Múa lân- sư- rồng từ lâu đã trở nên quen thuộc với nhiều người nhưng múa phượng thì mới xuất hiện lần đầu ở Sài Gòn vào dịp Tết Con Gà này.
Sài Gòn vào dịp Tết có múa lân như quê mình không cháu?”, người bác họ mê múa lân đã hỏi tôi khi lần đầu ông vào thành phố phương Nam để chữa bệnh và tránh cái lạnh miền Trung. Như nhiều người dân quê quanh năm chân lấm tay bùn, sống lặng lẽ sau lũy tre làng, bác tôi không thể hình dung ở một thành phố lớn với bao luồng văn hóa hiện đại luôn “ập” vào lại có thể lưu giữ được những phong tục tập quán văn hóa của tổ tiên ngỡ như “lạc hậu”, trong đó có múa lân.
Không chỉ dịp Tết, các đội múa lân-sư-rồng ở thành phố Hồ Chí Minh hoạt động gần như quanh năm vào các dịp cúng kỳ yên, cúng đền chùa, đình miếu, giỗ tổ Hùng Vương, giỗ Hai Bà Trưng, giỗ Đức Thánh Trần, mùng 5-5, Trung Thu, Noel hoặc khai trương công ty, cửa hàng, nhà hàng… và cả tân gia. Tuy nhiên, Tết Nguyên đán của dân tộc vẫn là dịp các đoàn múa hoạt động cật lực nhất, nhộn nhịp nhất. Ngoài múa lân, múa sư tử, múa rồng, các đoàn còn kết hợp biểu diễn võ thuật, ảo thuật với những pha ly kỳ, hấp dẫn…
Khi kinh tế phát triển, các giá trị văn hóa cổ truyền cũng có cơ hội hồi phục, phát triển theo. Từ vài đội múa lân ban đầu, cho tới nay thành phố đã có hơn 50 đoàn múa lân- sư- rồng hoạt động rôm rả như: Thắng Nghĩa Đường, Tâm Hoa Đường, Túy Nghĩa Đường, Hằng Anh Đường, Đinh Nghĩa Đường, Quang Đế Miếu… và nổi bật nhất là Nhơn Nghĩa Đường với bề dày lịch sử gần bảy mươi năm. Năm 1937, tại Chợ Lớn, võ sư- lương y Lưu Hào Lương đã dựng Nhơn Nghĩa Đường qui tập anh hào bốn phương, biến nơi đây thành nơi truyền thụ Đông y trặc đả (chuyên trị về xương, thấp khớp, bong gân…) và võ học của phái Thiếu Lâm Châu Gia do ông làm chưởng môn. Cho tới nay, Nhơn Nghĩa Đường đã đào tạo nên hàng chục ngàn môn sinh với một đoàn nghệ thuật múa lân-sư-rồng bề thế hoạt động liên tục khắp trong và ngoài nước.
Nối nghiệp cha, năm người con trai của Lưu Hào Lương tiếp tục xây dựng Nhơn Nghĩa Đường ngày càng lớn mạnh, trở thành thương hiệu nổi tiếng do Lưu Kiếm Xương đứng đầu, hiện có hơn 180 môn sinh thường xuyên luyện tập. Võ sư- lương y Lưu Kiếm Xương cho biết, đoàn nghệ thuật Nhơn Nghĩa Đường đã “phủ sóng” gần khắp các tỉnh thành trong nước và lưu diễn ở 15 nước bạn như: Thái Lan, Malaysia, Singapore, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…
Ngoài múa lân- sư- rồng, đoàn còn múa trống, biểu diễn các bài quyền thuật và đặc biệt là các tiết mục nội công “ớn lạnh” như Hái lộc đầu xuân, Thiết đầu công, Song đao kẹp cổ, Thiết long quàng cổ, Xe cán qua bụng,… Để biểu diễn được các bài nội công này, võ sinh phải mất ít nhất 3 năm kiên trì tập luyện. Hiện nay, giá mỗi show diễn ở thành phố Hồ Chí Minh của đoàn nghệ thuật Nhơn Nghĩa Đường từ 2-3 triệu đồng, còn diễn ở ngoài tỉnh thì từ 10-20 triệu đồng, tùy thuộc địa điểm xa gần và qui mô, tiết mục mà khách yêu cầu.
Bên cạnh những giá trị truyền thống, Nhơn Nghĩa Đường luôn sáng tạo những tiết mục mới để phục vụ khán giả và nâng cao tinh thần võ thuật. Võ sư Lưu Kiếm Xương cho biết, nhân năm Con Gà-2005, đoàn nghệ thuật Nhơn Nghĩa Đường vừa dàn dựng, luyện tập xong tiết mục mới Kim kê hóa phượng hoàng sẽ trình diễn vào dịp Tết. Theo ông: “Con gà nếu biết phát huy nội lực, có ý chí tiến thủ thì sẽ có lúc hóa thành phượng hoàng. Tiết mục Kim kê hóa phượng hoàng có nhiều pha diễn độc đáo, kết hợp giữa võ thuật truyền thống và tư duy hiện đại. Đây là món quà xuân mà chúng tôi muốn gởi đến những người yêu mến Nhơn Nghĩa Đường”.
YÊN YÊN
