Ngày trước, có lần về thăm quê gia đình người yêu ở vùng biển Phan Rí Cửa, Tuy Phong, Bình Thuận, tôi được nàng thết món mắm cá nục chưng bằm khoai lang.
Quê biển nghèo và đầy gió cát nên mắm nục chỉ đem chưng khi đãi khách, còn hàng ngày người dân chủ yếu ăn mắm sống với cơm. Hồi đó, chúng tôi dắt nhau ra giồng cát gần biển xin mấy củ khoai lang, thứ khoai thiếu nước ốm nhom nhưng ngọt đậm.
Gỡ thịt con mắm cá nục ra, bằm nhuyễn chung với khoai lang sống thay thịt heo - loại thực phẩm đắt đỏ so với mức sống gia đình nàng ngày ấy. Mắm, khoai bằm nhuyễn, còn phải thêm gần chục trái ớt hiểm và ít hành lá - loại hành, ớt mọc trên cát nên rất “đèo”, và nêm nếm tí đường, cho vừa ăn rồi đem chưng cách thủy. Thường thì mắm cá nục chưng kiểu này không pha trứng để cảm nhận hết vị bùi của khoai và vị dai ngọt của thịt mắm nhưng người yêu tôi lúc ấy “chơi sang” bằng cách mua hẳn 1 cái trứng vịt, đánh tan ra rồi phết lên bề mặt của tô mắm chưng.
Cho đến bây giờ tôi vẫn còn nhớ cái cảnh hái vội mấy trái dưa leo, vài cọng rau húng để ăn mắm với cơm nguội. Cứ cho tay vào nồi đất mà bốc cơm, cầm khúc dưa leo vít lấy từng đụn mắm chưng cho vô miệng, thơm và ngậy làm sao, lại mặn mòi hương vị của biển... Mười năm rồi, mắm nục giờ rất khó kiếm ở Sài Gòn nên chỉ có thể tìm được con mắm đỏ au của biển khi có “người nhà quê” mang lên thành phố. Người tôi yêu bây giờ đã trở thành bà xã của tôi và nàng vẫn thường chưng mắm nục bằm với khoai lang cho tôi ăn mỗi khi về thăm quê ngoại lên, vẫn ngon như ngày nào khốn khó.
THANH HẰNG
