Nếu bạn vào trang truy cập thông tin của Google và chỉ cần gõ dòng chữ “fixing match soccer” (dàn xếp kết quả bóng đá) sẽ có ngay 274.000 kết quả sau 0,15 giây. Trong đó, chiếm vị trí hàng đầu vẫn là vụ trọng tài người Đức, Robert Hoyzer, bị kết án vì dùng tiếng còi làm sai lệch kết quả các trận đấu ở giải Cúp quốc gia và giải hạng nhất.
Tuy nhiên, trang web của Wikipedia, một bách khoa toàn thư trên mạng, mới là nơi cung cấp cho các bạn đầy đủ những định nghĩa, thông tin về lịch sử, quá trình hình thành của cái gọi là “trò chơi trước một trò chơi”.
- Định nghĩa
Trọng tài người Đức Robert Hoyzer.
Match fixing (dàn xếp trận đấu) hoặc game fixing (dàn xếp trò chơi) là việc tổ chức, sắp xếp một cách hoàn hảo một cuộc đấu thể thao sao cho người tổ chức biết được trước kết quả của trận đấu đó. Định nghĩa “dàn xếp kết quả bóng đá” cũng tương tự.
- Lịch sử
Trong các cuộc đấu tại Olympic cổ đại (The Ancient Olympic) cụm từ “dàn xếp kết quả” đã được nhắc đến. Lực sĩ bị phát hiện thông đồng với người ngoài, tự điều chỉnh kết quả thi đấu của mình, hay nói một cách khác là “bán độ”, sẽ bị xử thua ngay, bị mất danh dự, mất tiền thưởng, tóm lại là mất tất cả.
Cuối thế kỷ 19, trò cờ bạc trong thể thao càng phát triển mạnh nhưng tập trung chủ yếu tại Mỹ với môn quyền Anh. Vì đây là môn thể thao đối kháng cá nhân nên chuyện móc ngoặc, dàn xếp kết quả theo hướng có lợi cho các tay trùm cá độ thật dễ dàng. Môn thứ hai là bóng chày (baseball), với các trận đấu ở giải vô địch quốc gia Mỹ và điển hình là 8 thành viên của đội Chicago White Sox tổ chức bán độ trong một thời gian dài, bắt đầu từ năm 1919.
Khi tổ chức các trò chơi cá độ hợp pháp (được chính phủ cấp phép) thì cũng đồng nghĩa với tình trạng dàn xếp kết quả được đẩy mạnh nhưng tinh vi hơn. Sau bóng chày, bóng rổ cũng là mảnh đất màu mỡ cho cá độ bất hợp pháp. Nhiều trận đấu trong giải nhà nghề (NBA) được tính toán chính xác thời điểm cầu thủ ghi những điểm cuối cùng làm đảo lộn kết quả trận đấu. Việt kiều Đạt Trương, vốn là dân ghiền cá độ hạng nặng tại Mỹ, cho biết: “Có một mắt xích liên kết giữa các ông chủ câu lạc bộ, các tổ chức cá độ, giới trọng tài, báo chí để tạo nên những trận đấu giả như thiệt, vẫn làm say lòng người bởi kỹ thuật đóng kịch siêu đẳng”.
- Những vụ án nổi tiếng
Năm 2000, cảnh sát thành phố Delhi (Ấn Độ) phá vụ cá độ tại thị trường đen, liên quan đến nhiều đấu thủ ngoại rất nổi tiếng trong môn cricket.
4 năm sau tại Nam Phi, 33 người (trong đó có 19 trọng tài, quan chức câu lạc bộ, giám sát viên của trận đấu và 1 quan chức Liên đoàn Bóng đá) bị bắt giữ vì liên quan đến các vụ dàn xếp kết quả trận đấu ở giải vô địch.
Tháng 1-2005, tòa án Đức ký lệnh bắt giữ trọng tài quốc gia Robert Hoyzer cùng nhóm trùm độ người Croatia. Sau đó, trọng tài thứ hai là Dominik Marks nối gót theo Hoyzer vào ngày 10-3.
Tháng 7-2005, nhà vô địch giải Serie B của Ý là Genoa chưa kịp thăng hạng Serie A đã bị đánh tụt xuống Serie C sau khi bị phát hiện đã mua chuộc đối thủ Venezia ở trận cuối cùng của mùa bóng. Trường hợp này tương tự như vụ Đông Á Thép Pomina vừa mới giành vé thăng hạng V-League đã bị phanh phui dùng tiền mua chuộc trọng tài và lập tức bị đưa trở lại giải hạng nhất. Riêng đội hạng 5 Tôn Hoa Sen Cần Thơ bị đưa xuống giải hạng nhì vì bị cáo buộc đã mua chuộc trọng tài ở mùa giải trước.
Trở lại sân cỏ thế giới, trọng tài FIFA người Brazil, Edilson Pereira de Carvalho, cũng có cùng số phận như đồng nghiệp Robert Hoyzer bên Đức vì những lỗi lầm tương tự.
LINH GIAO
