Nhiều hộ dân ven biển vùng ĐBSCL đang đối mặt với thảm trạng nghêu chết tràn lan trong những ngày qua. Từ Tiền Giang sang Bến Tre… nghêu chết lan rộng và chưa có điểm dừng. Trong lúc các ngành chức năng khẩn trương vào cuộc thì dân nuôi nghêu lo lắng một mùa nghêu trắng tay, nợ ngập đầu.
Bất lực nhìn... nghêu chết!
Chiều 5-4, chúng tôi tìm đến xứ biển Bình Đại, một trong những nơi đang xảy ra tình trạng nghêu chết nhiều nhất ở tỉnh Bến Tre. Ông Trần Văn Kiển, Chủ nhiệm HTX nghêu Đồng Tâm, chua chát nói: “Gần 10 năm thành lập HTX nhưng chưa bao giờ nghêu lại chết nhiều như năm nay. Nghêu thịt chết đã đành, nghêu giống cũng lăn đùng ra chết khiến tụi tui như ngồi trên lửa”.
Bãi nghêu của HTX Đồng Tâm rộng 700 ha, trong đó diện tích đang thả nuôi là 300 ha. Từ đầu bãi đến cuối bãi hầu như nơi nào cũng có nghêu chết, xác nghêu phơi đầy nồng nặc mùi tanh.
Theo ông Kiển, vào tháng 2 một số anh em trong HTX khi đi canh phát hiện nghêu chết nhưng rất ít. Lúc đầu không ai để ý bởi cứ ngỡ nghêu chỉ chết thông thường như mọi năm. Tuy nhiên, từ giữa tháng 3 đến nay nghêu chết ồ ạt làm HTX trở tay không kịp. Thống kê mới nhất, khoảng 1.500 tấn nghêu thịt bị chết hơn 50%; trong khi 3.000 tấn nghêu giống bị chết đến 65%, ước tính ban đầu thiệt hại khoảng 62 tỷ đồng.
Người dân Bình Đại, Bến Tre bất lực nhìn nghêu chết. Ảnh: HUỲNH LỢI
Đồng cảnh ngộ trên, HTX Rạng Đông (Bến Tre) cũng rối bời vì nạn nghêu chết. Trong 900 ha nghêu của HTX đã có 150ha bị chết. Ông Lê Văn Quang, Phó Chủ nhiệm HTX, âu lo: “Năm nay nghêu giống xuất hiện khá nhiều, thế nhưng dịch bệnh ập đến làm chết tràn lan gây thiệt hại không nhỏ. Lo hơn là môi trường xáo trộn sẽ ảnh hưởng các vụ sau”.
Tại Tiền Giang, hàng trăm chủ sân nghêu ở bãi biển Tân Thành, huyện Gò Công Đông cũng bất lực nhìn nghêu chết. Ông Nguyễn Văn Chính, ở xã Tân Thành nuôi 2 ha, đến nay chết gần 70%; hộ ông Phan Văn Sầy, nuôi 6 ha thiệt hại 80%; nặng nhất là ông Phan Văn Hải, nuôi 11 ha, tỷ lệ thiệt hại hơn 90%...
Vô phương cứu chữa?
Theo ông Ngô Phi Trường, Chủ tịch UBND xã Tân Thành, huyện Gò Công Đông (Tiền Giang), đến thời điểm này hầu khắp diện tích 1.200ha sân nghêu của xã đều xuất hiện nghêu chết. Hộ nuôi giỏi, nuôi dở đều bị chết như nhau, tuy nhiên nơi chết ít thì 10%-15%, còn chết nhiều lên đến 70%-90%; tình hình này dân nuôi nghêu trắng tay là cái chắc.
Ông Trường cho rằng, nghêu chết nhiều có thể do gió chướng mạnh một cách bất thường và kéo dài, cộng với thời tiết thay đổi đột ngột, ban ngày nắng rất nóng, ban đêm lạnh làm cho nghêu không thể thích ứng kịp.
Kỹ sư Nguyễn Văn Bụi, Phó phòng Khoa học kỹ thuật thuộc Sở NN-PTNT tỉnh Bến Tre, phân tích: “Chúng tôi đã phối hợp cùng Viện Nuôi trồng thủy sản 2 trực tiếp kiểm tra các bãi nghêu bị chết. Kết quả bước đầu cho thấy, thời tiết từ đầu năm đến nay diễn biến rất bất lợi cho nghêu. Ngoài yếu tố nóng lạnh thất thường thì độ mặn năm nay cao, trong khi mật độ nuôi của người dân quá dày khiến nghêu dễ chết. Đa số nghêu chết những nơi gần bờ, trong mé… nơi ngoài xa ít thiệt hại hơn”.
Giải pháp trước mắt là nhanh chóng di dời những bãi nghêu bị chết đến nơi an toàn. Khuyến cáo các HTX san thưa các bãi nghêu ra, riêng nơi nào nghêu tới tuổi khẩn trương thu hoạch càng nhanh càng tốt nhằm giảm bớt thiệt hại. Song song đó, tiến hành làm vệ sinh sạch sẽ các bãi nghêu bị chết tránh ô nhiễm lây lan ảnh hưởng về sau.
Tại Tiền Giang, các ngành chức năng cũng vào cuộc lấy mẫu xét nghiệm tìm hiểu nguyên nhân nghêu chết và triển khai những giải pháp giúp người nuôi giảm thiệt hại.
Có thể nói, nghề nuôi nghêu ở vùng ven biển ĐBSCL không ngừng phát triển. Nghêu cũng là mặt hàng thủy sản đang xuất khẩu rất mạnh sang các nước châu Âu, châu Á… Giá nghêu thịt xuất được từ 4 - 5 USD/kg; nghêu nguyên con 2 - 2,5 USD/kg…
Đây là giá rất tốt đảm bảo lợi nhuận cho doanh nghiệp và người nuôi. Tuy nhiên, tình trạng nghêu chết nhiều hiện nay sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sản lượng xuất khẩu, đồng thời đẩy hàng ngàn hộ nuôi nghêu và những lao động làm thuê vào cảnh rất khó khăn.
HUỲNH PHƯỚC LỢI
