Tuyển sinh lớp 10 tại TPHCM: Sao không có “giải pháp mở”?

Ngày mai 19-7, ngày cuối cùng thu nhận hồ sơ trúng tuyển vào lớp 10 ở TPHCM. Nhưng đối với gần 13.000 học sinh (HS) rớt cả 3 nguyện vọng (NV), cuộc đua tìm trường mới bắt đầu. Nhiều phụ huynh (PH) phải bỏ hết công ăn việc làm “chạy trường” cho con...

“Con buồn, mình cũng chẳng vui”

“Thi xong, biết kết quả là 20,25 điểm, dù thấp nhưng con tôi cũng vui và yên tâm là sẽ có “một suất” vào Trường THPT Tân Phong. Tới chừng Sở GD-ĐT thông báo điểm chuẩn của Tân Phong ở 3 NV lần lượt là 20 – 20,5 – 20,5, tăng 7 điểm so với trước, cả nhà tôi “chết điếng”. Giờ cứ nhắc đến lớp 10 là con cứ khóc suốt. “Biết phận nhà nghèo nên cứ nhắm trường công lập có điểm chuẩn thấp đăng ký vào, bất kể trường ở xa nhà. Nếu ghi Tân Phong ở NV 1 thay vì ghi NV 3 thì nay đã trúng tuyển rồi” - mẹ của em Kim Khánh Đông, Trường THCS Dương Bá Trạc, quận 8, buồn rầu kể.

Cũng rối bời ruột gan “con bỏ học, mình càng khổ”, ông Đinh Phú Giải, quận Bình Thạnh chạy nhiều nơi tìm trường cho đứa con rớt cả 3 NV. Ông khấp khởi mừng khi có một trường thấp điểm hơn hẹn ông cuối tuần quay lại giải quyết. Hôm thi, con ông bị sốt dẫn đến làm bài không tốt, rớt cả 3 trường THPT Võ Thị Sáu, Hoàng Hoa Thám, Nguyễn Thị Diệu. Ông Đinh Phú Giải nói: “Học phí trường tư quá cao so với điều kiện hiện tại của gia đình vừa thu nhập thấp, vừa không có nhà phải đi ở thuê”.

“Dư âm” của tuyển sinh vào lớp 10 là có gần 13.000 HS rớt hết 3 NV, trong đó có 466 em từ 30 điểm trở lên. Không thể trách PH “chạy đua” vào các trường mà không lượng sức con em. Điểm chuẩn năm nay cao hơn năm học 2007 – 2008 bình quân 2 điểm, có trường tăng chóng mặt 5 – 6 điểm, thậm chí lên đến 10 điểm, là điều ngay cả ngành GD-ĐT cũng không dự đoán được. “Tuyển sinh lớp 10 chứa đựng nhiều may – rủi, không kể ở chuyện chọn đúng trường mà còn phải đúng NV.

Điểm NV sau sẽ cao hơn NV trước nên dù chọn đúng trường nhưng khác NV cũng rớt, nhiều PH bức xúc. Và rất đông PH chạy đến Sở GD-ĐT xin thay đổi NV để chuyển rớt thành đậu, dù biết đó là yêu cầu bất khả thi, bởi Sở GD-ĐT không giải quyết chuyển NV sau khi đã có kết quả tuyển sinh lớp 10. Một cô giáo ở quận 5 nói: “Con tôi thi học kỳ 2 được 10 điểm môn Toán nhưng thi lớp 10 chỉ có 7,5 điểm. Không đủ điểm vào THPT Nguyễn Thị Minh Khai, mấy bữa nay cháu buồn lắm, không thiết đến ăn uống. Con buồn, mình cũng chẳng vui”.

“Hãy cho con tôi một cơ hội”

Theo nhận định của Sở GD-ĐT TPHCM, kết quả tuyển sinh lớp 10 năm học 2008 – 2009 cơ bản tốt khi điểm chuẩn của nhiều trường tăng, số trường có điểm chuẩn thấp cũng giảm hơn.

Nhìn chung, tuyển sinh lớp 10 năm nay khá ổn định và thành công. Tuy nhiên, số em rớt ít hơn không hẳn vì HS được tăng thêm 1 NV, vì PH biết chọn trường hơn mà chính vì TP có đến 5 quận, huyện không thi tuyển, chỉ xét tuyển, do vậy “cuộc đua” lớp 10 bớt gay cấn hơn. Nhưng tính may – rủi trong các NV vẫn còn mà PH ví von chọn trường như chơi xổ số, đặt cược tương lai học hành của con vào các NV.

Hệ thống trường công lập không gánh hết tất cả HS tốt nghiệp THCS nếu tất cả cùng dàn hàng ngang tiến vào. Một bài toán rất “dễ tính” khi phân luồng: 80% vào công lập, 20% rớt khỏi trường công phải vào hệ dân lập, tư thục, vào trung tâm giáo dục thường xuyên (TT GDTX), vào trường nghề.

Nhưng trên thực tế, bao nhiêu HS đủ tiền vào học dân lập, tư thục? Bao nhiêu HS có đủ thông tin đi vào hệ khác? Bao nhiêu HS sẽ thất chí nghỉ học – một giải pháp nhanh, gọn, lẹ nhất, đặc biệt đối với những gia đình không có điều kiện quan tâm đến việc học của con em?...

Đằng sau những con số, sau điểm chuẩn là những số phận, là tương lai của các em. Nhiều PH hớt hải đặt câu hỏi: “Con tôi rớt 3 NV, bây giờ, làm sao cháu sẽ học ở đâu?”. Khi chúng tôi tư vấn PH nên cho con vào TT GDTX, trường nghề nếu không đủ điều kiện học dân lập, tư thục, nhiều PH lắc đầu nói: “Con tôi sẽ bị “sốc” khi phải học chung với người lớn tuổi”. Rõ ràng, bản thân HS và gia đình chưa có đủ thông tin và chuẩn bị tâm lý để sẵn sàng tiếp nhận các hệ thống trường khác khi khâu thông tin, tuyên truyền về các TT GDTX, trường nghề còn quá yếu.

Những năm trước, ngành GD – ĐT còn du di cho HS rớt NV được vào học các trường công lập tự chủ tài chính (CLTCTC). Nhưng năm nay, ngành kiên quyết “nói không” để giữ vững tính ổn định trong tuyển sinh. Theo thông tin chúng tôi nắm được, không chỉ có Trường THPT Long Thới tuyển không đủ số mà còn có nhiều trường thiếu vài chục chỉ tiêu và các trường đã hẹn PH đến giải quyết sau ngày 19-7. Hiệu trưởng một trường THPT lo ngại nói: “Sở nên cho các trường CLTCTC linh động tuyển thêm vừa giúp trường đủ chỉ tiêu, vừa tạo thêm một số chỗ học cho HS. TPHCM đang đặt mục tiêu sẽ hoàn thành phổ cập giáo dục bậc trung học vào năm 2008, nếu ngành không mở rộng vòng tay, tôi e số nghỉ, bỏ học lớp 10 sẽ nhiều”.

Tuyển sinh lớp 10 theo các NV vẫn còn bất cập, như nhìn nhận của Sở GD-ĐT, và nhiều năm qua, ngành đang tìm kiếm giải pháp tuyển tối ưu. Vậy nên, thay vì siết chặt chỉ tiêu tuyển sinh, tại sao ngành không có “giải pháp mở”, chia sẻ rủi ro cùng với PH, đặc biệt những gia đình nghèo? PH và cả nhà trường đều đang chờ đợi Sở GD-ĐT “lắng nghe và thấu hiểu”.

Hồng Liên