Ngày 24-12, Bộ Công thương đã tổ chức hội nghị tổng kết công tác tái cơ cấu, cổ phần hóa (CPH), thoái vốn doanh nghiệp thuộc bộ này giai đoạn 2011 - 2015, kế hoạch 2016 - 2020.
Khó do... đặc thù
Theo ông Phan Đăng Tuất, Vụ trưởng - Thường trực Ban Đổi mới và phát triển doanh nghiệp (Bộ Công thương), trong số 7 doanh nghiệp đang thực hiện CPH năm 2015 có 3 tổng công ty và 4 công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên. Đối với các tổng công ty, đến nay bộ này đã thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án CPH và dự kiến sẽ thực hiện bán cổ phần lần đầu trong quý 1-2016; các công ty TNHH một thành viên cũng sẽ hoàn thành CPH trong năm 2015 hoặc tháng 1-2016... Tính đến tháng 12-2015, Bộ Công thương đã hoàn thành công tác CPH 287/299 doanh nghiệp nhà nước của ngành. Riêng trong giai đoạn 2011 - 2015 bộ này đã hoàn thành công tác sắp xếp, CPH 15 doanh nghiệp.
Dự kiến thời điểm còn lại của năm 2015 và quý 1-2016, bộ này sẽ hoàn thành CPH 7 doanh nghiệp, trong đó có 3 tổng công ty gồm: Tổng Công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam, Tổng Công ty Giấy Việt Nam, Tổng Công ty Máy và Thiết bị công nghiệp và 4 Công ty TNHH MTV gồm: Điện máy và Đầu tư, Xây lắp và vật liệu xây dựng, Thực phẩm và đầu tư công nghệ Fococoev, Vật liệu xây dựng và xây lắp thương mại BMC.
Một trong những lý do khiến việc CPH doanh nghiệp trong ngành gặp khó khăn được nêu ra là do đặc thù. Chẳng hạn với việc CPH Tổng Công ty Phát điện 3 (Genco3). Do giá điện thấp, kết quả sản xuất kinh doanh không đảm bảo và không có cổ tức trong các năm đầu hoạt động sau CPH được coi là nguyên nhân khó CPH Genco3. Bởi lẽ, để đảm bảo CPH thành công và thu hút nhà đầu tư thì giá điện cần gắn liền với phương án sản xuất kinh doanh và lợi nhuận dự kiến đảm bảo để chi trả cổ tức bình quân mỗi năm từ 7% - 10% và dòng tiền, các chỉ tiêu tài chính phải đảm bảo điều kiện để vay vốn đầu tư dự án mới.
Theo ông Đặng Hoàng An, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tính đặc thù còn thể hiện qua việc một doanh nghiệp điện thuộc EVN muốn bán trên 50% vốn nhưng chủ nợ thì lại yêu cầu EVN giữ 51% thì họ mới giữ cam kết cấp vốn, nếu không họ sẽ không giải ngân các khoản vay. Đó là chưa kể các gánh nặng quá khứ rất nhiều, từ con người đến cơ sở vật chất. Ví dụ như theo quy định hiện nay để bảo toàn vốn nhà nước thì phải đánh giá lại tài sản, điều này tạo ra gánh nặng cho công ty sau khi CPH vì nếu đánh giá cao thì doanh nghiệp “không chịu nổi”.
Theo Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng, mặc dù đã có sự chỉ đạo quyết liệt nhưng thực tế công tác thực hiện CPH, thoái vốn doanh nghiệp ngành chưa được như mong muốn. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán chưa khởi sắc, doanh nghiệp thuộc diện CPH đang khó khăn, việc giải quyết công nợ, tài sản còn nhiều vướng mắc… thì nếu không có quyết tâm của bộ, sự hỗ trợ của các bộ, ngành thì một số kế hoạch thoái vốn của ngành khó thực hiện đúng kế hoạch. Cũng theo ông Hoàng, trong khi chờ Chính phủ và các bộ, ngành giải quyết khó khăn, vướng mắc doanh nghiệp gặp phải thì các doanh nghiệp vẫn cần tiếp tục thực hiện công tác CPH, thoái vốn để đảm bảo tiến độ. Đặc biệt, năm 2016, Bộ Công thương dự kiến sẽ tổ chức diễn đàn kêu gọi xúc tiến đầu tư vào các doanh nghiệp đã CPH của ngành.
Khó thu hút nhà đầu tư chiến lược
Một trong những lý do khiến nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước chưa mặn mà với việc tham gia đầu tư vào doanh nghiệp là tỷ lệ nắm giữ của Nhà nước còn quá cao. Đơn cử như tại Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), việc chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng đối với 3 tổng công ty thuộc TKV không thu hút được nhà đầu tư chiến lược và nhà đầu tư mua số lượng lớn do tỷ lệ nắm giữ của các nhà nước tại các đơn vị này đều ở mức 98% - 99%. “Nhiều nhà đầu tư nói với tôi là nếu bán cổ phần trên 51% thì họ sẵn sàng mua nhưng nếu chỉ bán 20% thì họ không muốn mua vì không biết họ sẽ sử dụng vốn đó ra sao”, ông Tuất nói. Cũng theo ông Tuất, điều cần thiết hiện nay là phải sửa Quyết định 37 của Thủ tướng Chính phủ (về ban hành tiêu chí, danh mục phân loại doanh nghiệp nhà nước), trong đó có việc giảm tỷ lệ nắm giữ của Nhà nước tại các doanh nghiệp không cần nắm giữ hay nắm giữ thấp để hấp dẫn nhà đầu tư chiến lược. Một lý do khác khó thu hút nhà đầu tư chiến lược là nhà đầu tư nước ngoài rất cần báo cáo tài chính minh bạch. Và đây là chỗ vướng trong việc thực thi các chính sách. Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, cũng thừa nhận, khi CPH mà vốn Nhà nước vẫn chiếm từ 94% - 95% thì không có nhiều ý nghĩa.
|
HÀ MY
