Đầu tháng 8-2017, Thanh tra Giao thông vận tải (TTGTVT - thuộc Sở GTVT TPHCM) đã mở đợt cao điểm kiểm tra các điều kiện về an toàn kỹ thuật và kinh doanh vận tải đối với ô tô khách giường nằm trên địa bàn TPHCM. Qua thống kê sơ bộ cho thấy, tại Bến xe Miền Đông có 1.229 xe khách giường nằm của 160 doanh nghiệp vận tải hoạt động, trung bình 550 xe xuất bến/ngày. Bến xe Miền Tây có 861 xe khách giường nằm của 60 doanh nghiệp, trung bình một ngày khoảng 1.435 lượt phương tiện trên ra - vào bến. Phần lớn các xe này trang bị đủ điều kiện đảm bảo an toàn kỹ thuật nhưng lại để ở vị trí… khó thấy. Đơn cử như búa thoát hiểm, thay vì gắn ở vị trí dễ thấy gần chỗ hành khách thì lại để ở chỗ ngồi của tài xế, bình chữa cháy “giấu” dưới khoang hành lý; chưa kể, nhiều xe có bình chữa cháy đã hết hạn sử dụng.
Nổi cộm nhất là tình trạng tự cải tạo lại thiết kế trên xe như doanh nghiệp vận tải C.N. (hoạt động ở Bến xe Miền Đông) có xe thiết kế tăng thêm 3 giường, từ 38 lên 41 giường. Doanh nghiệp này đã tháo nhà vệ sinh do hãng sản xuất thiết kế trên xe để lắp thêm 3 giường. Điều đáng nói, chiếc xe này vừa mới được đăng kiểm nhưng đăng kiểm viên đã không phát hiện sự thay đổi thiết kế đó. Vụ này, TTGTVT đã tạm giữ tem kiểm định để xử phạt vi phạm; tuy nhiên, trong quá trình lập biên bản xử lý, tài xế đã có hành vi không hợp tác, lớn tiếng đe dọa lực lượng chức năng. Ngoài ra, còn nhiều chủ xe tự hạ khoang hành lý để chở thêm đồ, lắp thêm ghế,…
Theo thông tư 63/2014 của Bộ GTVT quy định về tổ chức, quản lý hoạt động vận tải bằng ô tô và dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ thì bến xe có nhiệm vụ kiểm tra toàn bộ phương tiện hoạt động tại bến để đảm bảo an toàn cho hành khách, cũng như phương tiện trước khi xuất bến. Tuy nhiên, có nhiều vấn đề về chuyên môn sâu, cần phải có lực lượng chuyên nghiệp như nhân viên đăng kiểm, cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông mới phát hiện được. Và đây là nguyên nhân chính, dẫn đến tình trạng nhiều xe giường nằm xuất bến nhưng không đảm bảo an toàn kỹ thuật.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Lê Hồng Việt, Phó Chánh Thanh tra Sở GTVT, cho biết quy định là vậy nhưng TTGTVT vẫn phải luôn hỗ trợ, bởi lực lượng tại chỗ của các bến xe không đủ nghiệp vụ chuyên môn nên khó có thể phát hiện các vi phạm về an toàn kỹ thuật. Vấn đề hiện nay là quy định về an toàn kỹ thuật chỉ yêu cầu chủ xe giường nằm phải trang bị đầy đủ dụng cụ an toàn, chứ không hướng dẫn vị trí lắp đặt cụ thể nên lực lượng TTGTVT chỉ nhắc nhở.
Trong khi đó, theo một nhân viên đăng kiểm (xin giấu tên), yêu cầu của đăng kiểm là chủ phương tiện phải lắp đặt các thiết bị trở lại theo đúng thiết kế ban đầu của hãng sản xuất xe. Nhiều trường hợp, sau khi kiểm định xong, chủ phương tiện lại tự ý di dời để lấy chỗ gắn thêm dàn loa, đèn LED…
