Nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra đi tìm đường cứu nước, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật đã phối hợp với Bảo tàng Hồ Chí Minh, Sở VH-TT-DL TPHCM, Bảo tàng Hồ Chí Minh chi nhánh TPHCM tổ chức biên soạn và xuất bản sách “Nghiên cứu, xác minh tư liệu và địa chỉ Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và hoạt động ở nước ngoài từ năm 1911 đến năm 1941”.
Đây là một giai đoạn cực kỳ quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trải qua gần 30 năm khảo sát, tìm kiếm con đường cứu nước, giải phóng dân tộc, đem lại tự do hạnh phúc cho nhân dân, bước chân Người đã in dấu ở nhiều quốc gia, châu lục trước khi tìm thấy chủ nghĩa Mác-Lênin. Trong hành trình đó, Người đã phải đối mặt với nhiều gian lao, thử thách nhưng vẫn luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Tuy nhiên, nếu các công trình nghiên cứu về Hồ Chí Minh có sự tham gia của đông đảo các nhà khoa học trong và ngoài nước thì số tư liệu chính xác thu thập được trong giai đoạn 1911-1941 còn hạn chế. Nhiều điểm còn thiếu, còn bỏ trống trong biên niên sử. Đó là chưa kể tình trạng nhiều tư liệu không mang tính hệ thống, lại thiếu tính toàn diện. Nguyên nhân là do quãng thời gian này Bác chủ yếu hoạt động bí mật, rất ít thông tin được ghi nhận trong các tài liệu chính thức. Vì thế, việc nghiên cứu, xác minh các tư liệu quan trọng trong giai đoạn này là hết sức khó khăn.
Cuốn sách “Nghiên cứu, xác minh tư liệu và địa chỉ Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và hoạt động ở nước ngoài từ năm 1911 đến năm 1941” được xem như một tài liệu chính thức, cung cấp các thông tin có tính hệ thống, tiêu chuẩn về cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh trong giai đoạn này. Điều đáng chú ý, cuốn sách góp phần thống nhất một số quan điểm vốn trước đây còn tranh luận như số nước Bác đã đến được ghi nhận là 28 nước; trong thời gian này Người đã có ảnh hưởng đến các phong trào cách mạng giải phóng dân tộc của các nước trên thế giới; vai trò của Hồ Chí Minh với Đảng Cộng sản Pháp, nhất là vấn đề thuộc địa; ảnh hưởng của mối quan hệ rộng rãi của Người đến mối quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Việt Nam và các nước sau này…
Tuy nhiên, cuốn sách cũng tạm để trống một số vấn đề còn chưa thể xác minh cụ thể như các chi tiết địa điểm và thời gian hoạt động của Người ở các quốc gia trên thế giới, trong đó có nước Mỹ.
Xuân Thân
