Công tác giải phóng mặt bằng chậm và thiếu kiên quyết giám sát, xử lý ô nhiễm môi trường là nguyên nhân chủ yếu làm chậm tiến độ thực hiện các gói thầu còn lại của dự án tiêu thoát nước, giải quyết môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - Rạch Nước Lên giai đoạn 1, khiến nhiều đoạn kênh Tham Lương, nhất là ở khu vực quận 12, Gò Vấp TPHCM bị ô nhiễm trầm trọng.
Nước thải nổi bọt trắng, bốc mùi nồng nặc thải ra kênh Tham Lương từ một nhà máy trên đường Tây Thạnh. Ảnh: KIM NGÂN
Anh Nguyễn Thanh Toàn ở tổ dân phố 16, khu phố 1 phường Đông Hưng Thuận, quận 12 luôn chịu cảnh mùi hôi thối bốc lên từ con kênh này và còn cho biết nhiều người đến đây ở vài ngày không chịu nổi phải dọn đi nơi khác. Quan sát thực tế, chúng tôi nhìn thấy nước ở đoạn kênh từ khu phố 1 đến cầu Tham Lương đen ngòm, có mùi hôi rất khó chịu.
Chị Võ Thị Kiểm, Tổ trưởng Tổ dân phố 16, nói, ở đây không chỉ ô nhiễm nước kênh mà ô nhiễm cả không khí từ các cơ sở dệt nhuộm, các khu phố khác có nhiều cơ sở hoạt động xả khí thải, chất thải gây ô nhiễm nặng.
Dự án đã thực hiện được 70% khối lượng công việc và giải phóng mặt bằng được 80%, 20% còn lại tưởng chừng dễ dàng và sẽ xúc tiến nhanh trong thời gian ngắn nhưng hoàn toàn không như ý muốn của 8 quận huyện có dự án đi qua tuy đã có những đoạn kênh được nạo vét thông thoáng, xây xong nhiều cống điều tiết nước có tác dụng chống ngập và cải thiện môi trường cho nhiều khu vực. Song tại các đoạn này vẫn còn vướng mặt bằng chưa giải tỏa được, nhất là ở đoạn kênh Tham Lương từ cầu Bưng đến cầu An Lộc và cầu Tham Lương đến cầu Chợ Cầu quận 12 và ở quận Gò Vấp hiện có nhiều doanh nghiệp và cơ sở dệt, nhuộm chưa chịu di dời, bàn giao mặt bằng và tiếp tục hoạt động xả nước thải gây ô nhiễm thêm cho dòng kênh Tham Lương. Đoạn kênh đi qua phường Tân Thới Nhất, Đông Hưng Thuận, Tân Thới Hiệp quận 12 còn là nơi dòng kênh bị ô nhiễm nặng từ các cơ sở dệt nhuộm. Cũng từ nguyên nhân này mà giai đoạn 1 của dự án phải điều chỉnh lại thời gian hoàn thành vào cuối năm 2013.
Ông Phan Trung Nam, Phó Chủ tịch UBND phường Đông Hưng Thuận quận 12, cho biết, quận đã chỉ đạo trong tháng 7 này phải bồi thường xong cho các cơ sở này. Việc giải tỏa mặt bằng các DN bị ảnh hưởng của dự án trong vòng 1 tháng không đơn giản dù chỉ có 12 DN ở quận 12, Gò Vấp nhưng giải quyết không phải chỉ có các DN đó mà còn nhiều DN khác nữa ở các quận này đang gây ô nhiễm dòng kênh Tham Lương và không khí, đòi hỏi phải có chính sách tổng thể thì các DN này mới di dời đến nơi khác.
Theo chủ đầu tư dự án là Ban quản lý đầu tư xây dựng công trình thuộc Sở NN-PTNT TPHCM, TP đã có chính sách cho phép vận dụng chuyển mục đích sử dụng mặt bằng đất sản xuất thành đất hỗn hợp, gồm đất ở và thương mại, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chuyển nhượng có vốn di dời đến khu công nghiệp Củ Chi, Vĩnh Lộc theo định hướng của thành phố, song các doanh nghiệp này tiếp tục dây dưa hoạt động xả nước thải gây ô nhiễm môi trường dòng kênh Tham Lương đang khiến cơ quan chức năng lo lắng, như Công ty Dệt Thái Tuấn có hệ thống xử lý nước thải lại không hoạt động, xả trực tiếp xuống kênh bị cảnh sát môi trường bắt tại chỗ và xử phạt, Công ty Bê tông Lê Phan và nhiều cơ sở khác tuy có mặt bằng bị giải tỏa ít nhưng cũng kéo dài thời gian bàn giao và xả nước thải chưa xử lý xuống kênh.
Chính sách đã có, tất nhiên chờ DN thực hiện phải có thời gian, nhưng từ năm 2008 cho đến nay đã gần 5 năm vẫn không có gì chuyển biến thì trong vòng 1 tháng khó có thể di dời DN trả lại mặt bằng cho dự án. Để hoàn thành giai đoạn 1 và không ảnh hưởng giai đoạn 2 dự án kênh Tham Lương - Bến Cát - Rạch Nước Lên đang triển khai, các quận có dự án đi qua, trong đó quận Gò Vấp và quận 12, nơi có nhiều DN đang gây ô nhiễm dòng kênh, cơ quan có thẩm quyền của thành phố cần kiên quyết hơn trong việc xử phạt ngăn chặn các DN xả nước thải gây ô nhiễm và quận khẩn trương lập kế hoạch với thời hạn di dời theo chỉ đạo của thành phố.
NGỌC XUÂN
