Hỏi: Trong thư gửi Nguyễn Hiến Lê, nhà thơ Quách Tấn viết: “Tôi nay đã thành người nhất mục thập hàng”. Xin cho biết Nhất mục thập hàng là gì?
TRẦN THANH TÙNG (Quận 3, TP Hồ Chí Minh)
Theo sách Bắc Tề thư, ở Hà Nam, thời Bắc Tề có Vương Thiếu Liêm có tài đọc nhanh, chỉ cần một cái liếc mắt (nhất mục) có thể đọc được mười hàng (thập hàng).
Khi dùng điển cố này, nhà thơ Quách Tấn không muốn tự đề cao mình (có tài đọc nhanh như Vương Thiếu Liêm) mà có ý tự châm biếm mình, vì năm 1973, ông bị bệnh tăng nhãn áp (glaucome mà ông gọi là thanh quang nhãn), chỉ còn một mắt (nhất mục). Trong một bài thơ hí tác (làm để giễu cợt), ông viết:
Hóa nửa cụ Đình Chiểu
Không hai chàng Vân Tiên
Xui đường hoa chỉ thoáng
Những bán diện thuyền quyên
Cụ Đồ Chiểu bị mù cả hai mắt nên Quách Tấn chỉ bằng một nửa của cụ. Trên đời này chỉ có độc nhất chàng Vân Tiên được tiên cho sáng mắt trở lại. Lương Nguyên Đế bị chột một mắt nên thứ phi Từ Chiêu Bôi chỉ đánh phấn thoa son có nửa mặt (bán diện).
Hoàng Anh
