Những người yêu nghệ thuật thứ bảy có lẽ sẽ biết nam tài tử Emil Jannings là người giành được giải Oscar đầu tiên cho hạng mục Nam diễn viên xuất sắc nhất trong phim The Way of All Flesh vào năm 1929. Nhưng thế hệ chúng ta sẽ không bao giờ xem được diễn xuất của nam diễn viên này, bởi những bản phim sao chép lại đã không còn nữa.
Khi công nghệ làm phim chuyển sang thời kỳ kỹ thuật số, cho ra những siêu phẩm 3D, 4D thì cũng là lúc đặt dấu chấm hết cho phim nhựa tráng bạc từ hơn 100 năm nay. Khi rất ít nhà hát hiện nay còn trang bị các máy chiếu phim nhựa cuộn truyền thống, thì chúng ta càng ít cơ hội để xem lại những bộ phim từng gây sốt trong quá khứ. Sự biến mất của những bộ phim này đã thu hẹp ký ức văn hóa của chúng ta. Thực tế này làm những nhà bảo tồn phim lo lắng.
Một thước phim cũ A Trip to the Moon (1902) đang được phục hồi tại xưởng Technicolor.
Thư viện Quốc hội Mỹ mới đây cho biết chỉ khoảng 20% những bộ phim nổi tiếng được sản xuất tại Mỹ trong những năm 1910 - 1920 và khoảng 20% những bộ phim ra đời trong những năm 1950 còn xem được. Phần lớn những bộ phim bị hư không thể khôi phục lại được thuộc các thể loại như phim ngắn, phim câm, phim tài liệu.
Mới đây, chính phủ Mỹ đã cấp tốc đưa thêm hàng chục bộ phim kinh điển vào danh sách những bộ phim cần bảo tồn. Trong số đó có phim mới nhất được bình chọn là Dances With Wolves (1990) từng đoạt 7 giải Oscar và bộ phim cũ nhất là phim Tol’able David (1921) của đạo diễn Henry King. Một số bộ phim kinh điển nổi tiếng cũng lọt vào danh sách như phim Wuthering Heights (1939), Back to the Future (1985)...
Vấn đề bảo tồn phim cũ gặp rất nhiều khó khăn và thất bại trong quá khứ vì nhiều xưởng phim đã lưu trữ phim trong những điều kiện nghèo nàn. Đối với phim xử lý nitrate sản xuất theo tiêu chuẩn trước năm 1950, không chỉ dễ gây cháy - một trong những nguyên nhân dễ dẫn đến các vụ cháy kho lưu trữ hay các phòng thu nổi tiếng - mà còn chứa bạc, khiến nó mang nhiều giá trị hơn là những ảnh hình ảnh được lưu lại bên trong.
Bảo tồn phim ảnh là việc làm cực kỳ quan trọng, song công việc này từng bị đánh giá thấp trong quá khứ. Trước đây, những người có nhiệm vụ giữ gìn các thước phim không phải là những kỹ thuật viên mà đôi khi đơn giản chỉ là những người trông kho hoặc bảo vệ của một viện bảo tàng nào đó.
Tuy nhiên, khi việc bảo tồn phim cũ được đánh giá lại thì cũng là lúc những nhà bảo tồn gặp thêm nhiều khó khăn. Vì hầu hết các phòng, rạp chiếu phim đã bỏ đi những máy chiếu phim nhựa truyền thống, thay vào đó là các đầu chiếu kỹ thuật số.
HẠNH CHI
