Hỏi: Trường chúng tôi nằm trên đường Nguyễn Văn Tráng. Xin cho biết đôi nét về nhân vật lịch sử này.
VŨ TRUNG QUÂN (Trường cao đẳng Hoa Sen, TPHCM)
Phạm Văn Tráng là một công nhân lái xe yêu nước, gia nhập Việt Nam Quang Phục hội của cụ Phan Bội Châu. Năm 1913, Hội chủ trương tiêu diệt một số quan chức thực dân Pháp (trong đó có toàn quyền Đông Dương Albert Sarrault) và Việt gian phản quốc nhằm “kêu gọi hồn nước, đánh thức đồng bào”. Phạm Văn Tráng được phân công thi hành bản án tử hình đối với tuần phủ tỉnh Thái Bình Nguyễn Duy Hàn, một tên tay sai đắc lực của thực dân. Ông hoàn thành nhiệm vụ một cách an toàn (12-4-1913). Tuy nhiên, trên đường sang Trung Hoa, ông bị bắt ở Lạng Sơn (7-5-1913) và sau đó bị thực dân xử tử tại nhà lao Hỏa Lò, Hà Nội (24-9-1913).
Đường Nguyễn Văn Tráng nguyên là đoạn cuối của đường Đề Thám. Sau khi xây nhà ga xe lửa Sài Gòn, đường này tách ra thành một đường riêng và ngày 26-4-1920 được đặt tên đường Ypres (tên một thành phố ở Bỉ bị tàn phá nặng nề trong chiến tranh thế giới lần I).
Năm 1955, chính quyền Sài Gòn đổi tên đường này, nhưng nhầm Phạm Văn Tráng thành Nguyễn Văn Tráng.
Ba mươi năm sau ngày giải phóng, chính quyền thành phố vẫn không sửa chữa sai lầm nói trên để nhân dân thành phố gọi đúng danh tánh của người liệt sĩ họ Phạm.
Hoàng Anh
