Thai chết lưu vì mẹ thèm ăn ngọt
Mang thai 20 tuần, chị Mai Thị C. (30 tuổi, ngụ TPHCM) được các bác sĩ Khoa Phụ sản Bệnh viện (BV) Đại học Y Dược TPHCM chẩn đoán mắc ĐTĐ thai kỳ. Khá bất ngờ với kết quả này, chị C. cho biết, trong thời kỳ mang thai, chị trở nên thèm ăn và ăn rất nhiều đồ ngọt như kẹo, sô cô la, trà sữa… Dù đã được các bác sĩ tư vấn kỹ càng, nhưng do không cảm thấy dấu hiệu gì bất thường cũng như không cưỡng nổi cơn thèm ngọt của bản thân, chị C. vẫn tiếp tục ăn đồ ngọt. Đến tuần thứ 37, chị C. và gia đình mới hốt hoảng bởi không cảm thấy thai máy nữa nên đến khám thai tại BV Đại học Y Dược TPHCM, kết quả phát hiện thai nhi chết lưu trong bụng mẹ.
Nói về trường hợp này, TS-BS Trần Nhật Thăng, Trưởng đơn vị Chẩn đoán trước sinh BV Đại học Y Dược TPHCM, cho biết: “Đây là một trường hợp vô cùng đáng tiếc, vì thai phụ đã được cảnh báo về các nguy cơ và tư vấn chế độ dinh dưỡng thai kỳ kỹ lưỡng. Thế nhưng, do sự chủ quan của người mẹ đã dẫn đến hậu quả thương tâm cho em bé và buộc chúng tôi phải chỉ định chủ động chấm dứt thai kỳ”. Cũng theo bác sĩ Thăng, ĐTĐ thai kỳ là một bệnh lý phổ biến, thường gặp trong quá trình mang thai. Thống kê của Hiệp hội Sản phụ khoa thế giới (FIGO) trong năm 2015 cho thấy, tỷ lệ mắc ĐTĐ thai kỳ đang có khuynh hướng ngày càng gia tăng, chiếm khoảng 16% trên tổng số thai phụ.
Còn theo PGS-TS Huỳnh Nguyễn Khánh Trang, Trưởng khoa Sản BV Hùng Vương TPHCM, ghi nhận tại một số BV trên địa bàn TP, nếu như khoảng 20 năm trước tỷ lệ mắc ĐTĐ thai kỳ chỉ khoảng 2% - 3% thì nay đã lên đến 14% - 15%. Riêng tại BV Hùng Vương, trong năm 2016 đã tầm soát cho 19.000 thai phụ và phát hiện gần 3.000 trường hợp mắc ĐTĐ thai kỳ, chiếm 15%.
Không nên chủ quan
Nói về nguyên nhân khởi phát ĐTĐ thai kỳ, TS-BS Trần Nhật Thăng cho rằng, không giống như bệnh lý ĐTĐ thông thường có nguyên nhân từ việc tuyến tụy không sản xuất hay sản xuất không đủ insulin, ĐTĐ thai kỳ là bệnh lý thai kỳ thoáng qua, xảy ra do những hócmôn kích thích mà bánh nhau tạo ra trong giai đoạn mang thai. Những hócmôn này chính là tín hiệu kích thích để chất dinh dưỡng từ cơ thể mẹ được truyền sang thai nhi, cũng như khiến thai phụ thèm ăn thực phẩm chứa nhiều đường. Vì vậy, rất nhiều phụ nữ có lối sống lành mạnh, chế độ sinh hoạt và ăn uống hợp lý trước khi mang thai, nhưng khi bước vào thai kỳ, họ lại muốn ăn nhiều đồ ngọt hoặc các thực phẩm được cho là không có lợi cho sức khỏe. Nếu thai phụ không kiểm soát được sự thèm ngọt của bản thân trong giai đoạn này, cũng như không nhận được sự tư vấn, hướng dẫn về chế độ dinh dưỡng thai kỳ phù hợp từ các bác sĩ, thì nguy cơ thai phụ mắc ĐTĐ là rất cao.
Bệnh lý ĐTĐ thai kỳ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe bà mẹ mà còn để lại nhiều hậu quả trên thai nhi, thậm chí những hậu quả này sẽ tồn tại lâu dài, ngay cả sau khi em bé chào đời. ĐTĐ thai kỳ khiến thai phụ đối mặt với những nguy cơ như đa ối, sảy thai, sinh non, cao huyết áp, tiền sản giật, sản giật, nhiễm trùng thận, quá trình chuyển dạ kéo dài, sinh khó, sang chấn và băng huyết sau sinh, rối loạn đường huyết dẫn tới hôn mê… Về phía thai nhi, ĐTĐ thai kỳ sẽ làm gia tăng tỷ lệ dị tật thai, thai nhi dễ bị rối loạn tăng trưởng, quá to hoặc quá nhỏ. Thai quá to có thể gặp phải các sang chấn lúc sinh như trật khớp vai, gãy xương đòn, liệt đám rối thần kinh cánh tay… Thậm chí, thai nhi có thể chết lưu đột ngột do đường huyết tăng quá cao mà không có bất kỳ dấu hiệu báo trước nào. Sau khi chào đời, trẻ sơ sinh có mẹ bị ĐTĐ thai kỳ thường dễ bị suy hô hấp, hạ đường huyết, hạ canxi, vàng da, đồng thời gia tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì, cao huyết áp, tim mạch khi trưởng thành.
PGS-TS Huỳnh Nguyễn Khánh Trang khuyến cáo, ngoài dinh dưỡng tiết chế, theo dõi lượng đường huyết thường xuyên, thai phụ cần vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, tập các môn thể thao nhẹ nhàng dành riêng cho bà bầu để hạn chế nguy cơ mắc ĐTĐ thai kỳ. Và một việc làm không thể thiếu đối với thai phụ, đó là phải tầm soát ĐTĐ trong tuần thứ 24 đến tuần thứ 28 của thai kỳ.
Mang thai 20 tuần, chị Mai Thị C. (30 tuổi, ngụ TPHCM) được các bác sĩ Khoa Phụ sản Bệnh viện (BV) Đại học Y Dược TPHCM chẩn đoán mắc ĐTĐ thai kỳ. Khá bất ngờ với kết quả này, chị C. cho biết, trong thời kỳ mang thai, chị trở nên thèm ăn và ăn rất nhiều đồ ngọt như kẹo, sô cô la, trà sữa… Dù đã được các bác sĩ tư vấn kỹ càng, nhưng do không cảm thấy dấu hiệu gì bất thường cũng như không cưỡng nổi cơn thèm ngọt của bản thân, chị C. vẫn tiếp tục ăn đồ ngọt. Đến tuần thứ 37, chị C. và gia đình mới hốt hoảng bởi không cảm thấy thai máy nữa nên đến khám thai tại BV Đại học Y Dược TPHCM, kết quả phát hiện thai nhi chết lưu trong bụng mẹ.
Nói về trường hợp này, TS-BS Trần Nhật Thăng, Trưởng đơn vị Chẩn đoán trước sinh BV Đại học Y Dược TPHCM, cho biết: “Đây là một trường hợp vô cùng đáng tiếc, vì thai phụ đã được cảnh báo về các nguy cơ và tư vấn chế độ dinh dưỡng thai kỳ kỹ lưỡng. Thế nhưng, do sự chủ quan của người mẹ đã dẫn đến hậu quả thương tâm cho em bé và buộc chúng tôi phải chỉ định chủ động chấm dứt thai kỳ”. Cũng theo bác sĩ Thăng, ĐTĐ thai kỳ là một bệnh lý phổ biến, thường gặp trong quá trình mang thai. Thống kê của Hiệp hội Sản phụ khoa thế giới (FIGO) trong năm 2015 cho thấy, tỷ lệ mắc ĐTĐ thai kỳ đang có khuynh hướng ngày càng gia tăng, chiếm khoảng 16% trên tổng số thai phụ.
Còn theo PGS-TS Huỳnh Nguyễn Khánh Trang, Trưởng khoa Sản BV Hùng Vương TPHCM, ghi nhận tại một số BV trên địa bàn TP, nếu như khoảng 20 năm trước tỷ lệ mắc ĐTĐ thai kỳ chỉ khoảng 2% - 3% thì nay đã lên đến 14% - 15%. Riêng tại BV Hùng Vương, trong năm 2016 đã tầm soát cho 19.000 thai phụ và phát hiện gần 3.000 trường hợp mắc ĐTĐ thai kỳ, chiếm 15%.
Không nên chủ quan
Nói về nguyên nhân khởi phát ĐTĐ thai kỳ, TS-BS Trần Nhật Thăng cho rằng, không giống như bệnh lý ĐTĐ thông thường có nguyên nhân từ việc tuyến tụy không sản xuất hay sản xuất không đủ insulin, ĐTĐ thai kỳ là bệnh lý thai kỳ thoáng qua, xảy ra do những hócmôn kích thích mà bánh nhau tạo ra trong giai đoạn mang thai. Những hócmôn này chính là tín hiệu kích thích để chất dinh dưỡng từ cơ thể mẹ được truyền sang thai nhi, cũng như khiến thai phụ thèm ăn thực phẩm chứa nhiều đường. Vì vậy, rất nhiều phụ nữ có lối sống lành mạnh, chế độ sinh hoạt và ăn uống hợp lý trước khi mang thai, nhưng khi bước vào thai kỳ, họ lại muốn ăn nhiều đồ ngọt hoặc các thực phẩm được cho là không có lợi cho sức khỏe. Nếu thai phụ không kiểm soát được sự thèm ngọt của bản thân trong giai đoạn này, cũng như không nhận được sự tư vấn, hướng dẫn về chế độ dinh dưỡng thai kỳ phù hợp từ các bác sĩ, thì nguy cơ thai phụ mắc ĐTĐ là rất cao.
Bệnh lý ĐTĐ thai kỳ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe bà mẹ mà còn để lại nhiều hậu quả trên thai nhi, thậm chí những hậu quả này sẽ tồn tại lâu dài, ngay cả sau khi em bé chào đời. ĐTĐ thai kỳ khiến thai phụ đối mặt với những nguy cơ như đa ối, sảy thai, sinh non, cao huyết áp, tiền sản giật, sản giật, nhiễm trùng thận, quá trình chuyển dạ kéo dài, sinh khó, sang chấn và băng huyết sau sinh, rối loạn đường huyết dẫn tới hôn mê… Về phía thai nhi, ĐTĐ thai kỳ sẽ làm gia tăng tỷ lệ dị tật thai, thai nhi dễ bị rối loạn tăng trưởng, quá to hoặc quá nhỏ. Thai quá to có thể gặp phải các sang chấn lúc sinh như trật khớp vai, gãy xương đòn, liệt đám rối thần kinh cánh tay… Thậm chí, thai nhi có thể chết lưu đột ngột do đường huyết tăng quá cao mà không có bất kỳ dấu hiệu báo trước nào. Sau khi chào đời, trẻ sơ sinh có mẹ bị ĐTĐ thai kỳ thường dễ bị suy hô hấp, hạ đường huyết, hạ canxi, vàng da, đồng thời gia tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì, cao huyết áp, tim mạch khi trưởng thành.
PGS-TS Huỳnh Nguyễn Khánh Trang khuyến cáo, ngoài dinh dưỡng tiết chế, theo dõi lượng đường huyết thường xuyên, thai phụ cần vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, tập các môn thể thao nhẹ nhàng dành riêng cho bà bầu để hạn chế nguy cơ mắc ĐTĐ thai kỳ. Và một việc làm không thể thiếu đối với thai phụ, đó là phải tầm soát ĐTĐ trong tuần thứ 24 đến tuần thứ 28 của thai kỳ.
Thống kê của PGS-TS Huỳnh Nguyễn Khánh Trang tại BV Hùng Vương cho thấy, có đến 17% thai phụ mắc ĐTĐ thai kỳ tiếp tục phải điều trị ĐTĐ tuýp 2 sau sinh. Trước tình hình gia tăng tỷ lệ ĐTĐ thai kỳ, một số bệnh viện sản nhi hàng đầu như BV Hùng Vương, Từ Dũ đã thành lập Đơn vị quản lý ĐTĐ thai kỳ. Ở đơn vị này, các bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị và theo dõi lượng đường trong máu cho thai phụ liên tục, đồng thời hướng dẫn chế độ dinh dưỡng tiết chế nhằm giảm lượng đường huyết cho thai phụ, thậm chí có một số thai phụ bệnh nặng buộc phải sử dụng insulin để kiểm soát đường huyết.
