Chơi chứng khoán có “dễ ăn”?

Chưa bao giờ người chơi chứng khoán (trong nghề gọi là nhà đầu tư - NĐT), rộ lên như hiện nay. Một chuyên gia về chứng khoán cho rằng so với thị trường chứng khoán (TTCK) của thế giới thì TTCK hiện nay ở Việt Nam không là “cái đinh” gì cả, tuy nhiên số lượng người chơi ở Việt Nam hiện nay có thể gọi là “bùng nổ” đột biến. Liệu chơi chứng khoán có “dễ ăn” như nhiều người nghĩ?

• Đua nhau “lên sàn”

Trong dịp Tết, ai cũng nghe râm ran về chứng khoán, chơi chứng khoán. Rồi vào cơ quan, công sở (nhà nước, tư nhân, liên doanh…), thấy cán bộ, nhân viên cũng bàn tán xôn xao chuyện cổ phiếu, cổ phần.

Thậm chí không ít tiểu thương, người mua bán nhỏ lâu nay chỉ biết sạp chợ, quầy hàng bây giờ cũng đua nhau “lên sàn”. Một số nhà sách lớn cho biết, từ đầu năm đến nay, sách viết về thị trường chứng khoán bán khá chạy. Nhiều cuốn như “Bạn muốn làm giàu từ chứng khoán?”, “Những điều cần biết về chứng khoán”… mới xuất bản đã bán sạch.

Theo dự đoán của bà Mai Thị Bích Phượng – Giám đốc quan hệ nhà đầu tư – Công ty cổ phần Chứng khoán TPHCM (HSC), số NĐT trong quý 1/2007 sẽ tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ 2006 và cuối năm 2007 có thể sẽ tăng vọt lên 10 lần và sẽ còn tăng nhiều trong 2 – 3 năm tới.

Song song đó, cả nước hiện nay đã có gần 30 công ty chứng khoán – sàn giao dịch ra đời, riêng TPHCM có khoảng 16 công ty. Và cũng theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), từ nay đến cuối năm 2007 sẽ có thêm khoảng 30 công ty chứng khoán nữa ra đời. Tuy nhiên, hiện nay bất kỳ sàn giao dịch chứng khoán nào cũng đều quá tải.

Lý giải hiện tượng này, bà Mai Thị Bích Phượng cho rằng, sở dĩ có sự bùng nổ này là vì bao nhiêu năm nay TTCK của Việt Nam “ngủ yên”. Điểm kích cầu đặc biệt làm cho người ta đổ xô đi chơi chứng khoán là do năm 2006 có thể nói là một năm “trúng lớn” của nhiều NĐT. Kế đó là sự kiện một số tờ báo xếp hạng những người giàu nhất Việt Nam, rồi triệu phú USD của Việt Nam dựa trên sở hữu số lượng cổ phiếu, nên NĐT chứng khoán kỳ vọng vào lợi nhuận trong năm nay.

Mặt khác, qua tìm hiểu của chúng tôi, dư luận “chơi chứng khoán lời lắm” cũng là “động cơ” để người chơi mới (trong đó có rất nhiều người chưa thật sự am hiểu về chứng khoán) cũng lên sàn. Bên cạnh đó, thị trường bất động sản năm vừa qua xem như “đóng băng”, khó đầu tư nên nhiều người xem chứng khoán như một kênh đầu tư mới. Tham gia đầu tư chứng khoán, lỗ lãi sẽ biết ngay trong ngày.

• Hai mặt ở chợ chứng khoán

Ông Bùi Thế Tân – Giám đốc khối Dịch vụ chứng khoán - Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI), phân tích: TTCK là một môi trường kinh doanh mới mẻ với rất nhiều người Việt Nam nên cần cẩn thận khi tiếp cận nó. Bản thân chứng khoán đã có sự rủi ro. Người tới sau lãnh cái rủi ro của người đi trước vì người bán có lời mới bán và như thế nghĩa là đẩy cái rủi ro cho người mua – người tới sau.

Thêm nữa, do thị trường mới nổi nên chưa tuân theo những chuẩn mực, còn NĐT chơi theo tâm lý (chơi dựa theo chủ quan) nhiều hơn là phân tích, phán đoán căn cơ. Thật ra, chơi chứng khoán không phải dễ kiếm tiền như nhiều người nghĩ. Vì vậy trước khi quyết định chơi cần thông suốt về quy định giao dịch, luật, thông tin về thị trường, tính minh bạch về thị trường, thuật ngữ chứng khoán...

Còn bà Mai Thị Bích Phượng đưa ra lời khuyên: Bất kỳ vấn đề gì trong kinh doanh cũng có hai mặt. Việc tăng trưởng TTCK thể hiện sự phát triển thương mại, giao dịch của nền kinh tế thị trường. Nói một cách nào đó, sàn giao dịch chứng khoán chính là chợ, mà chợ có nhiều người mua bán tấp nập là tốt.

Tuy nhiên, có người sẽ biết “chọn chợ mà đến” nhưng cũng có nhiều người không biết chợ nào có bán hàng gì. Rồi cùng đến một chợ, có người biết mua mặt hàng tốt, ngon, giá cả hợp lý nhưng những người “không biết đi chợ” thì vớ phải những thứ thiu, ôi. Vì vậy, đã có nhiều người rạng rỡ nụ cười nhưng cũng lắm người “méo mặt”. Điều quan trọng nhất khi tham gia TTCK là NĐT cần thận trọng, bình tĩnh, không nên nóng vội, “say máu”. Không ít NĐT thể hiện máu “anh hùng” mua đại, mua vì lòng tham mà không chịu tìm hiểu thật kỹ loại cổ phiếu nào có thể đầu tư.

Nhiều NĐT có kinh nghiệm cho rằng, đừng thấy “người ta ăn khoai mà vác mai đi đào”. Cần tránh nghe theo lời đồn thổi không có căn cứ, “tam sao thất bản”, không đúng sự thật.

• Những trường hợp có nguy cơ cho NĐT

Theo ghi nhận của chúng tôi, điều khiến nhiều NĐT than phiền là khi đặt lệnh mua – bán, nhân viên môi giới chưa thật sự làm người chơi hài lòng. Chưa kể có tình trạng nhân viên môi giới “ưu ái” cho NĐT có “bôi trơn”, chung chi. Điều này đã xảy ra và mới đây, thanh tra của UBCKNN đã có kết luận hàng loạt công ty chứng khoán sai phạm nghiệp vụ về nhập lệnh, không ghi giờ…; dẫn đến trường hợp NĐT nộp lệnh từ rất sớm nhưng khi kiểm tra thì được báo là không khớp lệnh. Lúc ấy thiệt hại NĐT lãnh đủ nhưng không ai chịu trách nhiệm! Tuy nhiên, hiện tại hầu hết các sàn giao dịch luôn quá tải nên việc sai sót là không tránh khỏi.

Do có quá nhiều NĐT tham gia mà diện tích sàn thì hạn chế, nhân sự đáp ứng, giải quyết công việc cho NĐT chưa kịp thời, dẫn đến lệnh bị sót, thiếu, trục trặc về hệ thống điện tử cũng là những rủi ro mà NĐT phải gánh chịu.

Ngoài ra, các sàn luôn quá tải trong khi số lượng nhân viên có hạn nên việc đặt lệnh qua điện thoại luôn bị nghẽn mạch vào giờ cao điểm, NĐT cứ phải đến để cố chen vào đặt cho chắc. Đồng thời việc nhận tin khớp lệnh qua tin nhắn hiện đang được các công ty chứng khoán triển khai nhưng cũng chưa thật sự kịp thời, lúc có lúc không…

Một số sàn giao dịch lớn như SSI, ACBS, Bảo Việt, VCBS… chỉ có một nhân viên thu ngân nên quầy này luôn xô bồ, dễ bị kẻ gian trà trộn móc túi, cướp giật… Hiện chỉ có vài ba công ty là có công an giám sát, còn lại chỉ có một hay hai nhân viên bảo vệ bên ngoài. Dù chưa xảy ra vụ cướp giật nào lớn nhưng các vụ mất điện thoại di động, bóp, ví thì xảy ra thường xuyên. Mong rằng các công ty chứng khoán nên tích cực bảo vệ an ninh trật tự để NĐT yên tâm đến giao dịch.

KHÁNH KHÔI – THẾ VY