Thu thuế đối với sản phẩm túi ni lông nhằm giảm sức tiêu thụ của người dân, từ đó giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Thế nhưng, với mức thu thuế quá cao, biểu thuế không rõ ràng; đối tượng chịu thuế chung chung và nhất là mỗi nơi triển khai thu mỗi nẻo… đã và đang giáng một đòn chí mạng vào ngành công nghiệp nhựa Việt Nam.
Chi phí sản xuất cao
Đó là những từ được các doanh nghiệp sử dụng nhiều nhất trong cuộc họp báo mới do Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA) tổ chức tại TPHCM.
Theo ông Nguyễn Xuân Tùng, Giám đốc điều hành Công ty TP Bao bì nhựa Tín Thành (BATICO), hiện trung bình mỗi ký hạt nhựa nhập khẩu có giá khoảng 30.000 đồng nhưng doanh nghiệp phải đóng thuế tới 40.000 đồng. Nếu công ty không tăng giá bán sản phẩm (tức chưa cộng thêm giá bị đánh thuế), công ty vẫn giữ chân được đối tác nhưng sẽ phải đối mặt với nguy cơ rủi ro truy thu thuế. Còn nếu tăng giá bán khách hàng sẽ từ chối mua và chuyển sang nhập hàng từ doanh nghiệp nước ngoài. Bởi lẽ giá thành sản phẩm tính cả thuế môi trường của chúng ta hiện cao hơn giá của các công ty ở Đông Nam Á khoảng 2 lần. Ngoài ra, với cách áp dụng biểu thuế khác nhau đang diễn ra tại các tỉnh thành sẽ khó tránh khỏi tình trạng cùng một loại sản phẩm nhưng tỉnh này tính thuế, còn tỉnh khác thì không, gây xáo trộn thị trường.
Nhiều đại biểu cho rằng việc áp thuế đối với túi ni lông khiến doanh nghiệp nhựa Việt Nam điêu đứng. Ông Phạm Trung Cang, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Nhựa Tân Đại Hưng, bức xúc: Nếu nhìn ra thế giới thì có thể thấy rất hiếm nước áp dụng thuế môi trường đối với ngành nhựa như Việt Nam. Trong 10 năm qua, thị trường châu Âu cấm nhập khẩu túi xốp màng mỏng và khuyến khích sử dụng bao bì thân thiện có khả năng tự hủy. Và để làm được điều này, trước khi áp thuế chính phủ các nước đã sớm hoàn thiện hạ tầng cần thiết để tạo ra sản phẩm có thể thay thế túi ni lông này. Ngược lại, ở nước ta thì hạ tầng chưa được chuẩn bị. Nguyên nhân chính là chưa có bộ tiêu chí cho loại bao bì tự hủy. Doanh nghiệp sản xuất nhựa gần như không có sự lựa chọn nào khác là vẫn phải sử dụng và sản xuất loại sản phẩm nhựa thuộc diện chịu thuế này thì họ vẫn phải đóng thuế.
Tiêu chí loại bao bì thân thiện môi trường - khi nào có?
Các doanh nghiệp đều đồng loạt cho rằng việc thiếu tiêu chí loại bao bì tự hủy đã và đang khiến các doanh nghiệp và nhất là người tiêu dùng chịu thiệt. Ông Lê Đăng Doanh, Chủ tịch VPA, cho biết, ngay từ khi dự thảo luật thuế môi trường ra đời, cho đến nay VPA đã có 5 văn bản kiến nghị nhưng đáng tiếc là những ý kiến đóng góp của hội không được ghi nhận.
Ông Hồ Đức Lam, Phó chủ tịch VPA, cho biết thêm, hội đã có công văn gửi Bộ TN-MT để hỏi về tiêu chí loại bao bì thân thiện môi trường – như là cách để các doanh nghiệp có thể chuyển đổi sản xuất nhằm giảm thiểu tác động thuế môi trường. Thế nhưng văn bản trả lời của Bộ TN-MT cho biết là “đang khẩn trương xây dựng”, còn khi nào có thì chưa biết. Ông Lê Phúc Trung, đại diện Công ty Bao bì Đại Phát, bức xúc, đại diện Bộ TN-MT bảo với ông bộ tiêu chí dành cho bao bì thân thiện với môi trường là việc của Bộ KH-CN.
Quả bóng trách nhiệm thì lăn tròn trong khi doanh nghiệp ngành nhựa đang đối mặt với nguy cơ mất hẳn thị trường vào tay các doanh nghiệp sản xuất nhựa nước ngoài. Trước thực tế đó, VPA và hàng trăm doanh nghiệp kiến nghị các cơ quan hữu quan trước mắt nên tạm ngưng chưa thực hiện đánh thuế các sản phẩm bao bì nhựa. Việc áp dụng luật thuế môi trường đối với túi ni lông cần có lộ trình. VPA cho biết, bên cạnh việc khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư sản xuất túi ni lông thân thiện với môi trường, sẽ tiếp tục gửi công văn kiến nghị lên Vụ Chính sách thuế - Bộ Tài chính; Tổng cục Thuế; Bộ TN-MT; Bộ Công thương… để Luật Thuế bảo vệ môi trường thiết thực, khả thi hơn; giúp doanh nghiệp tháo gỡ phần nào khó khăn hiện tại.
ÁI VÂN – THI HỒNG
