghiệp áp dụng hệ thống tiêu chuẩn ISO 14000 trong vòng 3- 4 tháng, là vô lý, làm ẩu.
Cũng có những tổ chức tự xưng vừa có chức năng chứng nhận vừa có thể làm tư vấn cho doanh nghiệp. Điều này, chẳng khác nào vừa đá bóng vừa thổi còi, không nên thuê các đơn vị này làm tư vấn.
° Xin cảm ơn ông.
Thứ trưởng thường trực Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên: |
THANH TÂM
