Không phải lên tận Cao Bằng, Bắc Kạn, Tuyên Quang, Hòa Bình… mới thấy tình trạng đào vàng mà ngay giữa vườn quốc gia Ba Vì của thủ đô Hà Nội, hiện cũng đang xảy ra hiện tượng “vàng tặc” bửa núi, chặt rừng để tìm vàng, gây nhiều bức xúc cho người dân.
Mượn danh đào vàng
Máy xúc đang đào vàng ngay giữa vườn quốc gia Ba Vì.
Vườn quốc gia Ba Vì nằm bao quanh núi Tản Viên, bên dòng sông Đà, chỉ cách trung tâm Hồ Gươm (Hà Nội) 50km, không chỉ có giá trị về mặt sinh học, được mệnh danh là “lá phổi xanh của thủ đô”, hiện còn giữ được nhiều khu rừng nguyên sinh, có nhiều động vật hoang dã, cảnh quan đẹp mà còn gắn liền với huyền thoại Sơn Tinh-Thủy Tinh, có nhiều giá trị lịch sử. Đặc biệt, bên dưới cánh rừng có nhiều khoáng sản quý, trong đó có vàng. Những năm 80-90 của thế kỷ trước, đã từng rộ lên tình trạng người dân bỏ làng vào rừng để đào đãi vàng nhưng sau đó bị ngăn chặn. Vườn quốc gia Ba Vì đã được giao cho Bộ NN-PTNT quản lý nghiêm ngặt. Vậy mà gần đây, khi giá vàng liên tục “sốt”, đã có không ít doanh nghiệp, cá nhân tìm đủ mánh khóe để lọt vào vườn quốc gia đào vàng, trong đó hình thức chủ yếu là mượn danh việc thi công các dự án có liên quan tới thủy lợi.
Khu vực khai thác vàng là một bãi đất nằm sâu trong rừng, nơi cả mảng cây cổ thụ đã bị bóc chặt, bên dưới đất đá nham nhở, hiện lên những hố sâu hoắm. Bốn chiếc máy xúc đang vận hành hết công suất để múc đất. Càng lại gần nghe càng rõ. Cạnh đó, một vòi bơm nước cỡ lớn xối thẳng vào một chiếc máng khổng lồ. Các máy xúc thi nhau hất thẳng những gàu đất đỏ vào chiếc máng để đãi lọc vàng qua làn nước đỏ ngàu ngàu. Nước thải ra chảy thành suối, đổ xuống chân núi.
Theo những người dân xã Vân Hòa, đây là nơi còn rất nhiều vàng. Chỉ cần đãi lớp đất mặt cũng có thể nhặt được vàng. Trong đó, khu vực Đồng Xô, nơi đang có dự án thi công đập thủy lợi Đồng Xô, được xem là rốn vàng lớn và nhiều nhất. Họ cho rằng, đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiều nhà thầu, tập đoàn công ty, doanh nghiệp trong và ngoài huyện Ba Vì đang đua nhau xin dự án cấp phép xây dựng triển khai các khu du lịch sinh thái hay xây dựng dự án thủy lợi, kênh mương dẫn nước phục vụ tưới tiêu, sinh hoạt cho người dân ở đây, nhưng thực chất chỉ nhằm mục đích “vét” vàng.
Cơ quan chức năng: “Ông nói gà, bà nói vịt”
Theo những người dân xã Vân Hòa, thực sự là vườn quốc gia Ba Vì nằm giữa bốn bề làng mạc, không phải một nơi thâm sơn cùng cốc, vậy mà nhiều tháng nay lại đang công khai diễn ra tình trạng phá rừng bừa bãi, khoét núi, chặn suối để tìm vàng. Tuy nhiên, khi trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Phi Long, Phó Bí thư thường trực Đảng ủy xã Vân Hòa, lại khẳng định chủ dự án công trình xây đập Đồng Xô là Công ty TNHH Bình Minh chỉ đào xới đất để tận thu đá cuội, phục vụ việc xây dựng kè, bờ đập.
Còn ông Phùng Quang Hiệp, Phó trưởng Phòng TN-MT huyện Ba Vì, xác nhận có nghe thông tin của người dân phản ánh về việc chủ dự án đập Đồng Xô đào đãi vàng trá hình. Phòng TN-MT huyện Ba Vì đã “lệnh” cho xã Vân Hòa kiểm tra nhưng không phát hiện được gì. Ông Hiệp cũng xác nhận là có vàng ở khu vực hồ Đồng Xô và vườn quốc gia Ba Vì.
Để làm rõ thêm, chúng tôi gặp ông Nguyễn Văn Hải, Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Vì. Ông Hải cho biết, dự án đập Đồng Xô đã được UBND tỉnh Hà Tây (cũ) phê duyệt từ năm 2007 để làm đập chứa nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và không có chuyện đào vàng trong vườn quốc gia Ba Vì.
Song trái ngược hẳn với cách nói của ông Hải, ông Nguyễn Khắc Thành, Giám đốc Vườn quốc gia Ba Vì, lại khẳng định: “Qua kiểm tra, tôi thấy việc khai thác vàng ở Đồng Xô là có thật. Tôi đã trực tiếp đến, quan sát tại khu vực xây dựng hồ chứa nước Đồng Xô và thấy sự việc khai thác vàng trái phép đang diễn ra”. Ông Thành cho rằng, để doanh nghiệp vào khai thác vàng trá hình trong vườn quốc gia Ba Vì là sai phạm và ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc bảo tồn tính nguyên vẹn của vườn quốc gia.
Văn Phúc
