Trong 24 bị can bị truy tố, có 22 người bị cáo buộc hành vi “vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất”, nhiều người trong số này là lãnh đạo các cơ quan như Trung tâm Phát triển quỹ đất, UBND thị trấn Long Thành, UBND xã Bình Sơn, Phòng TN-MT (trước đây)...
Đặc biệt, ông Lê Văn Tiếp, với vai trò Chủ tịch UBND huyện Long Thành kiêm Chủ tịch Hội đồng bồi thường dự án sân bay, là người trực tiếp chỉ đạo và ký duyệt các phương án đền bù, hỗ trợ cho người dân.
Theo cáo trạng, ông Tiếp từng phát hiện một số hồ sơ có dấu hiệu bất thường và đã yêu cầu thanh tra. Tuy nhiên, khi hồ sơ được đưa lên hội đồng bồi thường, ông lại ký duyệt mà không kiểm tra, giám sát chặt chẽ, hoàn toàn dựa vào xác nhận từ cấp xã và các đơn vị chuyên môn, dẫn đến hàng loạt sai phạm nghiêm trọng, gây thiệt hại nặng nề cho ngân sách nhà nước.
Theo kết luận điều tra, tổng thiệt hại ngân sách do những sai phạm trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư liên quan dự án Sân bay Long Thành lên đến hơn 23,5 tỷ đồng. Trong đó, hơn 15 tỷ đồng bị “thổi bay” bởi các khoản chi sai đối tượng hỗ trợ chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm.
Cụ thể, một số hộ dân có việc làm ổn định, không trực tiếp sản xuất trên đất nông nghiệp nhưng vẫn được phê duyệt nhận tiền hỗ trợ như những trường hợp mất sinh kế. Việc này có sự thông đồng từ cấp xã và hội đồng bồi thường huyện, cho thấy một quy trình bị buông lỏng giám sát, thậm chí cố ý làm trái để trục lợi.
Bên cạnh sai phạm hành chính, vụ án còn hé lộ dấu hiệu của tham nhũng có tổ chức. Hai bị can Vũ Đức Công và Nguyễn Thanh Văn bị truy tố về tội "Nhận hối lộ" khi nhận 100 triệu đồng từ bị can Nguyễn Hải Lăng, để xác nhận sai thời điểm tạo lập tài sản trên đất, từ đó giúp Lăng nhận được khoản đền bù không đúng quy định.
Viện Kiểm sát xác định, đây là hành vi có tính chất vụ lợi cá nhân, đi ngược hoàn toàn với nguyên tắc công vụ, cho thấy sự xuống cấp nghiêm trọng trong đạo đức cán bộ. Viện cũng xác định đây là hành vi “nhận hối lộ” và “đưa hối lộ”.
Liên quan vụ án, ông Dương Minh Dũng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Đảng ủy xã Long Thành (nguyên Bí thư Huyện ủy Long Thành, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai trước đây), đã có văn bản đề nghị các cơ quan tố tụng xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho một số bị can.
Theo ông Dũng, quá trình triển khai dự án Sân bay Long Thành diễn ra trong điều kiện đặc biệt, khi địa phương phải thu hồi hơn 5.000ha đất với hơn 19.000 hộ dân bị ảnh hưởng, lại trong bối cảnh đại dịch COVID-19 căng thẳng.
Áp lực tiến độ từ cấp trên, yêu cầu giao mặt bằng đúng hạn đã khiến một số cán bộ “mắc sai sót” trong quá trình kiểm đếm, xét duyệt. Ngoài ra, các bị can cũng đã chủ động khai báo thành khẩn, bồi thường thiệt hại và có nhiều thành tích trong công tác.
