Thốt Nốt là trung tâm của vùng trọng điểm lúa gạo lớn nhất ĐBSCL gồm TP Cần Thơ và các tỉnh An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp. Nơi đây đang quy tụ 50 doanh nghiệp, cơ sở thu mua chế biến gạo cung ứng cho thị trường trong nước và xuất khẩu hàng năm hơn 1 triệu tấn. Năm 2004, Chính phủ phê duyệt xây dựng dự án chợ đầu mối chuyên doanh lúa gạo cấp vùng đặt tại huyện Thốt Nốt. Nhưng sau 4 năm xây dựng, dự án vẫn bất động ở giai đoạn giải phóng mặt bằng. TP Cần Thơ đang xin xóa sổ dự án này để lấy đất làm công nghiệp…
Giẫm chân tại chỗ
Lúa hàng hóa của nông dân rất phong phú - cần có chợ đầu mối.
Dự án chợ đầu mối chuyên kinh doanh lúa gạo có vị trí hết sức thuận lợi (giáp sông Hậu và ngã 3 giữa quốc lộ 91 và 80) đặt tại xã Thới Thuận, huyện Thốt Nốt quy mô 23 ha; tổng vốn đầu tư trên 85,8 tỷ đồng (ngân sách Trung ương-Bộ Công thương hỗ trợ hơn 20,5 tỷ đồng).
Theo kế hoạch, chợ đầu mối này sẽ hoạt động vào năm 2010, góp phần thiết lập hệ thống phân phối lúa gạo cấp khu vực, nâng cao giá trị và chất lượng hạt gạo, tạo điều kiện cho người sản xuất và doanh nghiệp tiếp cận với “sàn giao dịch” hiện đại và quan trọng hơn là đảm bảo an ninh lương thực...
Nhưng sau 4 năm, việc giải phóng mặt bằng chỉ được 83.630/230.000m². Các hạng mục như: bờ kè mới thực hiện trên 20%; san lấp mặt bằng, đường giao thông đạt trên 24% giá trị khối lượng… nên không hoàn thành giai đoạn 1 vào năm 2008.
Chủ đầu tư- Sở Công thương TP Cần Thơ cho rằng: nguyên nhân là xây dựng khu tái định cư không kịp thời và chưa đáp ứng nhu cầu cho các hộ dân bị ảnh hưởng của dự án. Giá vật liệu tăng liên tục, đơn vị thi công xin thanh lý hợp đồng, nên dự án ngưng thi hơn 1 năm qua.
Năm 2004, việc áp giá bồi hoàn dự án chợ gạo đối với đất vườn là 45 triệu đồng/công (1.000m²), 62 triệu đồng/công ruộng. Hiện nay, dự án KCN Thốt Nốt mở rộng giai đoạn 3 đã “ép sát” chợ gạo với giá bồi hoàn 108 triệu đồng/công đất. Từ đó, nhiều hộ dân dự án chợ gạo đòi bồi hoàn theo giá mới.
Đến nay, chủ đầu tư đã đổ vào dự án chợ gạo trên 28 tỷ đồng, trong đó 23 tỷ đồng bồi hoàn, giải tỏa và tái định cư. Chỉ còn 5/199 hộ dân bị ảnh hưởng chưa nhận tiền bồi hoàn. Nhưng có hơn 80 hộ chưa di dời và một số hộ đòi tăng tiền bồi hoàn và hỗ trợ tái định cư. Nguyên nhân chính là việc hỗ trợ tái định cư chưa hợp lý, dân không đủ khả năng mua nền tái định cư và không có việc làm ổn định khi bị mất đất…
Dẹp chợ gạo để làm khu công nghiệp?
Trước tình trạng ì ạch, tháng 4-2007, UBND TP Cần Thơ giao Sở Tài chính lập phương án đấu giá chợ gạo nhằm tháo gỡ khó khăn trong giải phóng mặt bằng, thi công. Nhưng nay, phương án vẫn chưa hoàn tất…
Trong khi đó KCN Thốt Nốt ngay bên cạnh thu hút mạnh các nhà đầu tư và luôn thiếu đất sạch. Có lẽ vì thế mà TP Cần Thơ muốn lấy đất chợ gạo để làm công nghiệp. Tháng 8-2007, UBND TP Cần Thơ gửi công văn (số 3765/UBND-KT) lên Bộ Công thương đề nghị giao chợ gạo cho Trung tâm Công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp huyện Thốt Nốt.
Trong văn bản trả lời (0561/BCT-TTTN), Bộ Công thương nhấn mạnh: “Chợ đầu mối lúa gạo Cần Thơ là một trong 3 chợ đầu mối nông sản cấp vùng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và nằm trong chương trình phát triển chợ đến năm 2010. Đề nghị TP quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ xây dựng”.
Về vấn đề này, Văn phòng Chính phủ đã báo cáo và được Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đồng ý với phương án xử lý của Bộ Công thương để trả lời kiến nghị của Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ về đề nghị của UBND TP.
Tháng 4-2008, một lần nữa UBND TP Cần Thơ có công văn (số 1975/UBND-QH) gửi Bộ Công thương xin không tiếp tục thực hiện dự án xây dựng chợ đầu mối chuyên doanh lúa gạo và chuyển toàn bộ phần đất sang phát triển công nghiệp.
UBND TP Cần Thơ nêu ra khó khăn trong giải phóng mặt bằng, tái định cư và diện tích chợ đầu mối lúa gạo nằm trong quy hoạch xây dựng Trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ (phê duyệt năm 2007). UBND TP còn thừa nhận lúng túng trong thực hiện dự án, nhất là chọn nhà đầu tư và cơ chế chính sách khai thác chợ…
Trong khi đó, huyện Thốt Nốt vẫn còn tâm huyết với dự án này và đã lập quy hoạch xong khu tái định cư mở rộng 2,4 ha, đang chờ chủ trương cấp trên. Theo đại diện chủ đầu tư, nếu tiếp tục xây dựng chợ gạo thì sẽ cố gắng hoàn thành giai đoạn 1, sớm đưa vào hoạt động. Hiện nay, Sở Tài chính đang hoàn tất thủ tục đấu giá chợ gạo. Khi nhà đầu tư tham gia vào dự án, chủ đầu tư sẽ đề nghị tăng mức hỗ trợ cho dân…
Bình Đại
