Trong các biểu hiện của bệnh khớp, đau khớp gần như là triệu chứng thường gặp, sớm nhất, khó chịu nhất và là dấu hiệu khiến người ta phải đi khám. Đau khớp làm cho người bệnh không đi lại được, không vận động được và đây cũng là nguyên nhân chủ đạo gây mất ngủ ở nhóm người cao tuổi.
Có nhiều dạng khác nhau của đau khớp. Nhưng nhìn chung, đau khớp thường có biểu hiện như: đau có khởi phát từ từ, đau âm ỉ, cả ngày, đau tăng lên khi vận động, nghỉ ngơi thì đỡ. Đau thường hay kèm theo sưng, nóng khớp. Có khi còn thấy có dịch trong khớp bị đau, cảm giác lùng nhùng tại vị trí tổn thương này. Các khớp đau đồng hành cũng là những dấu hiệu quan trọng. Nhiều khi chỉ đau một khớp như khớp gối, nhưng cũng có khi đau nhiều khớp như khớp gối kèm theo đau khớp cổ chân, ngón chân.
Có nhiều nguyên nhân gây đau khớp, mỗi nguyên nhân sẽ cho ra một biểu hiện và phương thức điều trị khác nhau. Chúng ta có thể gặp đau khớp do thoái hóa, căn bệnh hay gặp ở tuổi già. Có thể gặp đau khớp do viêm khớp vì khớp bị lắng đọng các hạt tinh thể như trong bệnh gút. Cũng có khi đau khớp do chấn thương rách bao khớp, gãy xương, vỡ sụn như các trường hợp bị ngã hay bị va đập mạnh. Cũng có khi đau khớp mà không phải nguyên nhân tại khớp như bong gân, giãn dây chằng…
Kiểm soát tốt viêm đau khớp tức chúng ta đã giúp người bệnh nâng điểm cho chất lượng cuộc sống. Vậy kháng sinh có phải là thuốc ưu tiên?
Đau khớp kê thuốc kháng sinh có vẻ như “bản năng” ưa thích của một số bác sĩ và nhiều dược sĩ trong chiến lược điều trị bệnh khớp. Bất kể đau khớp là gì, biểu hiện ra sao, kháng sinh như một thuốc đầu bảng trong đơn thuốc điều trị, đặc biệt là những kháng sinh mạnh phổ rộng. Cũng có vô vàn kiểu dùng kháng sinh, người thì cho uống, người thì cho tiêm... tất cả đều cho rằng kháng sinh có thể có hiệu quả.
Nhìn lại bản chất, kháng sinh là những thuốc có tác dụng ức chế sự phát triển hoặc tiêu diệt vi khuẩn. Chúng theo những phương thức khác nhau sẽ làm thay đổi chuyển hóa của vi khuẩn, thay đổi cấu trúc của tế bào, do đó làm thay đổi thời gian sinh tồn. Thậm chí ở một số loại, chúng sẽ làm vi khuẩn bị tiêu biến hoàn toàn.
Các loại kháng sinh khác nhau sẽ có tác dụng trên các loại vi khuẩn khác nhau. Hơn nữa, độ ngấm của thuốc vào xương khớp lại tùy thuộc vào từng loại thuốc, do đó hiệu lực dược lý cũng không giống nhau. Nhưng có vẻ như các kháng sinh dòng phổ rộng đang bị lạm dụng trong điều trị các bệnh này. Đó là các kháng sinh dòng beta-lactam, quinolon, amynoglycosid...
Tuy nhiên, cần biết rằng kháng sinh chỉ có tác dụng với các vi khuẩn nhạy cảm đặc thù. Nếu dùng kháng sinh không đúng hoặc không phù hợp thì chuyện hết bệnh khớp là không thể. Chẳng hạn, nếu một bệnh nhân bị lao khớp mà dùng các kháng sinh nhóm quinolon thì coi như đến... sang năm mới hết bệnh. Nếu dùng kháng sinh cho các bệnh khớp không do nhiễm khuẩn thì có dùng cũng như không.
Quay trở lại vấn đề đau khớp và viêm khớp, không phải bệnh đau khớp nào cũng do nhiễm khuẩn. Từ đó suy ra không phải lúc nào thuốc kháng sinh cũng được dùng như một khuyến cáo. Những trường hợp đau do co thắt mạch máu gây ra hoặc bệnh nhân bị lắng đọng tinh thể uric thì dùng kháng sinh không có ý nghĩa.
Nhưng ngược lại, nếu đau khớp do nhiễm khuẩn mà không có kháng sinh thì chúng ta không bao giờ đẩy lùi được bệnh tật. Ví dụ, thấp khớp cấp (một viêm khớp do các liên cầu tan máu nhóm A gây nên), nếu không dùng kháng sinh tiêu diệt những vi khuẩn này thì không những bệnh khớp không khỏi mà còn gây thêm nhiều biến chứng khác như ở thận, tim. Hoặc trong trường hợp viêm hoại tử do nhiễm khuẩn khớp do vết thương rách, nếu không dùng kháng sinh kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng phải cắt cụt chi…
GIA PHÚ
