Giao dịch nội gián (insider trading) là hành vi mua bán bất hợp pháp của nội gián (insider), lợi dụng các thông tin nội bộ mà họ nắm được.
Nội gián (cũng gọi là “nội gian”) nghĩa là kẻ gian tà, bất chánh ẩn núp trong nội bộ một tổ chức, một công ty, v.v…
Trong lĩnh vực chứng khoán, nội gián được hiểu là cổ đông (shareholder) sở hữu hơn 10% cổ phần của một công ty (nên nắm được một số thông tin về hoạt động của công ty), có thể là một giám đốc (director) hay một viên chức lãnh đạo khác (executive, officer). Nội gián còn được hiểu rộng ra là bất kỳ ai nắm được thông tin nội bộ (inside information) để lợi dụng.
Thông tin nội bộ khi bị nội gián lợi dụng thì trở thành thông tin nội gián. Đó là tin tức mang tính “tư liệu” (material information, material news) liên quan tới:
- Thay đổi nhân sự lãnh đạo của công ty;
- Một sản phẩm hay dịch vụ mới sắp tung ra thị trường;
- Công ty sắp bị công ty khác thâu tóm (takeover) bằng cách mua lại cổ phần hay sáp nhập (merging);
- Một sản phẩm hay công trình, dự án… không hiệu quả sắp bị công ty từ bỏ hay ngưng đầu tư (divesting);
- Một vài chi nhánh hay văn phòng của công ty sắp bị giải thể để giảm bớt nhân viên và cơ cấu lại guồng máy kinh doanh, v.v…
Thông tin nội bộ trên nguyên tắc chỉ hội đồng quản trị, ban lãnh đạo và một ít chuyên viên của công ty nắm. Nếu để lọt ra công chúng, thông tin này sẽ tác động tới giá cổ phiếu (a stock’s price). Bởi thế, luật pháp các nước đều nghiêm cấm hành vi “giao dịch nội gián”, nhất là trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán.
TRẦN THẾ HƯƠNG
