Một vị tiến sĩ lâm học ở Trường Đại học Nông Lâm TPHCM nói rằng, bước chân của ông đã khám phá hầu hết các khu rừng ở Việt Nam, nhưng khi đến với rừng Phú Quốc thì lại cho ông cảm xúc khó tả, vì nó như đang “trôi” bềnh bồng giữa trùng dương! Còn đối với tôi, rừng Phú Quốc lại có sức mê hoặc lạ kỳ từ lời kể của một… cụ bà!
Vườn thuốc nam ở đền thờ Nguyễn Trung Trực.
Bà lão bán dược liệu bên cầu Dương Đông
Cách đây vài năm, khi lần đầu tôi đến Phú Quốc, lúc ấy đi theo tour và chỉ có tắm biển, câu cá và tham quan một số đảo. Thú thật, lúc đó, tôi cũng chưa biết Phú Quốc lại có rừng nguyên sinh! Ngày cuối cùng của tour, hướng dẫn viên của đoàn cho chúng tôi đi chợ Dương Đông để mua đặc sản làm quà.
Từ chợ, tôi lang thang qua bên kia cầu Dương Đông (hay còn gọi là cầu Nguyễn Trung Trực, bắc qua sông Dương Đông), chợt thấy một cụ bà hom hem đang ngồi bán các loại thuốc lạ, tôi bèn đến xem. Đó là bà lão bán các loại thuốc nam tươi như: bí kỳ nam (tổ kiến), rễ tranh, cát lồi, ngăn chằn, hà thủ ô, sâm đất, ván bay, rễ trái nhàu, mỏ quạ, chùm gởi, mướp gai, bí lau, đủng đỉnh, cóc đắng, nhãn lồng… Bà cho biết đã bán ở đây hơn 30 năm.
Hầu hết các loại thuốc nam tươi bà bán đều được hái trong rừng Phú Quốc. Bà kể, ngày xưa do Phú Quốc là ốc đảo xa xôi, phương tiện giao thông vào đất liền quá khó khăn nên bà con trên đảo khi bị bệnh phải tìm những bài thuốc trong rừng để chữa trị. Và rừng Phú Quốc được mệnh danh là rừng có nhiều loại thuốc nam quý hiếm bậc nhất ở Nam bộ.
Bà bảo tôi: “Cậu hãy đến rừng Phú Quốc nằm ở Bắc đảo thì rõ…”. Trở về thành phố, câu chuyện về rừng Phú Quốc cứ ám ảnh tôi mãi. Tôi bàn với một giám đốc lữ hành: Tại sao trong tour đưa khách đến Phú Quốc không đưa rừng Phú Quốc vào tour? Cuối cùng, chúng tôi quyết định làm cuộc khảo sát đến rừng Phú Quốc.
Rừng nguyên sinh ở Nam bộ
Từ thị trấn Dương Đông ngược lên Bắc đảo, thật không thể hình dung, vùng Nam đảo phát triển bao nhiêu thì vùng Bắc đảo quạnh hiu bấy nhiêu. Xe chạy được chừng 20km thì du khách cảm nhận được không khí mát lạnh của núi rừng. Có những đoạn xe chạy qua con suối nhỏ vắt qua đường. Bất chợt rừng hiện ra, xe vào rừng trên con đường độc đạo chạy thẳng lên Bắc đảo.
Đến cửa rừng, chúng tôi vào cuộc khám phá rừng. Đi sâu vào trong mới thấy rừng trùng điệp. Nhiều cây cổ thụ có gốc to hàng trăm năm tuổi. Đứng trong rừng Phú Quốc, khi nhớ tới lời vị tiến sĩ lâm học mới thấy rừng Phú Quốc rất thiêng liêng và giá trị.
Du khách tìm hiểu về các loại cây ở rừng Phú Quốc.
Một điều bất ngờ khi cán bộ kiểm lâm ở đây cho biết, rừng Phú Quốc là rừng nguyên sinh duy nhất còn sót lại ở Nam bộ. Theo lịch sử khai phá đảo Phú Quốc, các cư dân đầu tiên đến chinh phục đảo từ phía Nam rồi dần khai khẩn về phía Bắc và rừng Phú Quốc ở phía Bắc gần như còn nguyên vẹn.
Rừng Phú Quốc đã được công nhận là Vườn Quốc gia từ năm 2001 (và nằm trong hệ thống Khu dự trữ sinh quyển thế giới của vùng rừng ngập mặn Kiên Giang), với tổng diện tích 29.135,9 ha. Do nằm trong vùng nhiệt đới chịu sự ảnh hưởng của khí hậu đại dương nên vườn quốc gia Phú Quốc có điều kiện khí hậu thuận lợi với hệ sinh thái và các tầng thực vật phong phú.
Vườn Quốc gia Phú Quốc có sinh cảnh rừng ngập mặn, sinh cảnh rừng tràm, rừng thưa cây họ dầu, sinh cảnh trảng tranh, sinh cảnh rừng nguyên sinh… Nơi đây có 28 loài thú rừng, 119 loài chim, 47 loài bò sát và 14 loài lưỡng thê.
Đến “tour tham quan rừng thuốc nam”
Sau khi khám phá rừng, chúng tôi trở lại đường xuyên rừng để tiếp tục về Gành Dầu (Bắc đảo). Vừa ra khỏi bìa rừng, du khách sẽ thấy đền thờ vị anh hùng Nguyễn Trung Trực - điểm tham quan của khách du lịch khi lên vùng Gành Dầu. Điều bất ngờ cho đoàn khảo sát, là tại đền thờ Nguyễn Trung Trực có một vườn thuốc nam từ thiện.
Vườn thuốc này chuyên ươm trồng nhiều loại dược thảo, cộng với những loại dược liệu lấy từ rừng quốc gia Phú Quốc, được các lương y bào chế thành nhiều loại thuốc nam chữa các loại bệnh thông thường cho bà con trên đảo và các tỉnh ở đồng bằng sông Cửu Long.
Ở đây còn có phòng mạch để khám và chữa bệnh bằng thuốc nam. Đặc biệt tất cả các dịch vụ từ khám, chữa bệnh, bốc thuốc… đều hoàn toàn miễn phí, từ thiện.
Sau chuyến khảo sát, các thành viên trong đoàn bàn bạc sẽ chọn rừng Phú Quốc làm một điểm tham quan mang tính đặc thù so với những khu rừng khác; đề xuất tổ chức tuyến “Tham quan rừng thuốc nam Phú Quốc”.
Một cán bộ chuyên về du lịch trong nhóm cho rằng: Nếu các đơn vị quản lý rừng và ngành du lịch Phú Quốc biết đầu tư bài bản, đúng mức chắc chắn rừng Phú Quốc sẽ là một sản phẩm du lịch thú vị và doanh thu đáng kể. Chẳng hạn, cần xây những nhà nghỉ hay trạm dừng chân trong rừng (nhưng không phá vỡ môi sinh của rừng) để khách có thể lưu đêm hay dừng chân.
Có thể làm những bộ sưu tập, sách về các loại lá cây, các loại gỗ, các loại dược liệu… của rừng có ghi tên từng chủng loại (dĩ nhiên khai thác phải hợp lý), bưu ảnh về các loại hoa, nấm, thú, các loại cây gỗ quý bán cho khách. Ngoài ra, có thể gây giống, trồng nhiều loại lan rừng, có vườn ươm thực vật để khách xem, tìm hiểu, nếu không có dịp khám phá hết được rừng…
Hải Hạ
