(SGGPO).- Phản hồi thông tin về “nghi vấn ống xả thải khổng lồ dưới biển Vũng Áng”, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân khẳng định: Formosa được phép xả thải.
Quy trình xả thải của doanh nghiệp này đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép theo đúng quy định pháp luật Việt Nam. Hệ thống của Công ty Formosa được thiết kế nằm dưới mực nước biển 17m, đường kính hơn 1m. Nước thải được quan trắc tự động, khi nào báo đạt chuẩn mới được cho qua đường ống, thải ra biển.
Tuy nhiên, chưa yên tâm với giải thích này, một số ý kiến nêu nghi vấn về việc có khả năng nước thải, đặc biệt là nước súc, xả đường ống, vốn có chứa các loại hóa chất tẩy rửa mạnh như acid đậm đặc, chất ức chế ăn mòn… đã được xả thẳng ra môi trường mà không qua quan trắc. Phóng viên báo SGGP đã có cuộc trao đổi nhanh với Ths Đỗ Thanh Bái (ảnh), Giám đốc Trung tâm an toàn hóa chất bảo vệ môi trường (Hội Hóa học Việt Nam) về vấn đề này.
Thưa ông, hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường chưa công bố chính thức nguyên nhân khiến cá chết hàng loạt tại nhiều vùng biển của nước ta, song những thông tin từ phía ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẳng định, cá chết do độc tố cực mạnh. Thêm vào đó, thông tin Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh nhập về một lượng lớn hóa chất tẩy rửa, để tẩy đường ống, tránh tình trạng tắc nghẽn. Xâu chuỗi những thông tin này, có thể thấy được điều gì?
• ÔNG ĐỖ THANH BÁI: Xét thuần túy kỹ thuật thì việc sử dụng hóa chất để tẩy rửa đường ống có thể làm phát sinh một lượng lớn nước thải độc hại, nếu được xử lý qua hệ thống mới cho thải ra biển thì không có gì đáng nói. Nhưng nếu không qua xử lý thỏa đáng thì hàm lượng acid đậm đặc, các chất ức chế ăn mòn… có thể là tác nhân gây độc làm chết cá. Tôi nghĩ kiểm tra điều này không quá khó, nếu tiến hành “kiểm toán” số lượng hóa chất đã sử dụng của Formosa, đối chiếu với lượng nước thải phát sinh, khả năng trữ nước thải để xử lý trước khi xả ra môi trường. Nếu những xét nghiệm nồng độ pH trong mẫu nước cho thấy tính acid thì khả năng này là có. Nhưng tôi cho rằng trong môi trường biển thì xét nghiệm mẫu nước thôi là hơi khó để xác định. Rất cần có thêm kết quả xét nghiệm mẫu cá chết và mẫu bùn trầm tích trong khu vực.
Ông nghĩ sao về quan điểm cho rằng đây có thể là một thảm họa tự nhiên, gây ra bởi sóng ngầm, động đất, lượng O2 hòa tan trong nước sụt giảm… như đã từng xảy ra tại một số vùng biển trên thế giới những năm trước đây?
Đúng là cũng không thể loại trừ hoàn toàn khả năng đó và vẫn phải đồng thời xem xét, điều tra theo hai hướng. Thậm chí, không thể loại trừ trường hợp cả hai yếu tố đó cộng hưởng. Thế cho nên kết quả xét nghiệm tế bào cá chết sẽ rất quan trọng, nó “nói” cho chúng ta biết chất độc nào đang hiện hữu, có sự tương đồng với những loại hóa chất mà Công ty Formosa đưa về sử dụng hay không. Cần thường xuyên lấy mẫu để đối chiếu giữa những mẫu cá chết đã lâu và cá mới chết ở những vùng, những khu vực khác nhau.
Việc kiểm tra tình hình tuân thủ pháp luật của Formosa bây giờ mới được tiến hành, nghĩa là hơn 2 tuần sau khi hiện tượng cá chết được ghi nhận, liệu có quá chậm trễ để có được những bằng chứng trực tiếp?
Như tôi đã nói, cần kết hợp phân tích cả mẫu cá, mẫu nước, mẫu trầm tích và kiểm toán lượng hóa chất Formosa đã sử dụng; đối chiếu với hạ tầng cơ sở xử lý nước thải của khu công nghiệp này, cũng như nhật ký vận hành hệ thống… Tôi tin là các cơ quan chức năng sẽ tìm ra sự thật. Và cần làm thận trọng, nhưng cũng phải khẩn trương để nếu có sai phạm thì phải xử lý nghiêm, nếu không thì cũng trả lại sự trong sạch cho doanh nghiệp.
********************
Giải thích cho việc nhập gần 300 tấn hóa chất và có dùng hóa chất súc rửa đường ống, ông Chu Xuân Phàm, Trưởng đại diện Formosa Hà Tĩnh cho biết, Nhà máy luyện thép Formosa ở Vũng Áng chưa đi vào hoạt động chính thức nên chưa xả thải. “Hiện tại Formosa chủ yếu xả thải nước sinh hoạt của công ty. Chúng tôi có nhập một số hóa chất và có rửa đường ống nhưng khi rửa thì nước đó sẽ chảy vào bể nước thải để xử lý. Chúng tôi cũng có hệ thống quan trắc môi trường tự động, nước thải đã xử lý đạt chuẩn mới xả ra tự nhiên. Hệ thống xả thải của chúng tôi luôn được cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh thường xuyên kiểm tra”.
Anh Thư (thực hiện)
>>Vụ cá chết hàng loạt ven biển miền Trung: Nước biển có độc tố
