Giảm thiểu ô nhiễm môi trường là một trong những chương trình đột phá của TPHCM nhiệm kỳ 2011 – 2015 nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững. Bước qua năm 2012 cũng đồng nghĩa với việc chương trình này đã đi được 1/5 chặng đường. Sở TN-MT TPHCM đã và sẽ làm gì để chương trình đúng như tên gọi của nó là “giảm thiểu ô nhiễm môi trường”? Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Phước, Phó giám đốc Sở TN-MT TPHCM.
Cơ quan chức năng lấy mẫu kiểm tra nước thải. Ảnh: Cao Thăng
° Phóng viên: 1/5 chặng đường Chương trình Giảm thiểu ô nhiễm đã đi qua, nhưng nhiều ý kiến cho rằng hiện trạng ô nhiễm vẫn còn khá ngổn ngang. Ông có nhận xét gì về những ý kiến này?
° Ông NGUYỄN VĂN PHƯỚC: Thực trạng ô nhiễm môi trường như hiện nay là sự tích tụ lâu dài từ việc đẩy mạnh phát triển kinh tế nhưng chưa quan tâm đúng mức đến bảo vệ môi trường trước đây. Cũng chính vì thế, để cải thiện, khắc phục những hệ quả của vấn nạn ô nhiễm môi trường trước đây cũng như hiện tại đang gây ra không thể hiện ngày một ngày hai mà cần có lộ trình nhất định. Một năm chưa thể nói là dài nhưng cũng không phải ngắn để thực hiện một chương trình lớn như Chương trình Giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên chúng tôi đã có nhiều nỗ lực để cải thiện môi trường hiện nay.
° Ông có thể cho biết cụ thể sở đã thực hiện những giải pháp gì?
° Ngay từ đầu năm, sở chủ trì họp các đơn vị liên quan để triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Cụ thể, để tránh chồng chéo nhưng vẫn tăng cường được hiệu quả của công tác thanh kiểm tra môi trường, sở đã làm đầu mối lập danh sách và lên kế hoạch kiểm tra các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất tái vi phạm môi trường nghiêm trọng. Đặc biệt là những doanh nghiệp đang đóng trú tại khu vực nhạy cảm như trong khu dân cư đông người hoặc gần đầu nguồn nước cung cấp nước sinh hoạt…; thực hiện phân vùng xả thải các nguồn thải nằm trong lưu vực sông Sài Gòn, các nhánh sông, kênh rạch chính trên địa bàn thành phố; thúc đẩy sớm hoàn thiện việc di dời những doanh nghiệp gây ô nhiễm nghiêm trọng theo quyết định 64 của Thủ tướng Chính phủ; phối hợp với các tỉnh lân cận như Đồng Nai, Bình Dương, Tây Ninh kiểm soát chặt nguồn thải ô nhiễm, nhất là khu vực kênh Ba Bò và sông Sài Gòn – đoạn lấy nước thô phục vụ cấp nước sinh hoạt của thành phố; phối hợp với Sở Y tế thẩm định và đầu tư cải tạo hệ thống xử lý nước thải các bệnh viện; triển khai gắn trạm quan trắc nước thải tự động cho khu chế xuất xuất; khu công nghiệp; gắn thiết bị định vị (GPS) cho phương tiện vận chuyển chất thải nguy hại, tạo điều kiện cơ quan chức năng giám sát chặt hoạt động chuyển giao, xử lý loại chất thải này, chấm dứt thực trạng đổ bừa bãi ra môi trường như hiện nay.
Sở đã thực hiện xã hội hóa thành công công tác thu gom và xử lý chất thải rắn đô thị theo hướng tăng lượng rác tái chế, giảm lượng rác chôn lấp. Năm 2012, thành phố sẽ đưa vào hoạt động nhiều dự án xử lý chất thải rắn hiện đại như dự án đốt rác phát điện của Công ty Keppel, dự án Công ty CP Tâm Sinh Nghĩa. Sở chỉ đạo Ban quản lý các khu liên hiệp xử lý chất thải thành phố sớm giải phóng mặt bằng 200ha thuộc khu liên hợp xử lý chất thải rắn Tây Bắc Củ Chi để tạo điều kiện cho nhiều dự xử lý rác, bùn thải, chất thải nguy hại và các khu tái chế chất thải sớm đầu tư và đi vào hoạt động...
° Xử phạt doanh nghiệp gây ô nhiễm là việc làm nhiều năm qua nhưng có thực tế doanh nghiệp bị xử phạt vẫn không khắc phục hành vi vi phạm của mình. Với họ, mức phạt vẫn nhẹ hơn kinh phí đầu tư xử lý chất thải. Vậy sở có biện pháp nào để chấn chỉnh tình trạng này?
° Xử phạt nhưng mức phạt tiền nhẹ hoặc không áp dụng biện pháp xử lý mạnh thời gian qua đã khiến nhiều doanh nghiệp “lờn thuốc”. Thế nhưng, tôi tin rằng những doanh nghiệp nào còn tâm lý chủ quan sẽ khó tồn tại được trong năm 2012. Bởi lẽ, vừa qua, sở đã phối hợp với các ban ngành liên quan cưỡng chế niêm phong máy móc, ngắt điện 4 doanh nghiệp tái vi phạm môi trường nghiêm trọng tại quận 12 và Bình Chánh. Và những doanh nghiệp này chỉ được cho phép hoạt động lại khi đã khắc phục hành vi vi phạm của mình, đảm bảo chất thải phát sinh từ hoạt động sản xuất đảm bảo đạt tiêu chuẩn quy định trước khi thải ra môi trường.
° Nói như vậy, chất lượng môi trường trong năm nay hứa hẹn sẽ có nhiều khả quan?
° Theo tôi, muốn cải thiện chất lượng môi trường phải xác định được cội nguồn nguyên nhân của thực trạng ô nhiễm môi trường. Trên thực tế, sở dĩ kênh rạch, sông ngòi hiện đang bị ô nhiễm nghiêm trọng là do có quá nhiều nguồn thải bẩn, chưa xử lý đạt tiêu chuẩn đang thải vào. Vậy muốn cải thiện hiện trạng này, trước hết phải cắt được nguồn thải bẩn. Kế đến mới đầu tư những dự án cải thiện ô nhiễm. Xuất phát từ thực tế đó, năm 2011 sở đã thực hiện thống kê nguồn thải là những doanh nghiệp có khối lượng xả thải trên 50m3/ngày đêm đang thải gián tiếp hoặc trực tiếp ra sông Sài Gòn.
Kết quả cho thấy, trong tổng số hơn 400 doanh nghiệp, có đến hơn 60% đơn vị xả thải chưa đạt chuẩn yêu cầu. Tập trung chủ yếu những cơ sở hoạt động trong lĩnh vực dệt nhuộm, giấy bột, cao su, xi mạ, hóa chất… Hiện đã chuyển danh sách hơn 100 doanh nghiệp vi phạm môi trường cụ thể về cho Phòng TN-MT các quận huyện để xem xét xử lý. Sở sẽ tiếp tục phối hợp với cơ quan chức năng thành lập đoàn kiểm tra liên ngành tiếp tục cưỡng chế buộc ngưng hoạt động những doanh nghiệp tái vi phạm môi trường nghiêm trọng. Tôi tin rằng với cách làm mang tính đột phá và quyết liệt như thế này cộng với sự đầu tư đồng bộ nhiều dự án cải thiện chất lượng nước kênh rạch mà thành phố đang triển khai sẽ giúp cải thiện hiệu quả chất lượng môi trường thành phố trong thời gian tới.
ÁI VÂN
