Ở một số nước phương tây, ung thư đang vượt qua bệnh tim mạch có tỷ lệ tử vong chiếm hàng đầu. Nước ta, số bệnh nhân ung thư phát hiện cũng ngày một nhiều. Đã có nhiều phương pháp điều trị bệnh ung thư. Y học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu tìm ra những biện pháp điều trị hiệu quả hơn. Tuỳ theo loại ung thư và giai đoạn của bệnh mà hiện tại ung thư được điều trị bằng phẫu thuật, hoá trị, xạ trị, miễn dịch trị liệu ...
Xạ trị là phương pháp được dùng khá phổ biến trong điều trị các loại u đặc: não, vú, cổ tử cung, vòm họng, da … Xạ trị có tác dụng tốt trong diệt tế bào ung thư, làm teo nhỏ khối u, nhưng xạ trị cũng làm tổn thương cả tế bào lành vùng xạ trị, làm suy giảm sức khỏe chung của người bệnh. Tuy có tác dụng phụ đáng ngại nhưng vẫn cần phải xạ trị. Do vậy làm tăng hiệu quả, giảm liều và phòng tránh tác dụng không mong muốn của xạ trị là rất cần thiết. Oxy cao áp đáp ứng nhu cầu cả hai mặt của vấn đề này.
Tăng hiệu quả của xạ trị trong điều trị các khối u ác tính
Một ca điều trị bằng liệu pháp oxy cao áp
Nhiều nghiên cứu đã xác định sự nhạy cảm của khối u với xạ trị phụ thuộc vào hàm lượng oxy trong mô bị bệnh. Thiếu oxy có tác dụng bảo vệ ở mức độ nào đó các tế bào ung thư khỏi tác dụng của tia xạ. Ngược lại tăng oxy mô làm tăng nhạy cảm của khối u với tia xạ. Trong khối u ác tính do tế bào phát triển nhanh, nhu cầu sử dụng oxy cao trong khi lưới mao quản trung tâm khối u nghèo nàn phát triển không kịp tế bào mô (tế bào ung thư). Mặt khác khối u chèn ép các huyết quản trong khối u cũng như vùng lân cận làm máu khó lưu thông . Những yếu tố trên đưa đến hàm lượng oxy trong khối u thường thiếu, đôi khi thiếu trầm trọng. Thông thường hàm lượng oxy trong khối u nói chung giảm 1-10%, trong khối u da giảm 2 đến 4 lần, ung thư cổ tử cung giảm 1,5 lần…so với các mô lành xung quanh. Các tế bào ung thư thiếu oxy sẽ nhờn với tia xạ là nguồn gốc làm tái phát triển khối u sau xạ trị. Để diệt được những tế bào này phải tăng liều tia xạ hoặc giải quyết tình trạng thiếu oxy. Tăng hàm lượng oxy bằng oxy cao áp không những diệt được tế bào nhờn tia xạ mà theo nhiều nghiên cứu còn giảm được liều tia xạ, có khi giảm được 1 nửa liều cần thiết. Biện pháp này tốt với các khối u ở lưỡi, vùng vòm họng, vùng khí phế quản, u sắc tố, cổ tử cung, vú. . . Do vậy dùng oxy cao áp khi xạ trị còn giúp bệnh nhân chịu đựng tia xạ , hóa trị liệu tốt hơn, giảm phản ứng tại chỗ cũng như toàn cơ thể ngay khi xạ trị cũng như những hậu quả đến muộn. Điều này đặc biệt cần thiết với người bệnh nhiều tuổi, có khối u lan rộng. Như vậy một đợt điều trị oxy cao áp xen kẽ những lần xạ trị, hóa trị sẽ mang lại hiệu quả kép
Lập lại thăng bằng chuyển hóa tạo điều kiện tế bào hồi sinh
Mặt khác tuy kỹ thuật của y học hiện đại đã và đang tìm cách nâng cao hiệu quả, hạn chế, phòng tránh tác dụng phụ của xạ trị nhưng một phần cơ thể: tổ chức cơ xương gần khối u, phần da phía trước khối u vẫn phải chiụ tác dụng phụ của tia xạ. Các tổn thương xương, da có thể xảy ra ngay sau khi xạ trị, có khi muộn nhưng với bệnh cảnh nhiều khi nặng nề hơn. Nhiều trường hợp ung thư vùng cổ , hàm mặt sau 2,3 năm xạ trị mới thấy đau xương hàm, loét miệng, lưỡi, má. Không ít trường hợp gây dò thông miệng với bên ngoài, ảnh hưởng nhiều tới cuộc sống sinh hoạt bệnh nhân mặc dù khối u có thể không bị tái phát.
Điều trị các tổn thương viêm hoại tử xương, loét ngoài da do xạ trị thường gặp khó khăn. Nhiều khi đã điều trị tích cực bằng thuốc đông y, tân dược, vật lý trị liệu ….nhưng bệnh không thuyên giảm mà ngày càng nặng thêm. Để điều trị có hiệu quả cần cùng với làm sạch tổn thương, trụ sinh cần tăng cường sức khỏe chung của cơ thể. Yếu tố rất quan trọng nhiều khi có tính quyết định là nuôi dưỡng tốt tại chỗ tổn thương, tăng cường các chất dinh dưỡng đặc biệt là oxy cho các tế bào đang bị tổn thương, ốm yếu.
Phương pháp điều trị oxy cao áp đáp ứng tốt yêu cầu này. Oxy cao áp cung cấp đầy đủ oxy lập lại thăng bằng chuyển hóa tạo điều kiện tế bào hồi sinh , phát triển bình thường trở lại. Đồng thời oxy ở áp suất cao có tác dụng diệt khuẩn như một trụ sinh đặc biệt với vi trùng kỵ khí. Oxy cao áp còn có ưu việt kích thích cơ thể tăng khả năng chống đỡ, tăng các chỉ số miễn dịch dịch thể của cơ thể. Với những ưu việt trên, oxy cao áp được dùng không chỉ để điều trị các tổn thương xương, da khi đã xảy ra mà còn được dùng như biện pháp dự phòng. Sau xạ trị được điều trị định kỳ oxy cao áp vừa có tác dụng dự phòng viêm loét hoại tử xương da vùng xạ trị vừa tăng cường sức khoẻ nói chung cho bệnh nhân . Khi có đau nhức vùng xạ trị mặc dù trước đó đã “yên ổn” nhất là khi có viêm xưng, điều trị oxy cao áp sẽ tránh được bệnh cảnh nặng nề có thể xảy ra.
BS Nguyễn Kim Phong
