Môn sử và cái nhìn về lợi ích

Dư luận đang được xới lên, vì hàng ngàn điểm không của môn lịch sử, trong kỳ thi tuyển sinh đại học. Sự bức xúc dường như lại nóng hơn, khi người đứng đầu ngành giáo dục giải thích: “Điều đó là bình thường. Khi mà khoa học lịch sử có tiếng nói ít trong cuộc sống hiện đại hôm nay, khi mà cơ hội kiếm việc làm của những người giỏi sử ít đi thì môn sử sẽ không hấp dẫn học sinh như các môn khác”.

Giải thích của Bộ trưởng Phạm Vũ Luận có cái lý từ thực tế cuộc sống. Cuộc sống xoay quanh các lợi ích. Có những lợi ích dài, và cũng có nhiều lợi ích ngắn. Giáo dục có liên quan đến mọi gia đình. Thái độ với một môn học, một ngành học cũng cho thấy phần nào sự lựa chọn lợi ích của cả xã hội. Có vẻ như với cách làm giáo dục ở bậc học phổ thông hiện thời, lịch sử chỉ đơn giản là một môn học. Có học thì có thi. Và khi không thấy lợi ích rõ ràng gì của nó, học sinh sẽ thờ ơ. Không quan tâm thì điểm thi sẽ thấp. Hẳn rằng đó là logic, nhưng là kiểu logic đại diện cho những cái nhìn ngắn hạn.

Có phải chăng nhiều người làm giáo dục, giáo viên - kể cả giáo viên dạy sử, và cả phụ huynh nữa, không làm bật ra được lợi ích dài của tri thức phổ quát đối với sự trưởng thành của người đi học. Học để thi, học để có thành tích, chứ mục đích chính không phải là xây nền tri thức? Người yêu sử, học giỏi lịch sử chắc chắn sẽ có cái nhìn hệ thống vững. Hiểu rõ quá khứ, rút ra được bài học, sẽ xử lý tốt hơn các vấn đề của hiện tại và tương lai. Dù chỉ là kiến thức phổ thông, nhưng sự tích tụ nền tảng ấy là rất quan trọng. Cách tích lũy tri thức trong mọi môn học, mọi khoa học đều có tính “lịch sử”, từ xưa đến nay, từ gần đến xa, từ đơn giản đến phức tạp. Đó là phát triển tư duy, chứ không chỉ là môn học.

Đúng là nếu chỉ nhìn sử như “trận này tiêu diệt bao nhiêu tên giặc, trận kia thu được bao nhiêu súng” (trích lời bộ trưởng Phạm Vũ Luận) thì môn sử nhàm chán thật. Đấy sẽ là dữ liệu khô cứng, không gắn với sự sống động của cuộc sống. Và đúng là nếu chỉ học như thế, cũng không thấy được lợi ích nhìn gần biết xa, nhìn xưa hiểu nay. Học kiểu ấy cũng không giúp học sinh thực hành để biến các tri thức phổ quát thành sự vận dụng, giúp giải được các vấn đề hiện tại.

Từ khá lâu rồi, quan niệm “nhất Y, nhì Dược, tạm được Bách khoa, bỏ qua Sư phạm” đã được truyền tai nhiều thế hệ học sinh. Theo thời gian, sự nôn nóng chạy theo các lợi ích cụ thể, ngắn hạn càng đậm hơn. Những tài chính, truyền thông, tin học... được chuộng, chủ yếu vì dễ kiếm việc, thu nhập tốt. Khoa học xã hội, khoa học cơ bản dễ bị ghẻ lạnh. Nhìn ngoài bức tường của trường học, nhiều phần của cuộc sống xã hội đang phải hớt hải chạy theo các lợi ích ngắn hạn. Xu hướng ấy hẳn nhiên làm tri thức nền tảng mất giá.

Việc chỉ chăm chăm đào tài nguyên lên bán kiếm tiền ngay, việc chạy quyền chạy chức phổ biến, việc thờ ơ với phát triển giao thông công cộng, việc kiểm lâm góp tay tích cực phá rừng..., đó cũng là những thúc đẩy ngầm để tạo nên những “điểm không” về tri thức nền. Năm nay, điểm thi môn sử thấp, nhiều lời than phiền chê trách, nên năm tới chắc rằng điểm sử sẽ khá hơn?! Để môn học lịch sử hấp dẫn học sinh, không chỉ riêng ngành giáo dục mà còn có hệ thống truyền thông, tuyên truyền và cả xã hội phải vào cuộc. Rồi điểm các môn địa lý, văn... hay rộng ra là các tri thức nền tảng, cũng cần được chú trọng trong giáo dục - đào tạo.

Khi xuất hiện một mảnh vỡ, chuông báo động mới vang lên theo kiểu thời sự. Nhưng tại sao với các vết rạn chi chít thì không mấy ai quan tâm đến những lời cảnh báo? Cách sống nào, lợi ích ấy. Nhìn nhận như vậy thì mối lo không chỉ là những điểm không của môn sử trong một kỳ tuyển sinh.

Vũ Thượng

Bình luận

Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Tin cùng chuyên mục

Thể thao song hành sự kiện

Thể thao song hành sự kiện

Giải vô địch Teqball thế giới vừa khép lại tại TPHCM với sự hài lòng và thiện cảm của các đoàn quốc tế cũng như du khách. Mặc dù một số ngày thi đấu diễn ra trong điều kiện thời tiết không thuận lợi, nhưng việc đưa giải ra không gian mở tại phố đi bộ Nguyễn Huệ (quận 1) đã gây ấn tượng mạnh, nhất là với môn thể thao mới lạ, có nhiều yếu tố biểu diễn như Teqball - Bóng bàn cong.

Đồng Tháp gọi sếu về

Đồng Tháp gọi sếu về

Sếu và sen là biểu tượng của tỉnh Đồng Tháp. Láng Sen, Tràm Chim, Đồng Tháp Mười (Đồng Tháp), đồng cỏ bàng Phú Mỹ (Giang Thành, Kiên Giang) là những nơi loài chim di trú này thường xuất hiện khi chúng tìm thấy môi trường sống lý tưởng. Việc bảo tồn sếu đầu đỏ không chỉ nhằm bảo vệ một loài chim nguy cấp mà còn giúp duy trì và phục hồi hệ sinh thái đất ngập nước Đồng Tháp Mười vốn là “lá phổi xanh” của vùng ĐBSCL.

Sức hút mới từ “du lịch doanh nhân”

Sức hút mới từ “du lịch doanh nhân”

Năm 2024 sắp khép lại, ngành du lịch TPHCM đã ghi nhận những dấu ấn tích cực. Một trong những “nét son” được ngành du lịch đánh giá cao chính là sức hút từ khách đoàn, trong đó có khách du lịch kinh doanh (Business Travel).

Kỳ vọng đầu tư công “chạy nước rút”

Kỳ vọng đầu tư công “chạy nước rút”

Theo dự kiến, hơn 10 ngày nữa một sự kiện đặc biệt sẽ diễn ra tại TPHCM: tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) chính thức được đưa vào vận hành! Sự kiện này sẽ đem lại luồng sinh khí mạnh mẽ không chỉ cho giao thông mà còn cho cả sự nhộn nhịp kinh tế - xã hội của TPHCM. Đây chính là thông tin hết sức tích cực vào thời điểm cuối năm 2024.

Sàng lọc, chọn cán bộ tinh nhuệ

Sàng lọc, chọn cán bộ tinh nhuệ

Sàng lọc, lựa chọn cán bộ tinh nhuệ, có đủ phẩm chất, uy tín và năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển mới để bố trí vị trí công việc khi sắp xếp tổ chức bộ máy và giới thiệu vào cấp ủy nhiệm kỳ tới là vô cùng quan trọng.

Làm nhẹ chính mình để bay cao, vươn xa

Làm nhẹ chính mình để bay cao, vươn xa

Là đầu tàu kinh tế của cả nước, TPHCM đã và đang khẩn trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Dự kiến sau sắp xếp, Đảng bộ TPHCM giảm 24 đảng bộ trực thuộc (còn 27 đảng bộ). Khối chính quyền nghiên cứu sáp nhập 10 sở, kết thúc hoạt động 2 sở (giảm 8 sở và 5 cơ quan hành chính).

Về đích sớm không chỉ bằng những con số

Về đích sớm không chỉ bằng những con số

Một hình ảnh có chút “tương quan lãng mạn” là tuyến đường sắt đô thị số 1 (metro Bến Thành - Suối Tiên) - tuyến metro đầu tiên của khu vực phía Nam sẽ về đích vào ngày 22-12; cũng như lần đầu tiên thu ngân sách của TPHCM vượt 500.000 tỷ đồng. Khi giải ngân đầu tư công vẫn không thể đạt mục tiêu thì ở các trụ cột còn lại là xuất nhập khẩu và tiêu dùng đã có bước tiếp đích chắc chắn. 

Ô nhiễm không khí - hệ lụy nặng nề

Ô nhiễm không khí - hệ lụy nặng nề

Thời điểm cuối năm, ô nhiễm bụi đang ở mức cao, đặc biệt là ở hai thành phố lớn Hà Nội và TPHCM. Số ngày có chỉ số chất lượng không khí (IQAir) ở mức kém, xấu và rất xấu chiếm tỷ lệ khá lớn, tiềm ẩn nguy cơ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân.

Kỳ vọng giá nhà, đất giảm

Kỳ vọng giá nhà, đất giảm

Sau bao chờ đợi, trong ngày cuối cùng của kỳ họp thứ 8 (ngày 30-11), Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất. Đây là thông tin hết sức tích cực đối với thị trường bất động sản (BĐS), bởi gút mắc “đất ở” coi như đã được tháo gỡ.

Tạo xung lực mới cho phát triển

Tạo xung lực mới cho phát triển

Cải cách bộ máy hành chính nhà nước sao cho tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả là vấn đề đã được Đảng quan tâm rất nhiều và rất sớm, ngay từ Đại hội Đảng lần thứ VI vào năm 1986. Nhưng cũng phải bắt đầu từ năm 1994, công cuộc cải cách này mới được triển khai với quy mô lớn.

Ai bảo vệ người làm phim?

Ai bảo vệ người làm phim?

Công nghiệp điện ảnh Việt Nam đang được kỳ vọng sẽ là tiên phong trong số các ngành công nghiệp văn hóa để có những đóng góp quan trọng cho việc phát triển kinh tế, xã hội, quảng bá hình ảnh con người, đất nước Việt Nam ra thế giới.

ASEAN Cup và hành trình mới cho bóng đá Việt

ASEAN Cup và hành trình mới cho bóng đá Việt

Năm 2024 sắp khép lại, nhưng với bóng đá Việt Nam thì chỉ mới bắt đầu chiến dịch ASEAN Cup (AFF Cup), giải đấu có ý nghĩa bản lề trước khi bóng đá Việt Nam bắt tay vào thực hiện các mục tiêu của Chiến lược phát triển TDTT đến năm 2030 và Tầm nhìn đến năm 2045, trọng tâm là suất dự vòng chung kết World Cup dành cho bóng đá nam.

Lối ra cho dược liệu Việt

Lối ra cho dược liệu Việt

Vừa qua, tại TPHCM, Bộ Y tế tổ chức Hội chợ Dược liệu, y dược cổ truyền và các sản phẩm từ dược liệu toàn quốc lần thứ 2 - năm 2024. Hội chợ diễn ra trong 3 ngày, quy tụ hơn 400 gian hàng của các đơn vị, bệnh viện, doanh nghiệp quốc tế, cơ sở sản xuất và kinh doanh dược liệu, thuốc cổ truyền... Phải mất đến 5 năm, sự kiện quan trọng của ngành y học cổ truyền mới quay trở lại.

Giữ hồn quê dù lên phố

Giữ hồn quê dù lên phố

Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, các đại biểu vừa thông qua Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn với tỷ lệ tán thành rất cao (455/456). Điều này cho thấy, đây không chỉ là sự kiện lập pháp quan trọng, mà còn mang theo những kỳ vọng lớn lao về một tương lai phát triển hài hòa giữa đô thị hiện đại và nông thôn Việt Nam một cách bền vững.

Tinh gọn bộ máy, tạo nguồn lực mới

Tinh gọn bộ máy, tạo nguồn lực mới

Chỉ còn hơn 30 ngày nữa TPHCM chính thức sắp xếp 80 phường thuộc 10 quận theo Nghị quyết số 1278/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của TPHCM giai đoạn 2023-2025 (ngày 1-1-2025).

Cơ hội tinh giản thủ tục đầu tư

Cơ hội tinh giản thủ tục đầu tư

Mới đây, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo Bộ GTVT đã trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam (ĐSTĐC) với đề xuất “19 chính sách đặc thù, đặc biệt và giải pháp áp dụng cho dự án”. Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, nếu bỏ qua những ràng buộc hiện tại của pháp luật mà đến cuối năm 2027 dự án mới khởi công, và 12 năm nữa tàu mới chạy - là quá lâu!

Khi những “vành đai” vươn mình

Khi những “vành đai” vươn mình

Một trong những “điểm nghẽn” được nhận diện rõ nhất trong và sau đại dịch Covid-19 là hạ tầng giao thông kết nối tiểu vùng Đông Nam bộ. 

Huy động nguồn lực bảo tồn và phát huy giá trị di sản

Huy động nguồn lực bảo tồn và phát huy giá trị di sản

Trong bối cảnh các di sản văn hóa của Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức như đô thị hóa, biến đổi khí hậu và thiếu hụt nguồn lực cho công tác bảo tồn, Quỹ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam là một công cụ quan trọng để đối phó với những vấn đề này.