Hàng ngàn HS ở Cần Thơ, Tiền Giang vừa có chung niềm vui qua phong trào quyên góp sách cũ giúp bạn. Bộ SGK, sau một năm học, trở thành "đồ thừa" và thường bị thanh lý, bán ve chai, nay lại đến với HS nghèo. Đi đến nơi, thấy tận mắt, ông Vũ Bá Hòa, Giám đốc NXB Giáo dục (GD) khu vực phía Nam xúc động với những hình ảnh HS nghèo nâng niu sách trên tay. Ông tiếc rẻ: "Việc cho sách cũ trước đây chúng ta chưa làm, thật uổng, biết bao nhiêu sách cũ đã đi đâu?".
Lạm phát đẩy giá giấy tăng cao, khiến NXB GD phải tổ chức đấu thầu in 2 lần - một sự việc chưa bao giờ xảy ra. Và cũng chính lạm phát buộc NXB GD quyết định tăng giá bán sách 10%. Nhưng chính trong cái "rủi" hứng chịu "búa rìu" dư luận, chủ trương khuyến khích sử dụng SGK cũ (có từ nhiều năm trước song chỉ mới dừng lại ở… chủ trương) trở thành hiện thực và được những người có trách nhiệm quan tâm. Nhiều cuộc vận động trong trường học đóng góp sách cũ cho HS vùng sâu, vùng xa. Thành đoàn TPHCM tổ chức chương trình "Cùng tuổi thơ đến trường" với kế hoạch vận động 100.000 bản SGK. Công viên Văn hóa Đầm Sen có chương trình đổi sách cũ lấy vé vào cổng.
NXB GD đã tạm ứng gần 3,8 tỷ đồng cho công tác tuyên truyền, tổ chức trên 2.400 điểm phục vụ quyên góp, mua bán SGK cũ. Kinh phí nhiều hơn số tiền thu được, tuy nhiên, giá trị của việc làm này lại có ý nghĩa vô cùng lớn. Chỉ tiếc là “khâu thông tin, tuyên truyền còn hạn chế, nhiều PHHS chưa nắm được chủ trương này”, NXB GD thừa nhận hạn chế của cuộc vận động đầy tình thân ái. Sau gần một tháng phát động, các tỉnh, thành chỉ thu gom được gần 62.000 bản SGK cũ từ HS đóng góp, một con số khiêm tốn so với 99 triệu bản sách NXB GD dự kiến phát hành cho năm học mới.
Bài toán sách cũ + sách mới cũng chỉ có một đáp số: HS phải có đủ sách dùng. NXB GD đã cam kết điều này và khẳng định năm học mới 2008-2009, với phong trào quyên góp sách cũ, số HS có đủ SGK sẽ nhiều hơn. Đối tượng thụ hưởng nhiều nhất của phong trào quyên góp tặng, bán sách cũ, chính là những HS nghèo, khi mà việc mua sách là gánh nặng với người có thu nhập thấp, anh xe ôm, chị bán chè chỉ biết dè xẻn, dành dụm từng đồng bạc lẻ trong 3 tháng hè, giá nào cũng phải gom góp tiền mua sách cho con, không hề biết gì về tủ sách dùng chung ở trường, nơi cho HS mượn SGK.
Thông hiểu cho NXB GD là đơn vị sản xuất kinh doanh, bán càng nhiều SGK, càng thu được nhiều lợi nhuận. Nhưng giá như từ nhiều năm trước, “ông độc quyền” SGK đặt lợi ích xã hội trên lợi ích kinh doanh, thật sự khuyến khích HS dùng sách cũ thì việc sử dụng sách cũ, “đến hè cho sách” đã trở thành nếp, thành thói quen tự giác. Thôi thì “thà muộn còn hơn không”. Bài học NXB GD đã đúc kết sau một tháng phát động không dừng lại ở tính phong trào “qua mùa giông bão” mà sẽ thành một thói quen “đến hẹn lại lên” đầy tình tương thân tương ái. Bởi, những cuốn sách cũ không chỉ góp phần chống lãng phí mà còn có ý nghĩa rất lớn giáo dục HS tính tiết kiệm, tính cẩn thận, biết chia sẻ với các bạn HS khó khăn.
HỒNG LIÊN
