Trong chiều hướng đảm bảo an toàn giao thông và để khai thác tối ưu kết cấu hạ tầng giao thông đô thị, nhiều cây cầu đang và sắp được xây mới hoặc nâng cấp trong thời gian tới trên địa bàn TPHCM.
Cầu xưa
Theo thống kê từ ngành chức năng, toàn TPHCM hiện có hơn 1.000 cây cầu các loại, trong đó không ít cầu có tải trọng thấp dưới 30 tấn, thậm chí nhiều cầu tải trọng chỉ một vài tấn, cá biệt có cầu dưới 1 tấn, nghĩa là gần như tải trọng không thể thấp hơn được nữa. Điển hình là cầu Phước Lộc nằm trên địa bàn huyện Nhà Bè có tải trọng chỉ 0,5 tấn; cầu Rạch Dơi cũng thuộc huyện Nhà Bè với tải trọng 1 tấn; cầu Hiệp Ân ở quận 8 tải trọng 1 tấn; cầu Rạch Tôm ở xã Nhơn Đức huyện Nhà Bè tải trọng 3,5 tấn… Cũng có thể nhắc đến một điển hình khác là cầu sắt Phú Long (cũ) bắc qua sông Sài Gòn. Suốt từ sáng đến tối, trọn 7 ngày trong tuần, lượng phương tiện lưu thông qua cầu sắt Phú Long nối liền đường Hà Huy Giáp (quận 12, TPHCM) với huyện Thuận An (tỉnh Bình Dương) gần như không lúc nào ngớt. Được người Pháp xây dựng vào năm 1913 với kết cấu ban đầu là cầu sắt, trong quá trình sử dụng và trải qua dặm dài lịch sử, đến nay cầu được đổ bê tông một phần mặt cầu, còn lại vẫn là kết cấu sắt. Hiện cây cầu hơn 100 năm tuổi này chỉ có tải trọng 8 tấn và cho phép người đi bộ, xe hai bánh lưu thông, còn những phương tiện giao thông khác sẽ dùng cầu Phú Long mới.
Một trong những hệ quả của tình trạng cầu cũ hoặc cầu tải trọng thấp dưới chuẩn này là gây ra sự không đồng bộ với tuyến đường hoặc với những cầu khác nằm dọc trên cùng tuyến giao thông. Tiếp theo, vì không đồng bộ nên tất yếu nảy sinh việc hạn chế tải trọng qua cầu, buộc các xe tải phải đi đường vòng! Đối với những cầu dù đã cao niên hoặc tải trọng thấp nhưng buộc tiếp tục duy trì giao thông, bấy giờ cơ quan quản lý sẽ phải tổ chức cắt đặt nhân sự trực gác 24/24 giờ , tức là phát sinh tốn kém. Trường hợp cầu sắt Phú Long cũ nêu trên là ví dụ. Suốt thời gian dài qua, đơn vị quản lý cầu đã phải bố trí trạm gác ở cả hai đầu cầu và gác thường trực 24/24 giờ. Những cầu cũ hoặc tải trọng thấp còn có hạn chế thuần túy liên quan đến thẩm mỹ, bởi vì hầu hết cầu diện này vẻ ngoài có phần cũ kỹ.
Cái gì cũng có nguyên nhân của nó. Về mặt lịch sử, đa phần các cầu tải trọng thấp trên địa bàn thành phố vốn được xây dựng trong giai đoạn mà địa bàn các quận, huyện chưa có sự chuyển mình mạnh mẽ sang hướng đô thị hóa. Điều này giải thích vì sao nhiều cầu do địa phương quản lý thường có dáng dấp và mang đậm tính chất phục vụ cho giao thông nông thôn, thủy lợi…
Trong chiều hướng đảm bảo an toàn giao thông và để khai thác tối ưu kết cấu hạ tầng giao thông đô thị, việc đồng bộ hóa tải trọng cầu, tức chấn chỉnh, giải quyết thực trạng cầu tải trọng thấp là nhu cầu có thật, hơn nữa là nhu cầu bức xúc đặt ra cho TPHCM.
Cầu Hiệp Ân có kết cấu bằng thép tại quận 8, TPHCM cần được thay mới. Ảnh: THÀNH TRÍ
Từng bước triển khai
Theo lộ trình đã được cơ quan chức năng hoạch định, trong thời gian tới nhiều cầu tải trọng thấp sẽ được thay thế bằng những cây cầu mới có tải trọng đạt tiêu chuẩn, như hiện đang triển khai xây dựng mới là cầu Nhị Thiên Đường 1. Cầu này nằm trên đường Tùng Thiện Vương thuộc địa bàn quận 8, vốn dĩ được xây dựng từ hồi thập niên 20 của thế kỷ trước, chính xác là vào năm 1925. Tính ra đến nay cầu đã có gần 100 năm khai thác. Theo đánh giá của các chuyên gia giao thông, cầu Nhị Thiên Đường 1 nói riêng và cả cầu Nhị Thiên Đường 2 nói chung giữ vai trò điều phối thông thương quan trọng bởi đặc thù nằm trên trục giao thông có chức năng đối ngoại, kết nối với các vùng và khu vực đô thị kế cận thông qua tuyến quốc lộ 50 như đường Phạm Thế Hiển, đường Tùng Thiện Vương, Bến Bình Đông, đường Tuy Lý Vương, đường Bùi Minh Trực, đường Nguyễn Văn Của… Mặc dù có vai trò trọng yếu nhưng cầu Nhị Thiên Đường 1 đã xuống cấp nghiêm trọng, tải trọng khai thác chỉ còn không quá 1,5 tấn. Để giải quyết hạn chế này, lãnh đạo TPHCM đã phê duyệt dự án và Khu Quản lý Giao thông đô thị số 4 thuộc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) đang triển khai xây dựng mới cầu Nhị Thiên Đường 1.
Cũng có thể nhắc đến cầu Hang Trong và cầu Hang Ngoài, cả hai cùng có tải trọng chỉ 8 tấn trên địa bàn quận Gò Vấp. Hiện Sở GTVT đã triển khai dự án nâng cấp cầu Hang Trong lên 30 tấn, kết hợp mở rộng đường Phan Văn Trị. Riêng cầu Hang Ngoài cũng vừa được đề xuất xây dựng mới thành cầu tải trọng 30 tấn và nếu được bố trí vốn kịp thời thì cũng sẽ khởi công trong năm nay.
Một công trình sắp được xây mới khác là cầu Vàm Sát 2. Người dân sống hoặc thường xuyên lui tới huyện Cần Giờ sẽ thấy thoải mái, thuận tiện hơn một khi dự án xây dựng cầu Vàm Sát 2 hoàn tất đưa vào sử dụng. Bởi việc đầu tư xây dựng cầu Vàm Sát 2 sẽ giúp kết nối xã Lý Nhơn với trung tâm huyện Cần Giờ và trung tâm thành phố, qua đó đáp ứng nhu cầu giao thông ngày càng tăng của khu vực, góp phần hoàn chỉnh hệ thống giao thông, tạo thuận lợi cho việc đẩy mạnh hoạt động nuôi trồng thủy sản, khai thác tối đa tiềm năng du lịch cũng như tạo điều kiện thúc đẩy và phát triển kinh tế - xã hội không chỉ của xã Lý Nhơn mà còn cả huyện Cần Giờ. Các công việc chuẩn bị cuối cùng đang được Khu Quản lý giao thông đô thị số 4 thúc đẩy và cây cầu bê tông cốt thép dự ứng lực này sẽ được khởi công trong quý 3-2017.
Đối với cầu sắt Phú Long cũ, một khi cầu Bình Lợi mới hoàn tất đưa vào khai thác thì cầu sắt Phú Long cũ sẽ được tháo dỡ hoàn toàn, dự kiến diễn ra trong năm nay. Tuy nhiên cũng có thể cầu sắt Phú Long cũ không được tháo dỡ vì vướng một lý do tế nhị: đây là cầu thuộc dạng di tích lịch sử. Nếu vì di tích lịch sử không thể tháo dỡ hoàn toàn thì bài toán đặt ra cho cấp thẩm quyền là phải nâng cấp và nâng cao độ tĩnh không thông thuyền để vừa đảm bảo an toàn cho người đi trên cầu và tàu bè đi dưới nước. Hiện nay cao độ tĩnh không của cầu sắt Phú Long cũ chỉ là 3m, trong khi theo cấp sông tại vị trí đó phải có cao độ 7m.
Cũng có thể nhắc đến cầu thép Rạch Gia trên đường Vườn Lài thuộc quận 12. Cây cầu này trước năm 2009 chỉ có tải trọng 2,5 tấn. Đến năm 2010, Sở GTVT mà đại diện là Khu Quản lý giao thông đô thị số 3 đã tiến hành sửa chữa, gia cố nâng tải trọng lên thành 8 tấn. Đến nay ngành chức năng đã có dự án mở rộng đường Vườn Lài, trong đó dĩ nhiên bao gồm hạng mục làm mới cầu Rạch Gia cho đồng bộ tải trọng với toàn tuyến đường Vườn Lài.
Ngoài ra còn một loạt dự án khác, như dự án gần 300 tỷ đồng xây dựng cầu Bà Cua thuộc địa bàn quận 2, nhằm mục tiêu giải quyết giao thông cho tuyến vành đai phía Đông; dự án xây cầu Tăng Long thuộc quận 9 với kinh phí hơn 450 tỷ đồng; dự án hơn 425 tỷ đồng xây dựng mới cầu Ông Nhiêu trên đường Nguyễn Duy Trinh, quận 9; dự án 495 tỷ đồng xây cầu qua đảo Kim Cương, đoạn từ khu dân cư Thạnh Mỹ Lợi đến đường Mai Chí Thọ thuộc quận 2, bao gồm cả tuyến đường ven sông dài 530m…
THIỆN NHÂN
