Nhà văn Trang Thế Hy được mệnh danh là một trong những cây đại thụ của văn học Nam bộ hay như nhà thơ Phạm Sỹ Sáu từng ví von là “vàng mười” của nền văn học phương Nam. Tháng 10 này, nhân dịp kỷ niệm 90 năm ngày sinh của Trang Thế Hy (29-10-1924), NXB Trẻ, đơn vị mua bản quyền trọn đời toàn bộ tác phẩm của ông, đã giới thiệu đến bạn đọc cùng lúc ba tập truyện ngắn và một tập thơ của ông.
Ba tập truyện ngắn bao gồm 37 truyện ngắn đã từng được in ở nhiều nơi và 2 truyện mới tìm thấy. Riêng tập thơ có nhan đề Đắng và Ngọt thì trong lần in này có đến 13 bài thơ chứ không phải 12 như lần in trước. Ngoài ra, tập thơ được xuất bản lần này còn được in song ngữ Việt - Anh trong đó phần chuyển ngữ tiếng Anh là do hai nhà thơ đang sống tại Mỹ là Martha Collins và Nguyễn Bá Chung thực hiện.
Gần 50 năm cầm bút sáng tác, nhà văn Trang Thế Hy tổng cộng viết khoảng 50 truyện ngắn, mỗi truyện là một tuyên ngôn về cuộc sống. Ba tập truyện ngắn được tái bản lần này tập trung hầu hết những truyện ngắn nổi tiếng nhất của ông, mỗi tập truyện đều có những nét riêng, ghi đậm dấu ấn sáng tác của Trang Thế Hy.
Mưa ấm gồm 13 truyện ngắn được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1981, trải qua bao thăng trầm của thời gian, ngày nay tập truyện ngắn ấy vẫn chứa đựng một giá trị nhân văn sâu sắc về đề tài con người và cách mạng.
Tiếng khóc và tiếng hát xuất bản lần đầu năm 1993 với 12 truyện ngắn, tác phẩm này đã được Hội Nhà văn Việt Nam trao tặng thưởng năm 1994. Như nhận xét của thầy Trần Hữu Tá, Tiếng khóc và tiếng hát có thể xem như là tuyên ngôn nghệ thuật của Trang Thế Hy. Câu chuyện tưởng như vòng vo tam quốc giữa một nghệ sĩ sân khấu và một người phụ nữ nghèo bán quán trong một chiều mưa buồn về thân phận của những kiếp người khốn khổ đã dẫn đến một kết thúc bất ngờ.
Từ những lời tâm sự của chị bán thuốc lá nghèo nhưng đôn hậu, hiền lương ấy, người nghệ sĩ đã thấm thía: “Tôi nghe đó là lời răn dạy rất nghiêm, có giá trị thức tỉnh cao của một hiện thực đau buồn, nhắc nhở người cầm bút đừng bao giờ đánh mất điểm tựa đáng tin cậy của mình là nỗi đau khổ lớn nhất của một số đông thầm lặng”.
Cũng như Tiếng khóc và tiếng hát, Nợ nước mắt cũng là một sáng tác thuộc về thời kỳ nhà văn lui về ở ẩn từ sau khi về hưu năm 1992 mà như chính ông thường tự trào là “đi chỗ khác chơi”. Nợ nước mắt gồm 12 truyện ngắn và tập trung chủ yếu vào cuộc sống mới. Trong bối cảnh xã hội đang phát triển mạnh mẽ, những con người của một thời chiến tranh có nhu cầu hoài niệm về quá khứ, về những hy sinh cao đẹp của những người đã cống hiến cả đời cho lý tưởng. Tác phẩm đã đoạt giải A của Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam năm 2001.
Tập thơ Đắng và Ngọt xuất bản lần đầu năm 2009 tập hợp các bài thơ của Trang Thế Hy sáng tác từ những năm 50 của thế kỷ trước đến khi đó. Ngoài ra, tập thơ còn có phần thơ dịch do chính Trang Thế Hy dịch từ tiếng Pháp tập thơ Giỏ trái cây (La corbeille de fruits).
Sáng 27-10, NXB Trẻ sẽ tổ chức chuyến thăm và chúc mừng sinh nhật lần thứ 90 của nhà văn Trang Thế Hy tại nhà riêng của ông ở Bến Tre. Nhân dịp này, NXB cũng giới thiệu với ông chùm sách của ông vừa được xuất bản.
XUÂN THÂN
