Chơi chứng khoán, đóng thuế thu nhập như thế nào?

Thời gian qua chúng tôi nhận được rất nhiều ý kiến của bạn đọc thắc mắc xung quanh việc tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với thu nhập (TN) từ chứng khoán. Kỳ này chúng tôi sẽ trả lời những câu hỏi được nhiều người quan tâm nhất.

- Chứng khoán chịu thuế TNCN gồm những loại thu nhập nào?

TN từ chuyển nhượng chứng khoán bao gồm TN từ chuyển nhượng cổ phiếu, trái phiếu, quyền mua cổ phiếu, chứng chỉ quỹ phải chịu thuế TNCN.

- Tính thuế TNCN từ chuyển nhượng chứng khoán đối với cá nhân cư trú như thế nào? Mua - bán cổ phiếu OTC (chưa niêm yết trên sàn) có tính thuế TNCN không?

Thuế TNCN phải nộp = TN tính thuế x thuế suất. TN tính thuế được xác định bằng giá bán chứng khoán trừ (-) giá mua và các chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng. Mua – bán cổ phiếu OTC cũng phải đóng thuế TNCN như cổ phiếu niêm yết. Giá bán chứng khoán niêm yết là giá chuyển nhượng thực tế tại Sở Giao dịch Chứng khoán, Trung tâm Giao dịch chứng khoán; Giá bán chứng khoán của công ty đại chúng chưa niêm yết, đã thực hiện đăng ký giao dịch tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán là giá chuyển nhượng thực tế tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán.

Giá bán chứng khoán của các đơn vị không thuộc trường hợp nêu trên là giá ghi trên hợp đồng chuyển nhượng hoặc giá theo sổ sách kế toán của đơn vị có chứng khoán được chuyển nhượng tại thời điểm bán.

Giá mua chứng khoán niêm yết là giá thực mua tại Sở Giao dịch chứng khoán, Trung tâm Giao dịch chứng khoán. Giá mua chứng khoán của công ty đại chúng chưa niêm yết, đã thực hiện đăng ký giao dịch tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán là giá thực tế mua tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán. Giá mua chứng khoán của các đơn vị không thuộc trường hợp quy định tại các điểm trên là giá ghi trên hợp đồng chuyển nhượng hoặc giá theo sổ sách kế toán của đơn vị có chứng khoán được chuyển nhượng tại thời điểm mua.

Chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng chứng khoán là các khoản chi phí thực tế phát sinh có chứng từ, hóa đơn hợp pháp, bao gồm: phí nhận chuyển nhượng và phí chuyển nhượng chứng khoán, phí lưu ký chứng khoán, chi phí ủy thác chứng khoán và các khoản chi phí khác. Thuế suất đối với TN từ chuyển nhượng chứng khoán là 20% trên TN tính thuế cả năm chỉ áp dụng đối với trường hợp đối tượng nộp thuế đã thực hiện đúng quy định của pháp luật về kế toán, hóa đơn, chứng từ, xác định được TN tính thuế và đăng ký thực hiện ổn định với cơ quan thuế từ tháng 12 của năm trước.

Đối với các trường hợp khác ngoài trường hợp trên, áp dụng thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần.

- Cá nhân có TN từ chứng khoán phải trực tiếp kê khai nộp thuế với cơ quan thuế hay thực hiện khấu trừ tại nguồn? 

TN từ chuyển nhượng chứng khoán là khoản TN phải khấu trừ thuế tại nguồn. Tổ chức cá nhân khi trả thu nhập sẽ thực hiện việc tính, khấu trừ số thuế phải nộp để nộp vào ngân sách trước khi chi trả TN.

- Cá nhân vừa có TN từ tiền lương, tiền công vừa có TN từ kinh doanh chứng khoán có được tổng hợp chung TN để giảm trừ gia cảnh hay không?

Về nguyên tắc phát sinh khấu trừ thuế đối với loại TN nào phải kê khai, nộp tờ khai đối với loại TN đó, hơn nữa mỗi loại TN có cách tính thuế khác nhau nên không được gộp chung TN từ tiền lương, tiền công và TN từ kinh doanh chứng khoán để tính thuế chung.

- Loại TN nào được giảm trừ gia cảnh?

Giảm trừ gia cảnh chỉ áp dụng đối với TN từ tiền lương, tiền công và TN từ kinh doanh của cá nhân cư trú. Không áp dụng giảm trừ gia cảnh đối với TN từ chứng khoán.

Lệ Nga – Chế Hân