Cải tiến mẫu giấy khai sinh - Thêm phiền hà cho người dân

Văn phòng 2 Bộ Tư pháp cuối năm 2007 đã phát hành 100.000 bản mẫu giấy khai sinh (GKS) cho các tỉnh, thành phía Nam để khắc phục tình trạng khan hiếm mẫu GKS, đáp ứng nhu cầu của người dân khi làm các thủ tục giấy tờ liên quan đến đời sống. Thế nhưng, do số lượng như “muối bỏ biển” nên trong những ngày đầu năm 2008 này, tình trạng khan hiếm mẫu GKS vẫn tiếp diễn…

Cơ sở bảo hết! Cấp trên bảo còn!?

Tại các phường của quận Tân Bình, vì thiếu mẫu GKS nên cán bộ phường đành đề nghị bà con về chờ, đến khi nào có mẫu GKS sẽ thông báo đến lấy. Lẽ ra, trẻ em mới sinh ra sẽ được cấp 1 bản chính GKS và 10 bản sao như quy định thì nay cán bộ hộ tịch chỉ dám cấp 1 bản chính và 1 bản sao, còn lại đành… “ghi nợ” vào phiếu hẹn cho dân.

Khổ nỗi, theo quy định, trẻ em sau khi sinh 60 ngày phải làm GKS để nhập hộ khẩu, nếu quá thời hạn sẽ bị phạt. Vậy mà người dân đến xin cấp GKS đúng ngày thì bị chính quyền địa phương hẹn lần hẹn lữa chỉ vì… thiếu mẫu!? Để “chữa cháy” tình trạng thiếu mẫu GKS, vừa qua cán bộ tư pháp các quận, huyện đã phải chạy đôn chạy đáo vay mượn lẫn nhau để đắp đổi qua ngày. Thế nhưng, vì quận này vay quận kia mà không có mẫu GKS mới để trả nên cuối cùng hầu như nơi nào cũng lâm cảnh… hết mẫu GKS như nhau! Ông Trần Thanh Minh, Phó Trưởng phòng Tư pháp quận Tân Bình phân trần: “Với 100.000 mẫu GSK mà Bộ Tư pháp đã phát hành cho 30 tỉnh, thành phía Nam hồi cuối năm 2007, mỗi tỉnh, thành chỉ được khoảng 1.000 bản. TPHCM chia đều 1.000 bản cho 24 quận, huyện và đến phường, xã thì mỗi nơi chỉ được cấp khoảng 30 bản. Đến chiều 3-3, dù mỗi phường của quận Tân Bình đã nhận thêm 400 bản mẫu GKS, nhưng vẫn chưa thấm vào đâu so với nhu cầu của hàng chục ngàn người dân trên địa bàn…”.

Bà Trịnh Thị Bích, Trưởng phòng Hộ tịch Sở Tư pháp TPHCM cho biết: “Để giải quyết tình trạng thiếu mẫu GKS, vừa qua, Bộ Tư pháp đã cho phép Sở Tư pháp TPHCM in tạm một số mẫu GKS để đáp ứng nhu cầu người dân, nhưng do số lượng có hạn nên thiếu vẫn hoàn thiếu…”.

Bà Cao Thị Thanh Thảo, Phó Chánh Văn phòng 2 Bộ Tư pháp khẳng định: “Hiện nay, tại Văn phòng 2 Bộ Tư pháp vẫn còn khá nhiều mẫu GKS. Chúng tôi đã thông báo đến các địa phương, nơi nào cần mẫu GKS thì liên hệ với Văn phòng 2 Bộ Tư pháp để nhận…”.

Chị Trương Thị Tuyết Hà, cán bộ kế toán Văn phòng 2 Bộ Tư pháp cho biết: “Trong tháng 1-2008, Bộ Tư pháp đã phát hành hơn 300.000 bản sao và 44.000 bản chính mẫu GKS; trong tháng 2, cũng đã phát hành khoảng 200.000 bản chính và 100.000 bản sao GKS cho các tỉnh thành phía Nam. Mỗi tỉnh thành được giao từ 500 đến 1.000 bản. Trong tháng 3, Bộ Tư pháp tiếp tục phát hành 550.000 bản sao và 250.000 bản chính mẫu GKS cho các tỉnh thành phía Nam. Mẫu GKS hiện không thiếu, nhưng không hiểu sao dưới cơ sở vẫn kêu thiếu…”.

Để cung- cầu gặp nhau và tránh tình trạng luôn phải “chữa cháy” vì thiếu mẫu GKS, Bộ Tư pháp nên giao cho ngành in của 64 tỉnh thành in ấn mẫu GKS, như thế sẽ vừa chủ động số lượng, vừa đỡ tốn kém kinh phí và công sức vận chuyển, phát hành…

Sắp đến mùa thi tốt nghiệp, tuyển sinh đại học, kèm theo các nhu cầu về xuất khẩu lao động, nhập hộ khẩu… người dân cần làm GKS rất lớn. Nếu kéo dài tình trạng khan hiếm mẫu GKS, người dân sẽ gặp khó khăn, còn chính quyền địa phương cũng lâm cảnh khó xử.

Nội dung mẫu GKS: cải tiến hay cải lùi?

Không chỉ thiếu mẫu GKS, những người đã có có mẫu GKS trong tay lại gặp thêm nỗi khổ mới. Mặc dù đây là mẫu GKS mới vừa được cải tiến, nhưng nội dung kê khai trong mẫu GKS lại rất sơ sài, gây thêm phiền hà rắc rối cho dân. Cụ thể, trong phần khai về cha mẹ chỉ có họ tên cha mẹ, dân tộc, quốc tịch mà không có phần khai cụ thể: quê quán, tuổi tác, nghề nghiệp, trình độ… Vì thế, gặp cảnh tên trùng tên không biết sao mà phân biệt.

Dịp Tết vừa qua, nhiều bậc cha mẹ ra sân bay Tân Sơn Nhất mua vé máy bay cho con về quê thăm ông bà đã bị nhân viên bán vé từ chối vì GKS không ghi rõ nguồn gốc cha mẹ. Theo họ, trên một chuyến bay có hàng trăm hành khách, khó mà tránh khỏi cảnh tên trùng tên.

Để mua được vé máy bay cho con, nhiều người phải chạy về phường xin xác nhận: “ông Nguyễn Văn A và bà Trần Thị B, tuổi…, quê quán…, hiện ngụ tại…, đúng là cha mẹ ruột của cháu Nguyễn Văn C…”. Hiện nay, người phải “thủ sẵn” nhiều giấy tờ khác trong người để “chứng minh” cho những thiếu sót trong nội dung GKS.

Nhiều người dân không giấu nổi sự thất vọng: “GKS trước đây đang đúng kích thước, nội dung kê khai đầy đủ, bỗng người ta cải tiến để thành… thiếu hụt, cuối cùng chỉ dân phải chịu khổ…”. Tất nhiên, những người “trong cuộc” tham gia cải tiến mẫu GKS sẽ có những lý do riêng của mình, song nỗi khổ từ hậu quả “cải tiến” ấy của người dân là có thật và đang rất cần được tháo gỡ.

Rất mừng là bà Cao Thị Thanh Thảo, Phó Chánh Văn phòng 2 Bộ Tư pháp đã ghi nhận: “Bộ Tư pháp đã phản ánh những bất cập trong nội dung GKS và có đề nghị Vụ Hành chính -Tư pháp Trung ương sớm điều chỉnh nội dung mẫu GKS cho chuẩn xác, phù hợp với thực tế cuộc sống nhằm tạo thuận tiện cho người dân…”. 

MINH NGỌC