Rong ruổi, bởi tác giả tự xem mình là một lữ khách trên trái đất này. Rong ruổi, bởi tác giả quan niệm chữ “nhà” như trong thơ của Bạch Cư Dị: “Vô luận giác hải dữ thiên nhai, đại để tâm an tức thị gia” (tạm dịch: Bất luận là góc biển hay chân trời, cứ được yên lòng thì đó là nhà). Nhưng, ý nghĩa lớn nhất của rong ruổi (lữ) trong tập sách này chính là sự chuyển động liên hồi trong không gian và thời gian của vũ trụ, được đan bện từ hai thế giới: thế giới dưới ánh sáng mặt trời và thế giới dưới ánh sáng mặt trăng.
Cuốn sách “Theo dòng văn minh nhân loại”(*) thâm nhập vào hai thế giới mà tác giả gọi là “cái sự thực cứng” và “cái nguyên lý mềm”. Tức, hai mặt để thúc đẩy văn minh nhân loại là: văn khoa (khoa học xã hội nhân văn) và lý công khoa (khoa học tự nhiên công nghệ). Điểm đặc biệt (hấp dẫn) của cuốn sách là tác giả không “làm” lịch sử văn minh nhân loại mà cùng đi, cùng nhìn, cùng xới lật, cùng thẩm thấu… tiến trình phát triển của văn minh nhân loại.
Có những chủ quan không tránh khỏi. Có những cái nhìn (từ trên xuống) có thể gây khó chịu… nhưng tôi tin là rất lý thú nếu như chúng ta thích rong ruổi, thích ghé ngang, tạt ngửa… Tất nhiên, sẽ không có chuyện hồ đồ, vô lý, vô lối khi bàn về lịch sử cũng như triết học trong tiến trình văn minh. Nói như Trương Tải đời Tống thì: “Vạn vật đều có lý, nếu không biết (cái) cùng lý thì cuộc đời trôi qua như giấc mộng” (dẫn theo câu tác giả đã dẫn).
Triệu Hâm San-tác giả cuốn sách, từng tốt nghiệp Đại học Bắc Kinh, hiện là giáo sư, nhà văn sống ở Trung Quốc, đã in 36 cuốn sách. Cuốn tư khảo triết học về bước tiến và diễn biến văn minh nhân loại này được ông thể hiện dưới dạng khảo luận học thuật và tùy bút tản văn. Rất duyên dáng, rất thú vị, “thấm thía” như được “nhấm” một bài thơ hay, là những cảm nhận đầu tiên khi đọc chầm chậm cuốn sách dày cộp (753 trang) này…
_____________
(*) Võ Mai Lý dịch; Công ty Văn hóa Minh Trí – NXB Văn hóa Thông tin liên kết ấn hành; giá bán: 290.000 đ/cuốn.
TRẦN NHÃ THỤY
