Nâng cao hoạt động và quy mô giao dịch của các Trung tâm Giao dịch Chứng khoán (TTGDCK) đang là vấn đề được các nhà hoạch định và điều hành chính sách vĩ mô quan tâm hàng đầu. Sàn giao dịch TPHCM và Hà Nội đã được phép tổ chức bán đấu giá cổ phần công khai và triển khai nhiều giải pháp thu hút các công ty niêm yết. Phóng viên báo SGGP đã trao đổi với TS Trần Đắc Sinh, Giám đốc TTGDCK TPHCM một số vấn đề được công chúng đầu tư quan tâm.
- Phóng viên: Thưa ông, với 28 cổ phiếu và 1 chứng chỉ quỹ trên TTCK, có phải quy mô chợ chứng khoán của ta quá nhỏ bé. Làm thế nào để tăng quy mô hoạt động và thu hút các nhà đầu tư?
TS Trần Đắc Sinh
- Tiến sĩ TRẦN ĐẮC SINH: Đúng là 28 cổ phiếu và 1 chứng chỉ quỹ được niêm yết trên TTCK sau 5 năm hoạt động là chưa nhiều. Đó là lý do chính giải thích vì sao đến nay chúng ta mới chỉ có hơn 23.000 tài khoản của tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước tham gia.
Điều đó cũng khẳng định rằng chính sách ưu đãi hiện nay chưa thực sự khuyến khích các công ty lên niêm yết. Tuy nhiên, theo tôi, chúng ta không chạy theo số lượng mà là chất lượng.
Các công ty niêm yết phải là những công ty làm ăn hiệu quả, có triển vọng phát triển và có nhu cầu huy động vốn trên TTCK. Các biện pháp khuyến khích chỉ mang tính chất nhất thời, các công ty phải thực sự thấy lợi ích khi tham gia giao dịch trên TTCK và tự nguyện niêm yết. Về TTGDCK TPHCM, chúng tôi đã chuẩn bị rất chu đáo về cơ sở vật chất, con người và phổ cập kiến thức cho nhà đầu tư.
Tuy nhiên, điều cần nhất là phải tạo ra văn hóa chứng khoán tại các công ty và tôi tin là chúng ta thực hiện được. Nếu như trước đây ISO còn là thứ xa lạ đối với các doanh nghiệp thì nay đó như một sự chứng nhận chất lượng. Chúng ta cũng cần làm như vậy với niêm yết, để niêm yết trở thành một thương hiệu, một tài sản vô hình cho các công ty.
Tôi đang nghĩ đến việc cung cấp thông tin về các doanh nghiệp niêm yết trên TTCK tập trung cho các tham tán thương mại Việt Nam ở nước ngoài để giới thiệu với các bạn hàng quốc tế.
- Sự khởi sắc của TTCK hồi đầu năm 2005 đã làm cho nhiều nhà đầu tư phấn khởi. Tuy nhiên, hiện nay có nhiều cổ phiếu có nguy cơ “rớt” khỏi sàn do làm ăn thua lỗ. Điều này có làm công chúng mất niềm tin?
- TTCK hiệu quả phải là một thị trường mà giá cả phản ánh đầy đủ và kịp thời các thông tin về hoạt động doanh nghiệp. Theo đó, các công ty làm ăn thua lỗ sẽ được thị trường phản ứng lại bằng việc giá sụt giảm và công chúng đầu tư mất niềm tin. Đó là việc bình thường. Điều mà TTGDCK làm là công bố đầy đủ các thông tin cho nhà đầu tư, tin tốt và cả tin xấu để nhà đầu tư có dữ liệu đánh giá đầy đủ về quyết định của mình. Luật pháp cũng áp dụng biện pháp ngăn chặn thông qua việc hủy niêm yết của các công ty thua lỗ trong 2 năm liên tiếp.
Chúng tôi không tạo cho nhà đầu tư ảo tưởng về các công ty niêm yết. Đó là việc làm sai lầm mà một số TTCK đã mắc phải khi muốn thúc đẩy phát triển TTCK. Chúng tôi thực sự muốn TTCK phát triển, nhưng phải tuân thủ các quy luật thị trường. Theo tôi, chúng ta cần chặt chẽ hơn trong khâu cấp phép niêm yết, thực hiện tốt chế độ công bố thông tin cũng như yêu cầu các công ty niêm yết thực hiện quản trị điều hành các công ty cổ phần theo thông lệ quốc tế. Tính minh bạch là yếu tố hàng đầu mà TTCK phải hướng tới.
- Việc TTGDCK tiến hành đấu giá cổ phiếu công khai lần đầu của các công ty cổ phần đã được công chúng đầu tư ủng hộ. Ông đánh giá thế nào về cách làm này và hướng triển khai trong thời gian tới, khi cả ngàn doanh nghiệp sẽ cổ phần hóa?
Trung tâm giao dịch chứng khoán TPHCM.
- Dưới góc độ một nhà quản lý thị trường, theo tôi điều được lớn nhất của đấu giá qua TTGDCK là tạo điều kiện cho nhà đầu tư tiếp cận với doanh nghiệp, đánh giá giá trị doanh nghiệp và để nhà đầu tư ra quyết định đầu tư.
Do đó, hầu hết các doanh nghiệp đấu giá qua TTGDCK đều tổ chức hội thảo cho công chúng tìm hiểu cơ hội đầu tư cũng như công bố thông tin trên nhiều báo đài, website…
Thông tin được công bố tốt cũng đồng nghĩa với việc chấm dứt cổ phần hóa khép kín trong nội bộ doanh nghiệp, chỉ có lợi cho một số người. Doanh nghiệp sẽ được định giá khách quan hơn và thu hồi được vốn tối đa đối với tài sản nhà nước.
Chúng tôi cũng đã có những chuẩn bị cho việc hàng ngàn doanh nghiệp sẽ thực hiện đấu giá qua TTGDCK trong thời gian tới. TTGDCK TPHCM đã thành lập một tổ đấu giá để thực hiện việc đấu giá song song với việc thực hiện các hoạt động khác.
Tòa nhà A của TTGDCK cũng đã đi vào sử dụng, trong đó chúng tôi có dành riêng một sảnh lớn để phục vụ công tác đấu giá. Các quy trình làm việc đã đi vào hoàn thiện để có thể thực hiện các cuộc đấu giá nhanh chóng.
- Thật ra, doanh nghiệp rất muốn huy động vốn, nhưng muốn thì phải lên sàn, mà lên sàn thì phải hội đủ một số điều kiện (chủ quan, khách quan) nên họ ngại. Vậy theo ông cần có giải pháp nào để TTCK chúng ta sôi động, đóng góp lớn cho nền kinh tế?
- TTCK sôi động thì doanh nghiệp sẽ muốn niêm yết để dễ dàng huy động vốn. Doanh nghiệp lên niêm yết nhiều thì tính thanh khoản của cổ phiếu cao. Vậy thực sự chúng ta cần có giải pháp ở khâu nào? So sánh với điều kiện niêm yết của một số nước, điều kiện của chúng ta thực ra còn tương đối thấp, nhất là về số lượng các cổ đông đại chúng và lợi nhuận.
Về công bố thông tin, chúng tôi còn nhận được nhiều lời phàn nàn của công chúng đầu tư về nội dung, chất lượng. Vậy nên chăng hạ thấp điều kiện niêm yết và công bố thông tin? Nếu vậy, chúng ta sẽ được các công ty niêm yết kém chất lượng và mất đi lòng tin của công chúng đầu tư. Chậm mà chắc!
Theo tôi, về các giải pháp liên quan trực tiếp đến TTCK, chúng ta đang triển khai từng bước và đúng hướng như xây dựng luật, xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, đào tạo con người, phổ cập kiến thức… Các giải pháp đồng bộ khác như thúc đẩy cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước, giảm bớt và tiến đến chấm dứt ưu đãi đối với các doanh nghiệp nhà nước, thắt chặt cho vay của các ngân hàng đối với khu vực này và khi không còn các lợi thế độc quyền, họ sẽ tự nguyện cổ phần hóa và có nhu cầu niêm yết trên TTCK.
- Xin cảm ơn ông.
THẢO - NGHI
