Hiện nay, trẻ em được xác định ở tuổi nào thì mỗi luật lại quy định khác nhau. Luật Bảo vệ - chăm sóc - giáo dục trẻ em năm 2004 quy định độ tuổi của trẻ em dưới 16 tuổi. Bộ luật Lao động quy định người lao động là người ít nhất đủ 15 tuổi; Luật Thanh niên quy định thanh niên 16 - 30 tuổi; Bộ luật Dân sự quy định 18 tuổi trở lên mới là người thành niên; Bộ luật Hình sự quy định người 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi hành vi phạm tội. Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; giao cấu với trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì phạm tội giao cấu với trẻ em; mọi trường hợp giao cấu với trẻ em chưa đủ 13 tuổi đều phạm tội hiếp dâm trẻ em.
Trong khi đó, Công ước của Liên hiệp quốc về quyền trẻ em và nhiều điều ước, thỏa thuận quốc tế khác liên quan đến trẻ em mà Việt Nam đã ký kết, tham gia đều quy định độ tuổi trẻ em là dưới 18 tuổi. Việc quy định về độ tuổi trẻ em chưa đồng nhất dẫn đến phát sinh một số hệ lụy trên thực tế. Việc sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ - chăm sóc - giáo dục trẻ em cũng có nhiều băn khoăn khi xác định độ tuổi trẻ em. Ví dụ, nên nâng độ tuổi trẻ em lên đến dưới 18 tuổi theo Công ước quốc tế hay giữ nguyên độ tuổi dưới 16 tuổi? Nâng quy định độ tuổi trẻ em dưới 18 tuổi sẽ tạo nhiều điều kiện thuận lợi hơn cho trẻ em được bảo vệ, chăm sóc đầy đủ, toàn diện, trở thành người có ích cho xã hội.
Nhưng thực tế, nếu xác định tuổi trẻ em dưới 18 tuổi thì các em sẽ được hưởng lợi từ các chính sách ưu đãi dành cho người chưa thành niên trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, phúc lợi xã hội… Song việc thay đổi này sẽ khiến phải thay đổi nhiều văn bản pháp luật khác như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Lao động, Luật Hôn nhân và gia đình… cũng như nhiều văn bản dưới luật khác, để bảo đảm tính thống nhất độ tuổi của trẻ em.
Một bất hợp lý là trong lúc Luật Bảo vệ - chăm sóc - giáo dục trẻ em sửa đổi theo đề xuất dưới 18 tuổi thì Luật Hôn nhân và gia đình sửa đổi đang đặt ra vấn đề hạ độ tuổi kết hôn với nữ giới từ 18 tuổi xuống còn 16 tuổi, trong lúc tuổi kết hôn hiện tại là nữ từ 18 tuổi, nam từ 20 tuổi trở lên. Những bất cập về độ tuổi rất cần có sự thống nhất từ cơ quan lập pháp đến cơ quan hoạch định chính sách.
Hồ Thu
