Nguyên nhân cái chết của Lê Thái Tông dẫn đến án tru di tam tộc của Nguyễn Trãi

Xin cho biết nguyên nhân cái chết của Lê Thái Tông dẫn đến án tru di tam tộc của Nguyễn Trãi.
Lê Văn Năm (đường Phan Văn Sửu, P.13, Tân Bình, TPHCM)

Đại Việt sử ký toàn thư (tập II, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội. 1985) viết: “Vua [Lê Thái Tông] thích vợ của thừa chỉ Nguyễn Trãi là Nguyễn Thị Lộ, người rất đẹp, văn chương rất hay, gọi vào cung phong làm Lễ nghi học sĩ, ngày đêm hầu bên cạnh (...). Nguyễn Thị Lộ ra vào cung cấm, Thái Tông trông thấy rất ưa, liền cợt nhả với thị” (tr.356). “Ngày 27 [tháng 7 năm Nhâm Tuất, 1442] vua đi tuần về miền Đông, duyệt quân ở thành Chí Linh (...). Ngày mồng 4 [tháng 8 cùng năm], vua về đến vườn Vải [tức Lệ chi viên] (...), vua thức suốt đêm với Nguyễn Thị Lộ rồi băng hà” (tr.355, 356). Sách ấy nhận xét: Vua “đam mê tửu sắc, đến nỗi thình lình băng ở bên ngoài [cung] cũng là tự mình chuốc lấy tai họa” (tr.310), “nữ sắc làm hại người ta quá lắm (...) Thái Tông yêu nó [Nguyễn Thị Lộ] làm thân phải chết” (tr.356).

Như vậy, Đại Việt sử ký toàn thư ngầm cho người đọc hiểu rằng vua chết vì bệnh thượng mã phong, nghĩa là đột tử trong lúc truy hoan. Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu cho rằng trong triều đình lúc ấy có những kẻ xấu muốn vu khống Nguyễn Thị Lộ để hãm hại Nguyễn Trãi vì ông thường chống lại những việc làm đen tối của họ. Rất tiếc là Đại Việt sử ký toàn thư lại viết theo quan điểm của những kẻ xấu.

Mặt khác, trong Đại Việt thông sử, Lê Quý Đôn cho biết trong đoàn phò giá có thiếu úy Trịnh Khả. “Khi vua Thái Tông đi tuần phía đông, mắc bệnh nguy kịch, ông hầu hạ thuốc men không rời lúc nào” (Lê Quý Đôn, Toàn tập, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1978, tập III, tr.211). Như vậy, không phải vua đột tử mà bệnh một thời gian rồi mới chết. Ngày 26 tháng 7 năm Tân Mùi, 1451, Trịnh Khả và con là Quát bị giết, mang theo xuống mồ bí mật vụ án Lệ chi viên.

Hoàng Anh