Mặc dù khu dân cư được xây dựng khang trang, nhưng hàng trăm hộ dân thôn Đầm Môn, xã Vạn Thạnh (huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa) lại… chê!
Khu tái định cư Vĩnh Yên khá khang trang nhưng dân lại bỏ đi tìm nơi khác ở tạm.
Bỏ nhà, sống lều
Cách đây hơn 3 năm, khu tái định cư Vĩnh Yên (KTĐC) tại xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh được hình thành, làm nơi định cư cho hơn 100 hộ dân bị giải tỏa để xây dựng cảng trung chuyển container quốc tế Vân Phong (cảng Vân Phong). Vị trí xây dựng KTĐC nằm liền kề với đường giao thông huyết mạch nối quốc lộ 1 đến Cảng Vân Phong. Mặt khác, KTĐC này lại giáp biển, địa hình bằng phẳng, cơ sở hạ tầng căn bản như điện, đường, trường, trạm…, được xây dựng khang trang. Vì thế, nơi đây được người dân địa phương cho là nơi ở đẹp nhất hiện nay so với các thôn khác trong xã Vạn Thạnh. Thế nhưng, nghịch lý là trong số 57 hộ dân đầu tiên của thôn Đầm Môn nhận đất tái định cư nơi đây, nay chỉ còn 3 hộ bám trụ, số còn lại đã quay về chốn cũ dựng tạm lều mưu sinh bằng đủ các nghề, nhiều nhất là nghề biển, buôn bán nhỏ.
Tại KTĐC Vĩnh Yên, nhiều nhà, đất bỏ hoang hoặc dân đã bán sang tay khi nhận đất định cư. Mang dáng dấp của một đô thị, tuy nhiên cảnh tượng nơi đây thật hoang vắng, hiu quạnh… Anh Phan Tiến Dũng (33 tuổi, một trong những hộ dân còn bám trụ lại đây), cho biết, đa số dân Đầm Môn đều bám biển kiếm sống, nhưng nay lên KTĐC thì nghề biển lụi dần do ngư trường đánh bắt không thuận lợi, tiền kiếm được ít hơn nhiều lần trước đây nên cuộc sống bị xáo trộn hoàn toàn. “Trước đây, người dân ở đây đông đúc, vợ tôi còn buôn bán nên đỡ chút ít. Nay dân đi hết, tôi trở thành lao động duy nhất trong gia đình có 4 miệng ăn. Mỗi ngày, tiền đánh cá kiếm chưa được 100.000 đồng nên cuộc sống rất khó khăn. Tôi cũng đang tính đến chuyện bỏ nhà về chỗ cũ dựng lều, chí ít cũng kiếm được cái ăn hơn là ở nhà khang trang mà nhịn đói”, anh Dũng nói.
Đến đâu hay đến đó
Đa số dân miền biển chỉ biết nghề duy nhất là đi biển. Không thể đi biển đồng nghĩa họ phải đói. Tuy ở KTĐC Vĩnh Yên giáp biển, nhưng biển ven bờ khu vực này nước rất cạn, gió lớn, lại bị khai thác san hô nhiều quá nên không nuôi trồng được thủy sản. Theo chính quyền xã Vạn Thạnh, trước đây, khi đưa dân lên KTĐC, xã đã tính đến chuyện chuyển đổi nghề cho bà con. Chính quyền địa phương đã tổ chức cho dân học các lớp về nghiệp vụ du lịch, nấu ăn, lái tàu… để đi tắt đón đầu cơ hội việc làm “ăn theo” dự án Cảng Vân Phong. Vì ai cũng biết, nếu dự án Cảng Vân Phong trở thành hiện thực, dân ở đây không chỉ có việc làm mà còn có thể sẽ giàu lên. Nào ngờ, dự án Cảng Vân Phong đình trệ, dừng thi công từ đó đến nay nên kế hoạch tạo việc làm của xã xem như đổ bể.
Dự án Cảng Vân Phong, một công trình trọng điểm quốc gia đã được khởi công xây dựng cách đây 4 năm. Công trình tiêu tốn gần 200 tỷ đồng nhưng nay phải thay đổi mục đích đầu tư từ cảng trung chuyển quốc tế thành cảng chuyên dùng, điều đó sẽ kéo theo một sự thay đổi lớn về quy hoạch, đầu tư. Gần 10 năm được quy hoạch đến khi xây dựng, đến nay, điều mà dự án Cảng Vân Phong “làm được” là “đẩy” dân vùng dự án lâm vào cảnh khốn đốn. Ông Trương Thái Hùng, Chủ tịch UBND xã Vạn Thạnh, cho biết: “Vấn đề sinh kế hiện nay rất khó khăn khiến người dân phải lấn chiếm đất trái phép để dựng nhà tạm. Biết sẽ làm mất mỹ quan, gây xáo trộn xã hội và rất khó quản lý, nhưng lỗi không thuộc về dân, xã đâu dám làm căng. Trước mắt, xã cứ để dân ở tạm các vị trí đã lấn chiếm nhưng buộc dân cam kết, khi Nhà nước giải tỏa sẽ không được bồi thường, đền bù. Mặt khác, xã cũng khuyến khích người dân tự thân tìm việc, giải quyết khó khăn trước mắt, ít nhất cũng có cái ăn. Còn về lâu dài, đến đâu hay đến đó, vì toàn xã đã nằm trong vùng quy hoạch sẽ giải tỏa trắng để làm cảng mà chưa biết thới gian tới sẽ như thế nào”.
VĂN NGỌC
