
Tôi bước vào tiệm ăn nhanh Lotteria ngay góc Nguyễn Đình Chiểu-Nam Kỳ Khởi Nghĩa (quận 3), các bàn gần như đã kín chỗ và dường như chẳng ai để ý đến ai. Họ đang “tranh thủ” thưởng thức những món ăn nhanh kiểu Mỹ mà giới trẻ TP Hồ Chí Minh vẫn thường nói vui là… ăn công nghiệp.
- Món của người bận rộn

Cửa hàng thức ăn nhanh Lotteria trên đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa. Ảnh: HOÀNG ANH THƯ
Chần chừ hồi lâu, tôi gọi một cái burger thịt heo. Thằng bé ngồi bàn kế bên vừa xì xụp xong món Salad đã kì kèo mẹ: “Con ăn thêm một cái đùi gà nữa”. Chị nó thấy thế cũng không cầm được sự thèm thuồng: “Con cũng một cái, mẹ nha”. Bà mẹ vuốt đầu thằng nhỏ rồi liếc nhìn bố chúng, cười trìu mến: “Ăn trừ bữa tối luôn nhé, tối nay không có cơm đâu”.
Đảo mắt một vòng quanh tiệm, tôi thấy không những gia đình của cậu bé bàn kế bên mà trên nhiều bàn khác, giấy gói bánh, đĩa cũng đã xếp chồng. “Tôi thường làm về muộn, lại phải đưa đón thằng bé nên cả nhà vẫn hay đến đây ăn tối thay vì phải nấu nướng”, chị Cẩm Thúy (ở quận 3) nói vậy khi tôi bắt chuyện.
12 giờ trưa, tôi ghé tiệm Chicken Town nằm ở góc Đồng Khởi-Lê Thánh Tôn (quận 1). Nhân viên phục vụ chạy ra, chạy vào như những con thoi. Đây là tiệm thức ăn nhanh kiêm cơm trưa văn phòng. Tuy nhiên, theo một nhân viên ở đây thì thức ăn nhanh vẫn được khách lựa chọn nhiều hơn. Là nhân viên bán hàng thời trang ở Trung tâm Dịch vụ-Thương mại Saigontourist gần đấy, Lan trở thành “khách ruột” của tiệm thức ăn nhanh này gần một năm nay. “Buổi trưa nghỉ có 45 phút, để tranh thủ ngủ một tí nên em chọn thức ăn nhanh cho tiện, mà ăn cũng thấy ngon miệng”, Lan cho biết.
Đã 7 giờ tối nhưng tiệm thức ăn nhanh Jollibee ở Saigon Superbowl (đường Trường Sơn, quận Tân Bình) vẫn đông khách. Nhìn thực đơn với những burger bò, gà rán, khoai tây, bánh mì hotdog…, tôi có cảm giác như chất béo đang chạy rần rần trên lưỡi. Tôi chọn burger bò, giá 15.000 đồng/cái, trả tiền và nhận một số thứ tự. Anh nhân viên chạy bàn nhanh nhảu mang thức ăn đến và không quên câu cửa miệng: “Chúc ngon miệng”. Không gian và cách bài trí ở tiệm ăn nhanh Jollibee ở Saigon Superbowl trông chẳng khác gì một nhà hàng thu nhỏ. Những nhân viên bán hàng ở đây cho biết, “thượng đế” của họ đa số là các cháu thiếu nhi từ 10-15 tuổi, một bộ phận không nhỏ là nhân viên bán hàng tại Saigon Superbowl và người nước ngoài, nhất là người Hàn Quốc, Đài Loan.
- Định hình lối sống công nghiệp

Có mặt tại Việt Nam từ những năm 1990, thức ăn nhanh (fast-food) phát xuất từ Mỹ đã nhanh chóng trở thành món “khoái khẩu” của nhiều nhóm đối tượng người Sài Gòn. Theo hãng Lotteria thì lứa tuổi từ 10 đến 25 là đối tượng phục vụ phổ biến của họ. Thực tế cho thấy, với phong cách phục vụ tận tình, lịch sự, giá cả phù hợp (từ 10.000-50.000 đồng/suất) và có mặt trong các siêu thị, trung tâm thương mại, fast-food đã nhanh chóng được người dân Sài Gòn lựa chọn.
Theo anh Nguyễn Anh Tuấn, quản lý tiếp thị hệ thống thức ăn nhanh Lotteria, sở dĩ fast-food đang ngày càng có xu hướng bùng nổ tại TP Hồ Chí Minh là do đáp ứng được nhu cầu của người dân, nhất là giới trẻ vì tiết kiệm được thời gian, lại có không gian trao đổi khi bàn công việc, thậm chí nhiều đôi tình nhân cũng có thể vừa ăn vừa tâm tình.
Trong vòng khoảng 5 năm trở lại đây, nhiều hãng thức ăn nhanh nước ngoài đã nhanh chóng nhảy vào thị trường TP Hồ Chí Minh. Hiện toàn thành phố đã có 4 hãng thức ăn nhanh nước ngoài cạnh tranh nhau quyết liệt, đó là KFC (Kentucky Fried Chicken), Lotteria, Chicken Town, Jollibee, (McDonald là tập đoàn thức ăn nhanh lớn nhất thế giới chưa có chi nhánh tại TP Hồ Chí Minh). Trong đó, sự “bành trướng” của KFC là đáng kể nhất khi tập đoàn thức ăn nhanh này có tới 10 cửa tiệm ở TP Hồ Chí Minh. Kế sau đó là Lotteria với 7 cửa tiệm.
Mới đây, hãng này đã khai trương thêm một cửa hiệu trên đường Nguyễn Thị Minh Khai (quận 3) và dự tính từ nay đến hết năm sẽ khai trương thêm 2 tiệm nữa. Nhãn hiệu thức ăn nhanh Jollibee do Công ty Tân Việt Hương mua của nước ngoài thuộc vào hạng “em út” so với các “đại gia” khác nhưng cũng đang có kế hoạch mở thêm nhiều tiệm mới ngoài 3 cửa tiệm hiện đang đặt tại Saigon Superbowl, Thuận Kiều Plaza và Citi Plaza. Để cạnh tranh, các hãng thi nhau thực hiện những chiêu thức như thiết kế tiệm ăn cầu kỳ, đẹp mắt, chế biến phù hợp khẩu vị của khách, phục vụ tận nơi…
Theo thống kê của Sở Thương mại TP Hồ Chí Minh thì hiện toàn thành phố có khoảng 25 tiệm thức ăn nhanh của tất cả các hãng, tập trung chủ yếu trên các đường phố chính ở quận 1, 3, 5 như Đồng Khởi, Hai Bà Trưng, Nguyễn Trãi… hay trong các siêu thị Zen, Co-op Mark, Diamond…, thậm chí trong một số nhà sách cũng có. Điều đó cho thấy đã hình thành một nhịp sống mới, nhịp sống công nghiệp tại những đô thị lớn ở Việt Nam. Theo ý kiến của nhiều nhà xã hội học thì thức ăn nhanh phổ biến là điều tất yếu một khi đời sống xã hội ngày một phát triển. Tuy nhiên, nhiều người trong số họ cũng lo ngại về những hệ quả của việc mất dần đi bữa cơm truyền thống gia đình Việt Nam, bên cạnh đó là các hệ lụy khác như tỷ lệ người béo phì gia tăng, nhất là trẻ em.
TƯỜNG LÂM
