Hỏi: Tôi có tờ lịch treo tường in những câu thơ sau:
“Mười năm ngắn hạn mưa chan chứa
Ngàn dặm quê người gặp cố tri
Cô gái động phòng đêm hợp cẩn
Chàng trai danh rạng chốn trường thi”
Xin hỏi 4 câu thơ này có nghĩa gì và do ai sáng tác?

Võ Văn Thuận (Công ty Hikosen Cara, KCN Đông Xuyên, Vũng Tàu)

AN CHI: Đó là những lời diễn ý từ bốn câu trong bài Tứ hỉ thi ((bài) thơ về bốn niềm vui của Trung Quốc), nguyên văn như sau:

Cửu hạn phùng cam vũ
Tha hương ngộ cố tri
Động phòng hoa chúc dạ
Kim bảng quải danh thì

Nghĩa là:

Hạn lớn được mưa nhuần
Xứ người gặp bạn cũ
Đêm động phòng hoa chúc
Lúc bảng vàng treo tên

Dung trai tùy bút của Hồng Mai đời Tống chép rằng đây là bài thơ của một tác giả vô danh, có thể đã ra đời từ thời Bắc Tống (960 – 1127) hoặc sớm hơn nữa. Bài thơ dân gian này thường được dạy trong các trường ở thôn quê Trung Hoa ngày xưa. Hàm ý của nó rất rõ ràng: mỗi câu nêu lên một hoàn cảnh tạo ra niềm vui cho một hạng người: nhà nông (câu 1), người lữ thứ (câu 2), vợ chồng mới cưới (câu 3) và sĩ tử (câu 4). Câu 2 có một dị bản là “Tha hương kiến cố tri” nhưng chúng tôi cho rằng chữ kiến không hay bằng chữ ngộ vì chữ sau có nghĩa hẹp hơn, nên cụ thể hơn, còn chữ trước thì có nghĩa quá tổng quát.

Câu thơ thứ nhất mà bạn đã chép từ tờ lịch có một chỗ sai: Không phải ngắn mà là nắng.