Quốc hội thông qua 4 luật

Trước đó, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu về dự thảo Luật Dẫn độ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, cho biết, về các trường hợp có thể bị dẫn độ, có ý kiến đề nghị nâng ngưỡng hình phạt tối thiểu từ 2 năm tù trở lên để bảo đảm hiệu quả hợp tác tư pháp quốc tế, tránh lãng phí nguồn lực hành chính cho vụ việc nhỏ, đồng thời thể hiện chính sách nhân đạo, chỉ dẫn độ đối với những hành vi thật sự nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho xã hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, quy định “người có thể bị dẫn độ là người có hành vi phạm tội mà pháp luật Việt Nam và pháp luật nước ngoài quy định hình phạt tù có thời hạn từ 1 năm trở lên...” tại dự thảo luật là nội dung được kế thừa từ Luật Tương trợ tư pháp hiện hành, phù hợp với tập quán quốc tế và cam kết trong các hiệp định về dẫn độ mà Việt Nam đã ký kết, nhằm bảo đảm khả năng hợp tác linh hoạt, kịp thời trong nhiều vụ việc và không giới hạn ở các hành vi phạm tội nghiêm trọng. Trên thực tế, cơ quan có thẩm quyền có thể xem xét khả năng dẫn độ đối với người có hành vi phạm tội mà pháp luật quy định hình phạt tù là 1 năm nhưng người đó có vai trò quan trọng trong việc giải quyết vụ án.

Bên cạnh đó, chính sách nhân đạo của Nhà nước ta được bảo đảm qua cơ chế xem xét trong từng vụ việc cụ thể chứ không bằng việc đặt thêm tiêu chí về mức hình phạt. Nếu nâng ngưỡng hình phạt tù cao hơn sẽ dẫn tới trường hợp không thể dẫn độ đối với các vụ việc có mức hình phạt thấp mặc dù vẫn có ảnh hưởng quốc tế rõ ràng, làm giảm hiệu quả hợp tác tư pháp quốc tế và không khắc phục được nguy cơ vi phạm quyền con người trong từng trường hợp cụ thể.

Do đó, để bảo đảm tính tương thích quốc tế, duy trì hiệu quả hợp tác trong đấu tranh phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia và bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị giữ ngưỡng hình phạt tối thiểu là 1 năm tù như quy định của dự thảo luật.

Về giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ, có ý kiến cho rằng, việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp liên quan đến quyền con người và thể hiện trách nhiệm của Việt Nam trong hợp tác quốc tế nên cần quy định cụ thể hơn về các cơ quan có thẩm quyền, cơ chế giao quyền và quy định về nơi giữ người trong trường hợp khẩn cấp để bảo đảm tính khả thi, đồng thời giao Bộ trưởng Bộ Công an hướng dẫn về nội dung của quyết định giữ người, chế độ và công tác quản lý đối với người bị giữ trong thời gian giữ tại các cơ sở lưu trú. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo bổ sung nội dung này vào dự thảo luật.

Với dự thảo Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, về chuyển đổi hình phạt tù, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, chuyển đổi hình phạt tù là vấn đề phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền của người đang chấp hành án phạt tù, trong khi chính sách hình sự của Việt Nam với các nước có nhiều điểm khác biệt. Do đó, để bảo đảm quy định của dự thảo luật khả thi, ổn định, thuận lợi khi áp dụng, phù hợp với yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, dự thảo luật giao Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao quy định chi tiết để quy định cụ thể về các nội dung có liên quan như: việc chuyển đổi hình phạt tù trong trường hợp hình phạt tù mà nước chuyển giao đã áp dụng với người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn trên 30 năm đối với nhiều tội, trên 20 năm đối với một tội; việc chuyển đổi hình phạt tù trong thời gian đã chấp hành được một phần bản án, quyết định của tòa án nước chuyển giao...

Dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về dân sự đã quy định nguyên tắc “có đi có lại” trong tương trợ tư pháp về dân sự giữa Việt Nam và nước ngoài để bảo đảm linh hoạt trong áp dụng, thực thi nguyên tắc này nhằm bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân của Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế…