Hiện trên địa bàn TPHCM có hàng trăm dự án phân lô hộ lẻ (PLHL) với hạ tầng kỹ thuật kém chất lượng, không triển khai xây dựng công trình công cộng, hạ tầng xã hội… Các dự án này không chỉ “băm nát” bộ mặt đô thị mà hàng trăm ngàn người dân thuộc các dự án cũng bị liên lụy vì không được cấp giấy chứng nhận nhà đất.
Công viên thành nhà ở
Bà Minh Hương, ngụ tại quận Tân Bình cho biết, năm 2002, gia đình bà mua đất thuộc một dự án PLHL tại quận Tân Bình nhưng không được xây nhà vì chủ đầu tư chưa hoàn thiện cơ sở hạ tầng nên không được cấp giấy chứng nhận. Do có nhu cầu ở nên gia đình bà và rất nhiều người thuộc dự án này đã phải chịu phạt vi phạm hành chính vì xây dựng nhà không phép.
Đến nay, người dân thuộc dự án này vẫn chưa được hợp thức hóa nhà vì cơ sở hạ tầng của dự án chưa kết nối với khu vực bên ngoài. “Mấy năm nay chủ đầu tư của dự án đã “lặn mất tăm”, lấy ai ra hoàn thiện hạ tầng. Chẳng lẽ Nhà nước không buộc được chủ đầu tư thực hiện đúng theo quy định mà chúng tôi bị thiệt như thế sao?” - bà Hương bức xúc. Không chỉ không hợp thức hóa được nhà mà trên địa bàn TP, nhiều dự án PLHL có hạ tầng quá tệ, người dân xây nhà để ở cũng khổ sở vì đường sá đi lại khó khăn, môi trường sống bị ô nhiễm…
Một khu đất phân lô hộ lẻ tại quận Bình Tân. Ảnh: ĐỨC THÀNH
Kết quả sau khi rà soát của Sở Xây dựng tại các dự án PLHL, dự án chung cư tại các quận huyện trên địa bàn TP đã được duyệt quy hoạch trước ngày 1-7-2004 (ngày Luật Xây dựng có hiệu lực) vừa qua cho thấy, không chỉ nhiều dự án PLHL hạ tầng kỹ thuật kém chất lượng, không xây dựng công trình công cộng, xây dựng sai quy hoạch, sai thiết kế đã được duyệt mà thậm chí có những dự án lấy đất quy hoạch công viên để chuyển nhượng cho người dân xây dựng nhà.
Cụ thể, trên địa bàn quận Gò Vấp có đến 124 dự án được phân lô, trong số đó có 47 trường hợp phân lô tự phát, còn lại hầu hết là dự án PLHL có thỏa thuận quy hoạch của UBND quận Gò Vấp. Theo UBND quận Gò Vấp, việc khắc phục hạ tầng chưa hoàn chỉnh tại các dự án PLHL thuộc trách nhiệm của chủ đầu tư. Trường hợp chủ đầu tư phân lô, chuyển nhượng trên khu vực quy hoạch đất cây xanh, công trình công cộng để người dân xây dựng nhà ở kiên cố, quận Gò Vấp buộc chủ đầu tư phải khắc phục bằng phương án hoán đổi đất trống tại vị trí khác để nhà nước thực hiện công viên cây xanh. Nếu chủ đầu tư đã chết thì vận động người dân đóng góp cơ sở hạ tầng. Nếu chủ đầu tư bị bắt thì phối hợp cơ quan điều tra khởi tố vụ án, khởi tố bị can làm cơ sở giải quyết khắc phục cơ sở hạ tầng.
Quận Bình Tân có 40 dự án PLHL trước ngày 1-7-2004, nhưng chỉ mới có 10 dự án đầu tư xây dựng công trình xã hội, trong đó 3/10 trường hợp đã hoàn chỉnh và bàn giao. Còn lại 30 dự án chưa đầu tư xây dựng gì đến cơ sở hạ tầng, hạ tầng xã hội. Còn huyện Hóc Môn tuy rất ít dự án có thỏa thuận với cơ quan chức năng nhưng quá nhiều dự án phân lô tự phát.
Huyện chỉ có 1 dự án PLHL tại xã Thới Tam Thôn với 37 nền (thực tế phân thành 66 lô do chủ đầu tư không xây công viên mà tự phân lô thêm để bán), hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội chưa hoàn chỉnh. Ngoài ra, có 9 dự án phân lô của doanh nghiệp và tới 74 khu vực phân lô tự phát. Về 9 dự án của doanh nghiệp, tình hình chung là đều đầu tư xây dựng sai quy hoạch được duyệt (sai ranh, tăng số lô, sai thiết kế mẫu nhà), chưa xây dựng hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh, không xây dựng hạ tầng xã hội như công trình công cộng, công viên cây xanh mà tự phân lô thêm để bán…
Giấy chứng nhận: nơi cấp, nơi không
Sau nhiều năm, đến nay việc xử lý sai phạm đối với các chủ đầu tư dự án PLHL vẫn chưa được giải quyết rốt ráo. Tình hình giải quyết hậu quả của các dự án PLHL thiếu chất lượng và công tác cấp giấy chứng nhận (GCN) cũng mỗi nơi một kiểu. Có nơi đã cấp GCN cho người dân đến 90% nhưng cũng có nơi có số lượng cấp GCN quá ít. Là quận có số dự án PLHL nhiều nhất trên địa bàn TP nhưng đến nay, quận Gò Vấp đã cấp GCN cho trên 90% các trường hợp cho nhu cầu trong các dự án PLHL. Quận Gò Vấp cho biết, chỉ cấp GCN đối với phần diện tích phù hợp quy hoạch, không công nhận phần diện tích vi phạm.
Tương tự, để đảm bảo quyền lợi cho người dân, quận Tân Phú đã chủ động cấp GCN cho tất cả các trường hợp không có vi phạm, những trường hợp sai mẫu nhà nhưng không ảnh hưởng đến cảnh quan kiến trúc (không có khoảng lùi phía sau, xây dựng sai quy mô) thì quận tạm thời cho tồn tại, chỉ công nhận phần diện tích phù hợp quy hoạch. Ngược lại, tại một số nơi công tác cấp GCN vẫn còn hạn chế như quận Bình Tân, Tân Bình, huyện Hóc Môn... Trong đó, quận Tân Bình mới cấp GCN tại các dự án PLHL được khoảng 1%. Sở Xây dựng yêu cầu quận này phải làm việc với các chủ đầu tư để xác định cụ thể nghĩa vụ của từng chủ đầu tư trong việc xem xét, điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500, hoàn thiện các công trình cộng cộng, hạ tầng xã hội và bồi thường cho các hộ dân nếu bị tháo dỡ, di dời khi thực hiện điều chỉnh quy hoạch.
Quận Tân Phú cho biết, quận có 23 dự án phân lô, trong đó 15 dự án PLHL, 8 dự án đầu tư xây dựng hạ tầng để bán nền của các doanh nghiệp. Hiện nay quận đang phối hợp Công ty Cấp nước Phú Tân đảm bảo cấp nước sạch đến toàn bộ dự án; đồng thời quận đang tiến hành cập nhật giảm diện tích trên GCN của chủ đầu tư, thu hồi đất cây xanh giao cho UBND phường quản lý. Còn UBND huyện Hóc Môn cho biết đã mời chủ đầu tư lên làm việc nhiều lần để yêu cầu khắc phục sai phạm, đồng thời tiến hành thủ tục điều chỉnh quy hoạch. Tuy nhiên, đến nay các chủ đầu tư vẫn chưa thực hiện. UBND huyện đã chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để làm rõ trách nhiệm của chủ đầu tư song cơ quan điều tra trả lời chưa đủ yếu tố để khởi tố hình sự.
HẠNH NHUNG
