Cùng dự có các đồng chí: Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực; Trần Thanh Mẫn, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; lãnh đạo một số bộ, ngành trung ương và lãnh đạo các địa phương vùng ĐBSCL.
Mở đầu buổi làm việc, Thủ tướng đề nghị lãnh đạo các bộ phát biểu, nêu rõ “trách nhiệm của các bộ trong kết nối, tổ chức sản xuất như thế nào, nhất là phát triển cơ sở hạ tầng giao thông”. Theo Thủ tướng, điều mà các địa phương muốn nghe nhiều nhất là kết nối giao thông, các công trình giao thông, về việc thực hiện lời hứa của Bộ GTVT cũng như của Chính phủ đối với đồng bào các tỉnh Nam bộ, trước hết là vùng ĐBSCL, về vấn đề này.
Báo cáo tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, đối với tuyến cao tốc phía Đông từ TPHCM đi Cần Thơ - Cà Mau, đoạn TPHCM - Trung Lương đã hoàn thành năm 2010, còn đoạn Trung Lương - Mỹ Thuận đang triển khai. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định sẽ phấn đấu thông tuyến sớm nhất vào cuối năm 2020 và sau đó triển khai tuyến Cần Thơ - Cà Mau. Bộ GTVT sẽ tập trung chỉ đạo triển khai, phấn đấu khởi công xây dựng cầu Mỹ Thuận 2 trong quý 3-2019, hoàn thành năm 2023. Bộ GTVT sẽ phối hợp với các bộ, ngành và địa phương khẩn trương kêu gọi nguồn vốn đầu tư, từng bước hoàn chỉnh tuyến vành đai 3, vành đai 4 TPHCM, kết nối TPHCM và các tỉnh Đông Nam bộ với vùng ĐBSCL.
Về ứng phó với biến đổi khí hậu, Bộ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà cho biết, đến nay đã có kế hoạch bố trí vốn khoảng 18.000 tỷ đồng để triển khai các chương trình, dự án, nhiệm vụ thực hiện Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững ĐBSCL. Các bộ, ngành, địa phương trong vùng đã bước đầu đề xuất, xây dựng, triển khai các dự án ưu tiên, có quy mô vùng, có tính lan tỏa và bảo đảm tính bền vững. Về phát triển nông nghiệp, lãnh đạo Bộ NN-PTNT cho biết, chiến lược phát triển vùng tập trung vào 3 mặt hàng nông sản chính là lúa gạo, thủy sản, trái cây. Cùng với đó là xây dựng Đề án hiện đại hóa hệ thống thủy lợi thích ứng biến đổi khí hậu... Ủy ban Dân tộc cũng cho biết đang xây dựng Đề án tổng thể đầu tư phát triển kinh tế, xã hội vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn giai đoạn 2021-2025, trong đó có cả vùng đồng bào dân tộc Khmer, dự kiến trình Chính phủ cho ý kiến và trình Quốc hội tại kỳ họp vào tháng 10 năm nay.
Phát biểu tại buổi làm việc, Thủ tướng nhìn nhận bộ mặt ĐBSCL có sự thay đổi lớn. Nhiều công trình giao thông được xây dựng. Nhiều địa phương trong vùng năng động, sáng tạo, quyết liệt trong phát triển với nhiều mô hình. Xuất khẩu nông sản, lương thực, thực phẩm của Việt Nam là phần lớn từ ĐBSCL. Thủ tướng nêu rõ, trong các đột phá thì đột phá về hạ tầng là quan trọng. Hạ tầng không chỉ là cầu cống, đường sá, sân bay mà bao gồm cả hạ tầng xã hội với trường học, y tế, thiết chế văn hóa cho người dân. Đặc biệt là cần phát triển mạnh mẽ hạ tầng thông minh như hạ tầng số. Nhấn mạnh việc ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển bền vững ĐBSCL, Thủ tướng cho biết sẽ tổ chức hội nghị chuyên đề sơ kết 1 năm thực hiện Nghị quyết 120 về vấn đề này trong tháng 5 tới. Vì vậy, cần nghiên cứu các mô hình phát triển, thích ứng để phát triển ĐBSCL. Một câu hỏi đặt ra cho từng cấp ủy, chính quyền, người dân, doanh nghiệp là chuyển đổi mô hình sản xuất, tái cơ cấu, làm gì hiệu quả hơn trong điều kiện biến đổi khí hậu. Điều rất quan trọng là cần nâng cao giá trị sản phẩm. Vấn đề là không được chủ quan, phải có ý chí mạnh mẽ hơn, có tầm nhìn, giải pháp tốt hơn để đưa vùng bị ảnh hưởng biến đổi khí hậu nặng nề này phát triển. Thủ tướng yêu cầu, phải đưa vùng đất phương Nam và đời sống của 20 triệu dân ĐBSCL thay đổi mạnh mẽ hơn.
Đề cập đến phát triển hạ tầng giao thông, Thủ tướng cho rằng đây là cam kết của Chính phủ, của Bộ GTVT trước 20 triệu người dân ĐBSCL. Cam kết này phải được tổ chức thực hiện nghiêm túc, kịp thời để giải quyết bức xúc hiện nay đối với ĐBSCL, trước hết là tuyến đường bộ Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ, phải được thông tuyến vào năm 2020 và khánh thành toàn tuyến vào năm 2021. Đây là lời hứa của Bộ trưởng Bộ GTVT, của Chính phủ. Chính phủ sẽ giải quyết đầy đủ các điều kiện về cơ chế chính sách, về kinh phí và chỉ yêu cầu tổ chức thực hiện nghiêm túc.
Nhấn mạnh liên kết vùng và tiểu vùng ĐBSCL, Thủ tướng nêu rõ không có nơi nào có điều kiện liên kết vùng tốt như ĐBSCL. Chúng ta phải tổ chức lại để phát huy sức mạnh của từng địa phương. Cần kết nối vùng ĐBSCL với TPHCM theo tinh thần “ĐBSCL phát triển thì TPHCM phát triển, ngược lại, TPHCM phát triển có đóng góp của các tỉnh ĐBSCL”. Trong quá trình phát triển vùng, các địa phương phải lưu ý quan tâm phát triển y tế, giáo dục, các thiết chế văn hóa; đẩy mạnh giảm nghèo, nhất là đối với vùng đồng bào Khmer tiếp tục quan tâm đặc biệt đến đồng bào Khmer. Thủ tướng đặt vấn đề, cần ít nhất một phó thủ tướng chỉ đạo việc liên kết vùng, chứ không để tình trạng “không ai bảo được ai”. Đây là phương pháp tổ chức, tạo đòn bẩy phát triển. Trong tổ chức thực hiện thì cần huy động mạnh mẽ nguồn lực xã hội bên cạnh nguồn lực của Nhà nước, và đặc biệt là Đảng bộ, chính quyền các địa phương phải có quyết tâm chính trị cao, hành động cụ thể.
Báo cáo tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, đối với tuyến cao tốc phía Đông từ TPHCM đi Cần Thơ - Cà Mau, đoạn TPHCM - Trung Lương đã hoàn thành năm 2010, còn đoạn Trung Lương - Mỹ Thuận đang triển khai. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định sẽ phấn đấu thông tuyến sớm nhất vào cuối năm 2020 và sau đó triển khai tuyến Cần Thơ - Cà Mau. Bộ GTVT sẽ tập trung chỉ đạo triển khai, phấn đấu khởi công xây dựng cầu Mỹ Thuận 2 trong quý 3-2019, hoàn thành năm 2023. Bộ GTVT sẽ phối hợp với các bộ, ngành và địa phương khẩn trương kêu gọi nguồn vốn đầu tư, từng bước hoàn chỉnh tuyến vành đai 3, vành đai 4 TPHCM, kết nối TPHCM và các tỉnh Đông Nam bộ với vùng ĐBSCL.
Về ứng phó với biến đổi khí hậu, Bộ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà cho biết, đến nay đã có kế hoạch bố trí vốn khoảng 18.000 tỷ đồng để triển khai các chương trình, dự án, nhiệm vụ thực hiện Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững ĐBSCL. Các bộ, ngành, địa phương trong vùng đã bước đầu đề xuất, xây dựng, triển khai các dự án ưu tiên, có quy mô vùng, có tính lan tỏa và bảo đảm tính bền vững. Về phát triển nông nghiệp, lãnh đạo Bộ NN-PTNT cho biết, chiến lược phát triển vùng tập trung vào 3 mặt hàng nông sản chính là lúa gạo, thủy sản, trái cây. Cùng với đó là xây dựng Đề án hiện đại hóa hệ thống thủy lợi thích ứng biến đổi khí hậu... Ủy ban Dân tộc cũng cho biết đang xây dựng Đề án tổng thể đầu tư phát triển kinh tế, xã hội vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn giai đoạn 2021-2025, trong đó có cả vùng đồng bào dân tộc Khmer, dự kiến trình Chính phủ cho ý kiến và trình Quốc hội tại kỳ họp vào tháng 10 năm nay.
Phát biểu tại buổi làm việc, Thủ tướng nhìn nhận bộ mặt ĐBSCL có sự thay đổi lớn. Nhiều công trình giao thông được xây dựng. Nhiều địa phương trong vùng năng động, sáng tạo, quyết liệt trong phát triển với nhiều mô hình. Xuất khẩu nông sản, lương thực, thực phẩm của Việt Nam là phần lớn từ ĐBSCL. Thủ tướng nêu rõ, trong các đột phá thì đột phá về hạ tầng là quan trọng. Hạ tầng không chỉ là cầu cống, đường sá, sân bay mà bao gồm cả hạ tầng xã hội với trường học, y tế, thiết chế văn hóa cho người dân. Đặc biệt là cần phát triển mạnh mẽ hạ tầng thông minh như hạ tầng số. Nhấn mạnh việc ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển bền vững ĐBSCL, Thủ tướng cho biết sẽ tổ chức hội nghị chuyên đề sơ kết 1 năm thực hiện Nghị quyết 120 về vấn đề này trong tháng 5 tới. Vì vậy, cần nghiên cứu các mô hình phát triển, thích ứng để phát triển ĐBSCL. Một câu hỏi đặt ra cho từng cấp ủy, chính quyền, người dân, doanh nghiệp là chuyển đổi mô hình sản xuất, tái cơ cấu, làm gì hiệu quả hơn trong điều kiện biến đổi khí hậu. Điều rất quan trọng là cần nâng cao giá trị sản phẩm. Vấn đề là không được chủ quan, phải có ý chí mạnh mẽ hơn, có tầm nhìn, giải pháp tốt hơn để đưa vùng bị ảnh hưởng biến đổi khí hậu nặng nề này phát triển. Thủ tướng yêu cầu, phải đưa vùng đất phương Nam và đời sống của 20 triệu dân ĐBSCL thay đổi mạnh mẽ hơn.
Đề cập đến phát triển hạ tầng giao thông, Thủ tướng cho rằng đây là cam kết của Chính phủ, của Bộ GTVT trước 20 triệu người dân ĐBSCL. Cam kết này phải được tổ chức thực hiện nghiêm túc, kịp thời để giải quyết bức xúc hiện nay đối với ĐBSCL, trước hết là tuyến đường bộ Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ, phải được thông tuyến vào năm 2020 và khánh thành toàn tuyến vào năm 2021. Đây là lời hứa của Bộ trưởng Bộ GTVT, của Chính phủ. Chính phủ sẽ giải quyết đầy đủ các điều kiện về cơ chế chính sách, về kinh phí và chỉ yêu cầu tổ chức thực hiện nghiêm túc.
Nhấn mạnh liên kết vùng và tiểu vùng ĐBSCL, Thủ tướng nêu rõ không có nơi nào có điều kiện liên kết vùng tốt như ĐBSCL. Chúng ta phải tổ chức lại để phát huy sức mạnh của từng địa phương. Cần kết nối vùng ĐBSCL với TPHCM theo tinh thần “ĐBSCL phát triển thì TPHCM phát triển, ngược lại, TPHCM phát triển có đóng góp của các tỉnh ĐBSCL”. Trong quá trình phát triển vùng, các địa phương phải lưu ý quan tâm phát triển y tế, giáo dục, các thiết chế văn hóa; đẩy mạnh giảm nghèo, nhất là đối với vùng đồng bào Khmer tiếp tục quan tâm đặc biệt đến đồng bào Khmer. Thủ tướng đặt vấn đề, cần ít nhất một phó thủ tướng chỉ đạo việc liên kết vùng, chứ không để tình trạng “không ai bảo được ai”. Đây là phương pháp tổ chức, tạo đòn bẩy phát triển. Trong tổ chức thực hiện thì cần huy động mạnh mẽ nguồn lực xã hội bên cạnh nguồn lực của Nhà nước, và đặc biệt là Đảng bộ, chính quyền các địa phương phải có quyết tâm chính trị cao, hành động cụ thể.
