Vani là hương liệu được mệnh danh “hoa hậu các loài hương”. Nhưng bạn đã bao giờ thấy một cây vani chưa? Vậy mà có cả một khu vườn vani thơm ngát ngay tại tỉnh Bình Thuận.
Vườn vani lớn nhất Việt Nam
Ông chủ người Pháp Frederic Lacroix.
Vượt mấy cây số đường rừng thuộc thôn Phú Nghĩa (xã Hàm Cường, huyện Hàm Thuận Nam) bằng xe 2 cầu mạnh mẽ, chúng tôi đến vườn vani. Ông chủ người Pháp Frederic Lacroix ra đón và hướng dẫn chúng tôi tham quan vườn vani rộng hơn 2ha mang tên “Trang trại vani Phú Nghĩa”. Hương thơm ngào ngạt như vây lấy chúng tôi khi bước vào khu vườn vani dịu mát.
Vani thuộc họ phong lan nhiệt đới, thân dây leo và có quả ăn được. Quả vani có hình dáng tựa quả đậu ve, khi chín dài khoảng 20cm. Là loại cây nhiệt đới nhưng vani lại ưa khí hậu mát mẻ và phát triển tốt trong bóng râm. Ông Frederic Lacroix cho biết: Trước khi trồng vani, trang trại được trồng cây bạch đàn để vừa làm thân leo cho vani vừa lấy bóng mát cho cây phát triển.
Trang trại vani Phú Nghĩa bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 2005, đến nay đã thu hoạch được hơn 3 năm. Vani thu hoạch quanh năm nhưng cao điểm nhất là từ tháng 1 đến tháng 3. Quả vani sau khi trưởng thành (có màu xanh) cần thêm 9 tháng sống trên cây để tạo hương cho hạt (chuyển sang màu nâu đen) mới thu hoạch.
Đi giữa những hàng vani để tìm hái từng quả chín màu nâu đen nằm giữa màu xanh tươi của lá là một trải nghiệm thú vị đối với chúng tôi. Quả vani phơi từ vài tuần đến một tháng, đến khi còn khoảng 30% kích thước ban đầu là có thể bán được. Hiện vani khô có giá dao động 175-300USD/kg tùy quả lớn nhỏ.
Trả lời câu hỏi về “cái duyên” của vani với Bình Thuận, ông Frederic Lacroix kể: “Vani đã được người Pháp đem đến Việt Nam hơn 100 năm trước nhưng vì nhiều nguyên nhân đã không phát triển. Khoảng 10 năm trở lại đây, vani được trồng thử nghiệm ở một vài địa phương, trong đó Bình Thuận là thành công hơn cả. Nên có thể nói trang trại vani Phú Nghĩa hiện là vườn vani lớn nhất Việt Nam”.
Sản phẩm du lịch độc đáo
Vani được dùng trong nhiều lĩnh vực công nghiệp như làm hương liệu cho các loại thuốc và dược phẩm, các sản phẩm từ sữa như kem, chế biến đồ uống và các món ăn. Hương vani còn dùng để sản xuất nước hoa, để xử lý lấn át mùi nồng trong việc chế tạo lốp xe, đồ dùng bằng cao su, sơn, chất tẩy rửa.
Quả vani (màu trắng) trên cây.
Theo ông Frederic Lacroix, lâu nay du khách thường dùng các món ăn vani nhập từ nước ngoài, giờ đây có thể thưởng thức ẩm thực hương vani xuất xứ từ Bình Thuận, chắc chắn sẽ hấp dẫn thêm nhiều du khách. Thưởng thức ẩm thực hương vani Bình Thuận chính là một nét mới của sản phẩm du lịch địa phương.
Là một trong những khách hàng thường xuyên của trang trại vani Phú Nghĩa, anh Alain Nguyễn, Bếp trưởng khu nghỉ mát Anantara Resort, cho biết: “Vani có thể dùng nhiều trong nhà bếp từ làm bánh đơn giản dùng cho điểm tâm cho đến những món hải sản ăn kèm sốt vani cho buổi tiệc sang trọng. Khách phương xa ăn những món ăn địa phương nhưng mang đậm hương vị của quê hương mình thì còn thú vị nào bằng”. Với kinh nghiệm hơn 5 năm học và làm nghề nấu ăn tại Pháp, anh Alain Nguyễn cho biết sẽ tiếp tục sáng tạo thêm nhiều món ăn Âu thơm ngon và bổ dưỡng từ quả vani được trồng trên vùng đất đầy nắng gió này.
Một nét thú vị nữa của trang trại vani là được xem “thụ phấn” cho hoa vani. Thuộc loại lưỡng tính nên hoa vani cần có tác động nhỏ từ bên ngoài để tạo quả. Điểm độc đáo nữa là phải “thụ phấn” hoa trước 10 giờ sáng vì sau thời điểm này hoa sẽ chết. Vào mùa cao điểm, trang trại vani Phú Nghĩa cần hàng trăm công nhân “thụ phấn” bằng tay cho hoa vani mỗi sáng.
Ông chủ Frederic Lacroix cho biết, trong tương lai gần, trang trại vani Phú Nghĩa sẽ tiếp tục mở rộng thêm nhiều lần để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường, trong đó có ngành du lịch địa phương. Bên cạnh tiềm năng biển và trái thanh long, giờ thêm ẩm thực hương vani đặc trưng, Bình Thuận sẽ có thêm sự hấp dẫn mới mời gọi du khách và nhà kinh doanh khắp nơi.
NGUYÊN VŨ
