Thời gian gần đây, hàng loạt vở kịch, phim điện ảnh có đề tài kinh dị, ma quái trình làng và nhận được sự chú ý, cùng nhiều ý kiến trái chiều của dư luận, khán giả. Có lẽ, sau trào lưu kịch - phim có đề tài tâm lý, tình cảm, hành động, hài đã bắt đầu trở nên quen thuộc; thì đề tài kinh dị ma quái đang là xu thế được các nhà sản xuất, các ông bà bầu để mắt tới, nhằm kích thích sự tò mò để người xem đến rạp và đến các sân khấu kịch!
Phim kinh dị - “khẩu vị” mới
Chừng 5 năm lại đây, các nhà sản xuất (NSX) phim điện ảnh đã bắt đầu chú tâm thay đổi “khẩu vị” cho người xem bằng các phim với đề tài ma quái, kinh dị. Nhưng phần lớn phim chỉ đưa vào một vài chi tiết có vẻ rùng rợn, sợ hãi, ma mị, còn bản thân cốt chuyện, cách thể hiện chưa thể gọi đó là phim kinh dị thật sự. Có lẽ do hạn chế về kỹ thuật (hiệu ứng âm thanh, ánh sáng), do tay nghề đạo diễn và cả cơ chế kiểm duyệt… chưa đủ “đô”, nên hầu hết các bộ phim làm về đề tài này không để lại ấn tượng nào cho người xem, lại càng không thể “hù dọa, gây sợ hãi” như vốn dĩ một phim ma quái, kinh dị phải có. Gần đây, có các phim như: Lời nguyền huyết ngải, Ngôi nhà trong hẻm, Giữa hai thế giới, Cột mốc 23, Scandal - Bí mật thảm đỏ, Quả tim máu… tạo được sự chú ý nhất định của người xem và đó đều là các bộ phim mà yếu tố ma quái, kinh dị được khai thác, thể hiện rõ nét và khá thành công.
Đoạt hồn, một phim kinh dị của đạo diễn Hàm Trần vừa ra mắt khán giả đã ngay lập tức tạo nhiều ý kiến khen - chê, nhưng nếu đứng trên góc độ nghề nghiệp, thì đây là phim được thể hiện rõ nét yếu tố kinh dị cần có của thể loại phim này. Các màn ma hiện hồn, nhập đồng, nhập xác, bùa ngải, máu me… được miêu tả cận cảnh và trải dài suốt bộ phim - là những hình ảnh không xa lạ gì với hết thảy các bộ phim ma của điện ảnh thế giới. Nhưng cái kết của phim cho người xem thấy, đó là một câu chuyện xảy ra trong mơ của cô gái đang tuổi dậy thì, khiến những người am tường có thể hiểu rằng, đó là cách “né” kiểm duyệt khôn ngoan của người làm phim.
Đạo diễn Lưu Huỳnh chia sẻ, sở dĩ anh chưa dám “đụng” đến phim về đề tài này vì hiểu rõ những giới hạn trong khâu kiểm duyệt phim hiện nay. “Phim kinh dị phải có máu me, bạo lực, ma quái, rùng rợn… nhưng phong tục tập quán của người Việt và khâu kiểm duyệt phim của ta sẽ khó lòng chấp nhận những cảnh như thế. Khi sự sáng tạo phải phụ thuộc vào những chuyện này, sẽ khó lòng làm được bộ phim đúng với thể loại mà hay”. Khi Quả tim máu làm thành “bão” phòng vé, đạo diễn Victor Vũ từng chia sẻ, anh luôn cố gắng điều chỉnh để các chi tiết trong phim không rơi vào nguy cơ bị “cắt” khi duyệt, và vì thế, anh phải “ăn gian” bằng những hình ảnh, âm thanh gợi mở trí tưởng tượng của người xem và chú trọng nhiều hơn đến yếu tố hài!
Cảnh trong phim Đoạt hồn.
Hiện nay, với sự hỗ trợ của công nghệ tiên tiến, có một đội ngũ làm phim chuyên nghiệp, bài bản; cơ chế duyệt phim cũng đã thoáng hơn (Đoạt hồn ra rạp là một minh chứng) và quan trọng là khán giả cũng bắt đầu chú ý đến phim thể loại này, phim kinh dị, ma quái đang được các NSX nhắm tới. Chỉ có điều, việc sản xuất phim của Việt Nam luôn trong tình trạng theo phong trào. Hết tình cảm sướt mướt, hành động, hài, giờ đây đến kinh dị. Khi thấy khán giả chú ý, một vài phim thành công về doanh thu vậy là xúm nhau làm.
“Không biết thể loại phim này đứng được bao lâu, chứ làm phim theo phong trào thật là hồi hộp lắm!” - một nhà sản xuất phim bày tỏ. Quả có thế, khi thấy khán giả háo hức, hàng loạt phim ma, phim kinh dị nước ngoài được nhập vào như hiện nay sẽ khiến mặt bằng phim trở nên mất cân đối và bản thân người làm phim Việt cũng hoang mang không biết mình phải chọn đề tài, thể loại gì để lôi kéo được khán giả đến rạp?!
Kịch ma - phản ảnh những góc cạnh đời sống xã hội
Dù không phải là loại hình giải trí nóng sốt, khiến khán giả rần rần tìm đến để thưởng thức như những năm trước, thể loại kịch ma - kinh dị vẫn giữ được một lượng khán giả ủng hộ tương đối ổn định trong suốt thời gian qua. Đặc biệt, các sân khấu chuyên diễn kịch ma - kinh dị như: sân khấu kịch Hồng Vân, sân khấu kịch Sài Gòn, sân khấu Thế Giới Trẻ cùng 2 điểm diễn mới ra mắt công chúng trong năm 2014 này là sân khấu Sao Minh Béo, sân khấu kịch Tâm Ngọc và cả Nhà hát kịch Thành phố, đã liên tục công diễn các vở kịch mới, góp phần tạo nên sự sôi nổi, đa dạng cho loại hình kịch ma - kinh dị, đáp ứng được nhu cầu giải trí của khán giả.
Các vở kịch ma mang tính chất hù dọa, thử thách sức chịu đựng, tính gan lỳ, sự điềm tĩnh của người xem ngày được các sân khấu kịch đầu tư dàn dựng công phu. Bên cạnh sự hỗ trợ hết mức của âm thanh, ánh sáng, cảnh trí, là những chiêu trò của bàn tay các đạo diễn, xoáy vào ý tưởng gây bất ngờ, hồi hộp cho khán giả, tạo cho người xem một cảm giác sống động, phải luôn dõi theo sâu sát nhân vật, tình tiết câu chuyện.
Hơn thế nữa, bên cạnh tính giải trí cao, các vở kịch ma - kinh dị dần được các sân khấu quan tâm chăm chút hơn về nội dung, ý tưởng, hình thức thể hiện. Các vở kịch ma - hài, kịch ma - tâm lý xã hội, kịch ma - hình sự… được các sân khấu dàn dựng có chiều sâu hơn, nội dung mang tính chất giáo dục cao, có tính định hướng, lại gần gũi với đời sống tâm sinh lý con người trong thực tế: nêu bật các giá trị cao quý của tình cảm gia đình, tình nghĩa xóm làng, tình thân tộc, tình yêu chân chính, cuộc sống lương thiện, lên án cái xấu, cái ác, sự gian trá, tham lam, những thói hư tật xấu của con người, những tệ nạn xã hội…
NSND Hồng Vân nhìn nhận, thời gian qua sân khấu kịch của chị đã có những bước chuyển động khá mạnh mẽ. Sân khấu kịch Hồng Vân phát triển theo hướng đi mới là hóa giải những thắt gút trong các vở kịch ma: rằng không hề có ma quỷ trong cuộc sống, những gì khiến con người sợ hãi, lo âu, đau đớn, day dứt, trăn trở… cũng là do bàn tay con người làm ra để che đậy những âm mưu, dã tâm, ý đồ đen tối, để che giấu những nỗi đau, những mất mát, hoặc là phương cách để truy tìm sự thật, chân lý, chân tướng sự việc, cuộc sống.
Nhờ sự chăm chút đầu tư kỹ lưỡng cho từng vở kịch, cho ra đời nhiều tác phẩm kịch chất lượng, ý nghĩa, gần gũi với thực tiễn đời sống xã hội, đáp ứng kịp thời nhu cầu đòi hỏi giải trí nghệ thuật cao của khán giả, đã khẳng định thêm chất lượng, giá trị nghệ thuật của các vở kịch của sân khấu kịch Hồng Vân. Trong từng vở kịch mang tính giải trí cao ấy luôn thể hiện sự định hướng quan điểm thẩm mỹ, lối sống, nhân sinh quan, tư duy, những trăn trở, sự quan tâm của con người thời đại mới trong cuộc sống hiện đại.
Bằng nhiều góc nhìn đa dạng về đời sống thực tiễn, các tác giả, đạo diễn cùng dàn ê kíp diễn viên của các sân khấu kịch chuyên về kịch ma - kinh dị đã cùng tạo nên những mảng màu sắc sinh động cho loại hình giải trí vốn được xem là loại hình kịch hoang đường này. Hàng loạt vở diễn mới như: Vũ điệu dưới trăng, Giờ chết, Đình cõi âm, Oan hồn truyện, Thoát xác, Hồn ma phá án, Một xác hai mạng, Biệt thự cuối đường số 13, A…ma ma, Tiếng khóc oan, Ma động… được các sân khấu kịch dàn dựng và công diễn đã thu hút rất đông khán giả đến xem.
Thông qua tình tiết gay cấn, ly kỳ, lôi cuốn, các vở kịch ma lần lượt chuyển tải những thông điệp có giá trị cuộc sống đến khán giả trong những kết thúc có hậu, những câu chuyện đầy kịch tính với những trái ngang, oan tình, uẩn khúc dần được đưa ra ánh sáng, hướng con người đến với cái thiện, cái đẹp.
NHƯ HOA - THÚY BÌNH
