Hỏi: Ai là tác giả truyện “Nghìn lẻ một đêm”?
Lê Thị Thanh Thủy (đường Long Phú, TX Sóc Trăng)
“Nghìn lẻ một đêm” (Alf Laylah wa - Laylah) tập hợp những chuyện cổ dân gian có từ thời trung cổ của người Ả Rập (đặc biệt là của người Ba Tư), được truyền miệng từ đời này sang đời kia, được bổ sung bằng những truyện cổ, thần thoại... của nhiều nước khác (Ấn Độ, Lưỡng Hà, Ai Cập ...), không ngừng được cải biên và cuối cùng gắn lại với nhau thành một truyện dài xoay quanh nhân vật Schéhérazade.
Vua (sultan) nước Ba Tư là Chahrizar bị vợ phản bội nên oán ghét phụ nữ, mỗi đêm chọn một thiếu nữ làm vợ để rồi cho lính giết vào sáng hôm sau. Nàng Schéhérazade, con một quan đại thần (vizir), tự nguyện làm vợ vua. Mỗi đêm, nàng kể cho vua nghe một câu chuyện ly kỳ hấp dẫn, sao cho đến khi trời sáng chuyện vẫn còn dang dở, khiến vua phải hoãn việc giết nàng để đêm hôm sau còn được nghe nàng kể nốt đoạn tiếp. Cứ thế, chuyện đêm trước dính với chuyện đêm sau... Sau 1.001 đêm, vua được nàng cảm hóa, bỏ ý định giết phụ nữ, cưới nàng làm vợ.
Tập truyện dân gian Ả Rập này được thế giới biết đến nhờ bản dịch “Les Mille et Une Nuits” của nhà Đông phương học Antoine Galland (người Pháp, 1646 - 1715) xuất bản từ 1704 đến 1717. Sau đó, E.W.Lane (năm 1840) và Richard Burton (từ 1885 đến 1888) dịch sang tiếng Anh. Ngày nay, tác phẩm này được dịch ra rất nhiều thứ tiếng.
Cũng như các tác phẩm văn chương dân gian khác, “Nghìn lẻ một đêm” là sản phẩm chung của nhiều người thuộc nhiều thế hệ khác nhau trong thế giới Ả Rập. Nó gợi cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ sáng tác các vở opéra, balê, dựng thành kịch, quay thành phim...
Hoàng Anh
