Ô nhiễm kênh Tham Lương

Cứ ra đường là phải bịt kín mặt mũi, môi trường sống bị ô nhiễm nghiêm trọng, sức khỏe bị ảnh hưởng rõ rệt từ các hoạt động sản xuất trong khu vực (các cơ sở dệt nhuộm, làm than tổ ong, chế biến gỗ...). Gởi đơn kiện đến các cơ quan chức năng nhưng không được giải quyết thỏa đáng. Đó là phản ánh chung của nhiều hộ dân sống dọc kênh Tham Lương thuộc các quận 12, Gò Vấp, Tân Bình, Bình Tân… TPHCM đã nhiều năm qua.

• Vô tư xả thải...

Dọc bờ kênh Tham Lương, song song với đường Nguyễn Văn Quá, có rất nhiều nhà xưởng với đủ loại ngành nghề hoạt động, trong đó có hàng chục cơ sở hấp nhuộm, lắp ráp bếp gas, làm than đá... Đơn cử như cơ sở nhuộm Vũ Văn Luyện (17/53 đường Nguyễn Văn Quá, phường Đông Hưng Thuận, quận 12), đứng trước cơ sở này chỉ chưa đầy một phút sẽ thấy một lớp bụi bám đầy vào người, bụi than có, bụi cưa có. Điều này khiến cho người đi đường cảm thấy ngột ngạt và khó thở.

Không chỉ có thế, những lớp khói mù mang theo mùi khét lẹt cứ bay thẳng vào khu dân cư. Hay cơ sở nhuộm, giặt tẩy Việt Phát (1/50B3, khu phố 5, Đông Hưng Thuận, quận 12) không chỉ thải khí bụi vượt quy chuẩn, cơ sở này còn vận hành máy móc gây tiếng ồn quá lớn và đặc biệt còn lấn chiếm lòng đường dùng làm nơi để củi, thùng phuy, chất thải…

Ngược về khu phố 3 phường Bình Hưng Hòa A, quận Bình Tân, chúng tôi cũng chứng kiến nhiều cảnh tương tự. Các cơ sở sản xuất ở đây bao gồm nhuộm, sấy vải, tái chế nhựa… nhưng chủ yếu vẫn là sấy, nhuộm. Trong đó các hẻm 240, 254, 228 Gò Xoài tập trung nhiều cơ sở nhuộm nhất. Mỗi khi các cơ sở này hoạt động, người dân xung quanh phải đóng cửa nhà để tránh khói. Những cơ sở này đều sử dụng củi để đốt lò, tường vách cơ sở nào cũng bám đầy muội, khói đen sì. Có thể kể đến các cơ sở như cơ sở nhuộm Đức Tiến, cơ sở dệt nhuộm Tân Phát…

Cùng hoàn cảnh, người dân quận Gò Vấp đang phải hứng chịu với nạn ô nhiễm từ nguồn nước. Nước kênh Tham Lương chảy qua khu vực này luôn có màu đèn ngòm, bốc mùi hôi thối nồng nặc. Theo số liệu quan trắc của Chi cục Bảo vệ môi trường TPHCM, nguồn nước kênh Tham Lương - Vàm Thuật luôn ô nhiễm mức cao. Cụ thể, nồng độ BOD, COD và coliform luôn vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1,4 - 17 lần.

Kết quả điều tra của cơ quan chức năng về hoạt động sản xuất của các cơ sở sản xuất dọc kênh Tham Lương cho thấy, có đến 90% các cơ sở đều vi phạm các quy định về môi trường. Nhiều cơ sở đã đối phó bằng cách xây dựng hệ thống xử lý nước thải, khí thải nhưng chỉ vận hành khi có sự kiểm tra. Có trường hợp chỉ vận hành hệ thống xử lý nước thải vào ban ngày để hoạt động cầm chừng.

Qua những lần kiểm tra mới thấy hết sự “vô cảm” của các chủ doanh nghiệp với các vấn đề môi trường. Chỉ tính từ năm 2009 đến nay, UBND TPHCM đã xử phạt gần 30 doanh nghiệp. Không ít cơ sở bị cảnh sát môi trường bắt quả tang vì hành vi chôn ống ngầm lén xả thải thẳng ra môi trường nhưng vì lợi nhuận nên nhiều doanh nghiệp vẫn bất chấp và cố tình tái phạm.

• Không thể khiếu nại?

Không xử lý triệt để doanh nghiệp gây ô nhiễm nên người dân không còn cách nào khác phải tự bảo vệ mình. Ông Nguyễn Sơn Chính (ngụ khu phố 4, phường Đông Hưng Thuận quận 12) cho biết, trước và sau nhà ông ở có đến 3 cơ sở dệt nhuộm. Những cơ sở này hoạt động suốt ngày đêm, phun khói mù mịt và xả nước thải thẳng ra dòng kênh.

 “Những hôm trời mưa lớn, nước mưa hòa với nước thải, cả dòng nước biến thành màu vàng đục, nồng nặc mùi hóa chất, chảy lênh láng khắp khu dân cư. Còn khi trời nắng, khói bụi từ các ống khói nhà máy nhuộm xả ra bao trùm cả khu dân cư, cộng với tiếng máy chạy đinh tai nhức óc suốt ngày đêm khiến cho bà con chúng tôi không thể chịu nổi. Cứ kéo dài tình trạng này, không biết bà con nơi đây còn có thể chịu đựng nổi không?”, ông Chính nói.

Chị Lưu Thị Xanh sống gần khu vực rạch Cây Liêm cũng chia sẻ, rất nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh ở đây đã xả thẳng nước thải vào đường cống thoát nước trong khu dân cư rồi chảy thẳng ra kênh Tham Lương. Người dân cũng đã nhiều lần khiếu nại đến khu phố và phường nhưng nạn ô nhiễm nguồn nước, không khí ở đây vẫn không được khắc phục. Các cơ sở vẫn tiếp tục hoạt động.

Chỉ tay vào những tấm tôn đang bị hoen rỉ sắp thành phế liệu, ông Trương Văn Hùng (53 tuổi, ngụ khu phố 5) tâm sự: “Tình trạng ô nhiễm ở đây đã kéo dài mấy năm nay rồi, phần lớn người dân đến đây thuê trọ. Đi làm cả ngày về mệt, tưởng đến phòng sẽ được nghỉ ngơi nhưng nào có được. Mới chỉ đặt chân đến đầu đường đã ngửi thấy mùi hôi bốc lên nồng nặc, tiếng máy thì inh ỏi, khói bay mù mịt. Chúng tôi đã nhiều lần gửi đơn phản ánh lên phường nhưng đều không được giải quyết. Chính quyền địa phương còn đòi hỏi vô lý khi buộc phải có hộ khẩu thường trú ngay tại địa phương mới được nộp đơn khiếu nại. Chẳng lẽ là dân nhập cư hoặc chưa kịp nhập hộ khẩu về là chúng tôi bị mất quyền khiếu nại, trong khi môi trường sống chúng tôi bị ô nhiễm nặng nề…”, ông Hùng bức xúc. 

MINH XUÂN – MINH HẢI