Với việc chọn quay 70% bối cảnh phim tại Quảng Bình, Ninh Bình, vịnh Hạ Long của Việt Nam, nhiều người tin rằng các vùng đất có “Kong” đi qua sẽ khởi sắc về du lịch. Tuy nhiên, thời gian qua có nhiều luồng dư luận khác nhau về việc khai thác du lịch hậu “Kong”. Vậy cách khai thác du lịch từ điện ảnh của ta đang như thế nào và của thế giới ra sao?
Xây làng du lịch cộng đồng
Tour tham quan phim trường Kong: Skull Island được Quảng Bình thiết kế ngay khi kết thúc ghi hình bộ phim từ năm 2016. Sau khi công chiếu bộ phim trên toàn cầu, tour Tú Làn 1 gồm Phong Nha - Tân Hóa - Tố Mộ - Phong Nha đã được đổi tên thành “Tú Làn: Trải nghiệm ngôi nhà của Kong”. Một đơn vị du lịch lữ hành quốc tế đưa khách nước ngoài đến hệ thống hang động ở đây đang hoàn thiện các khâu đàm phán bản quyền để đặt một số bộ phận cấu thành “Vua Khỉ” như cánh tay, chân Kong ở 3 điểm quay gồm hồ Yên Phú (xã Trung Hóa), hang Chuột (xã Tân Hóa), huyện Minh Hóa, thung lũng Chà Nòi (Phong Nha - Kẻ Bàng).
Tại Quảng Bình, sở du lịch địa phương đã ra mắt trang web bằng tiếng Anh với các tiện ích tour xem quê hương Kong, hang động, trải nghiệm khám phá, sinh thái, mạo hiểm, ẩm thực. Tất cả đều được Jordan Vogt-Roberts, đạo diễn của bộ phim, cố vấn ý tưởng. Ngoài ra, các chuyên gia hang động Hoàng gia Anh cũng tham gia với vai trò phản hồi thói quen du khách quốc tế để thiết kế những tiện ích lên trang web tiếng Anh của ngành du lịch Quảng Bình.
Ông Đoàn Ngọc Lâm, Bí thư Huyện ủy Minh Hóa, cho biết: “Công ty Lữ hành quốc tế Oxalis đã đưa ra ý tưởng xây dựng xã Tân Hóa thành làng du lịch cộng đồng, lấy người dân làm trung tâm phục vụ với các sản phẩm du lịch bản địa, mạo hiểm, sinh thái vùng Tú Làn với hơn 20 hang động cùng phong cảnh rừng già nguyên sinh. Phục vụ món ăn bản địa vùng cao, ốc suối, cá khe, rau rừng...”.
Bãi đá cổ Yên Phú. Ảnh: Warner Bros
Còn theo Chủ tịch UBND xã Tân Hóa Ngô Thanh Đá, người dân địa phương nhiều năm qua đã dần làm quen với hình ảnh du khách do Công ty Lữ hành quốc tế Oxalis đưa đến. Một số “lâm tặc” trước đây đã hoàn lương, trở thành nhân viên bán hàng, phục vụ tour cho đơn vị này với mức lương khá cao so với người miền núi. Xã Tân Hóa cũng là địa phương thiết kế được hệ thống chuồng trại nuôi gia súc xa khu dân cư, vệ sinh tốt nên du khách rất thích. Ứng phó với lũ lụt, có hàng trăm nhà phao nổi để đảm bảo an toàn cho du khách.
Với phim trường Yên Phú, ông Hồ An Phong, Giám đốc Sở Du lịch Quảng Bình, cho biết đã đưa ra ý kiến với các doanh nghiệp du lịch vừa và nhỏ là không nên bê tông hóa các cảnh quan ở đây, hạn chế tối đa việc xây dựng. Hiện có những khu nhà gỗ công cộng đang bỏ hoang sẽ cho sửa chữa lại để đón du khách. Người dân được tham gia phục vụ du lịch để nâng cao đời sống. Thực tế, thiên nhiên Quảng Bình chưa có khả năng khám phá hết được, nên việc quan trọng là xây dựng hệ thống tour, dịch vụ để khách có thể tham gia du lịch trải nghiệm, bên cạnh nâng cao chất lượng phục vụ. “Đừng nghĩ rằng chúng ta làm theo mô hình của nước này nước khác. Tất nhiên khi khai thác du lịch, có nhiều bài học chúng ta cần học, nhưng phải nghiên cứu để áp dụng một cách phù hợp nhất với Việt Nam”, ông Hồ An Phong nói thêm.
Tuy nhiên, những điều nói trên vẫn còn trong kế hoạch, thực tế phát triển du lịch hậu “Kong” có bền vững như kỳ vọng, còn phải chờ thời gian trả lời.
Thu hoạch từ sự kiện
Qua khảo sát, hãng truyền hình Mỹ HBO đã xếp New Zealand là điểm đến du lịch điện ảnh đứng đầu thế giới, với 1/4 số người lựa chọn điểm đến dựa trên những bộ phim được yêu thích.
Cả 3 phần của bộ phim Chúa tể của những chiếc nhẫn (The Lord of the Rings, đạo diễn Sir Peter Jack) đều được quay ở New Zealand, đã đặt đất nước xứ kiwi lên bản đồ du lịch điện ảnh thế giới. Và bộ phim sau đó cũng của đạo diễn tài ba này là Người Hobbit (The Hobbit), dựa trên tiểu thuyết của J.R.R. Tolkien, đã thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của du lịch điện ảnh New Zealand, nơi được xem là quê hương Trung Địa, vùng đất tưởng tượng trong bối cảnh của bộ phim Người Hobbit.
Tổng cục Du lịch New Zealand (TNZ) tin rằng, lợi ích kinh tế từ Trung Địa sẽ còn kéo dài và dẫn các số liệu cho thấy sự quan tâm của người hâm mộ đối với bộ phim The Hobbit và tiểu thuyết của J.R.R. Tolkien đang tăng.
Phim trường Hobbit là điểm đến ưa thích ở New Zealand khi có 15% số du khách tìm đến trong năm 2014, tăng lên 17% trong nửa đầu năm 2015 và 18% trong nửa cuối năm 2015. Bộ phim Người Hobbit đã có sẵn lượng người hâm mộ và tiểu thuyết của J.R.R. Tolkien được nhiều thế hệ trẻ tìm đọc. New Zealand bây giờ phải tự xây dựng thành quê hương Trung Địa cho những thế hệ mới đọc sách và xem phim. Theo TNZ, có đến 94% du khách đến New Zealand biết bộ phim Người Hobbit được quay ở đất nước kiwi, với gần 1/3 du khách trải nghiệm tour “Hobbit New Zealand”. Bộ phim này đã tạo nên nhiều điểm thu hút du khách, nổi tiếng nhất là phim trường Hobbiton ở thị trấn Matamata trên đảo Bắc và tour của Weta Workshop ở Miramar, ngoại ô thủ đô Wellington. Trong 5 năm qua, số du khách đến Hobbiton đã tăng từ 33.000 lên 468.000 và số nhân viên ở đây cũng tăng từ 17 lên 200 người. Các địa điểm du lịch điện ảnh tại New Zealand đều không căng dây hay dựng hàng rào nên người hâm mộ có thể tìm đúng những vị trí các ngôi sao đã đứng trong phim.
Năm 1998, khi tìm kiếm từ trên không các điểm quay Chúa tể những chiếc nhẫn, đạo diễn Jackson đã xác định trang trại gia đình Russell Alexander là nơi hoàn hảo cho Hobbiton, ngôi làng quê hương của Bilbo Baggins trong Người Hobbit. Lúc đó, Alexander, hiện là Tổng Giám đốc Hobbiton Movie Set Tours, lập tức nghĩ đến du lịch. Sau khi quay xong phần 1 Chúa tể những chiếc nhẫn, Alexander mở cửa đón du khách tham quan phim trường vào năm 2002. Và sau bộ phim Người Hobbit, Alexander cùng đạo diễn Jackson đã hợp tác xây dựng phiên bản vĩnh cửu 44 căn nhà hobbit và quán rượu Green Dragon Inn của xứ Shire trong phim để thu hút du khách. Vào mùa cao điểm hiện nay, Hobbiton đón tour đến mỗi 10 phút. Một du khách Nhật đã đến thăm Hobbiton 8 lần, mỗi lần ăn mặc theo kiểu một hobbit khác nhau. Qua khảo sát, có khoảng 4/10 số du khách tìm đến Hobbiton dù chưa từng xem qua bộ phim The Hobbit.
“New Zealand đã đưa du lịch điện ảnh lên một cấp độ khác và chúng tôi sẽ tiếp tục đầu tư để du khách trải nghiệm cái mới mỗi năm”, Alexander cho biết.
Theo Dave Wilks, Tổng Giám đốc Weta Workshop, nhà thiết kế và chế tạo đạo cụ điện ảnh và truyền hình, khi Chúa tể những chiếc nhẫn phần đầu được quay hơn 15 năm trước, nhiều người New Zealand đã không đánh giá cao quy mô hoặc di sản bộ phim sẽ tạo ra, nhưng hiện du lịch điện ảnh đã chiếm 15% doanh thu của Weta Workshop, thu hút 113.000 du khách mỗi năm. Sau bộ phim này, các xe buýt chở đầy du khách háo hức bắt đầu đổ đến. Cửa hàng Weta Cave và một khu vực Weta Workshop dành cho các tour có hướng dẫn viên được khai trương năm 2012. Tháng 12-2015, Weta Workshop mở thêm tour tham quan Hobbit “Thunderbirds Are Go Experience”.
Khách quốc tế đến tham quan phim trường ở Tú Làn ngày mỗi đông. Ảnh: MINH PHONG
Một bảo tàng điện ảnh đối diện Bảo tàng Te Papa ở thủ đô Wellington sẽ khai trương vào năm 2019, trưng bày các vật dụng và đạo cụ trong 6 phần của 2 bộ phim Chúa tể những chiếc nhẫn và Người Hobbit. Ông Dave Wilks cho biết: “Các tour Weta không tìm cách sao chép Hollywood. Khi đón khách, các kỹ thuật viên của chúng tôi đã tham gia quá trình thiết kế, sẽ trò chuyện với mọi người”.
Du lịch điện ảnh New Zealand không dừng lại ở các bộ phim lấy cảm hứng từ tiểu thuyết của Tolkien mà sẽ luôn tạo những trải nghiệm mới và bổ ích. Các bộ phim mới liên tục đem lại cơ hội hợp tác tiếp thị với các hãng phim. Một trong số đó là bộ phim Pete’s Dragon của hãng Disney, công chiếu ở New Zealand vào tháng 9-2016, được quay tại Tapanui ở Tây Otago, rừng gỗ đỏ Whakarewarewa ở Rotorua và thủ đô Wellington. Chiến lược sẽ là thu hút du khách giá trị cao thay vì số đông.
MINH PHONG - KHẢ VY
