Giao rừng để trồng rừng - “Giao trứng cho ác?”

Tỉnh Đắk Nông hiện phải tạm ngưng cấp phép các dự án trồng rừng vì từ ngày tỉnh giao rừng cho các doanh nghiệp trồng rừng, rừng càng bị phá nhiều hơn. Trước thời điểm bàn giao rừng cho các doanh nghiệp, diện tích rừng bị phá chỉ có 192ha, còn sau khi bàn giao cho các doanh nghiệp, diện tích rừng bị phá lên tới hơn 1.774ha. Đắc Nông đang mất rừng vì các dự án trồng rừng…

Rừng đâu mà giữ?

Trên con đường đất lầy lội từ Nông trường Cao su Tuy Đức vào xã Đắc Ngo (huyện Tuy Đức), chúng tôi bắt gặp những chiếc xe máy cày nghênh ngang chở gỗ, những xe 2 bánh cà tàng chở người vác theo cưa máy vào rừng… Bên ngoài, cây rừng vẫn xanh tốt nhưng càng vào sâu, cây rừng trơ gốc và cây khoai mì, ngô, cà phê… mọc lên thay thế. Từ ngày xã Đắc Ngo giao rừng cho các doanh nghiệp, người dân càng phá mạnh hơn. Cạnh trụ sở Công ty Minh Phúc, hàng chục hộ dân đang vô tư dựng nhà, đốt rừng chiếm đất trồng mì trong khi không hề có nhân viên công ty hay kiểm lâm can thiệp.

Ông Phan Minh Thọ, Trưởng phòng Kế hoạch Công ty Minh Phúc, cho biết: “Vào ngày 27-11-2009, công ty được tỉnh Đắk Nông giao 400ha rừng và đất rừng để khoanh nuôi bảo vệ, trồng cao su. Nhưng trên diện tích đó đã có 29 hộ dân xâm canh trồng mì với khoảng 52,5ha. Do người dân đã xâm canh trước khi tỉnh giao đất cho công ty nên không thể đuổi họ đi được”.

Không riêng gì Công ty Minh Phúc, hàng chục công ty nhận trồng rừng trên địa bàn huyện Tuy Đức cũng rơi vào tình cảnh đó. Ông Lê Văn Minh, Chủ tịch UBND xã Đắc Ngo, cho biết: “Ở xã hiện có hàng chục doanh nghiệp được tỉnh cấp đất trồng rừng với diện tích lớn như các công ty: Công Long, Phi Long, Phạm Quốc, Long Sơn, Minh Phúc, Hoàng Thiên, Lê Gia, Đại Phát Lộc…

Chuyện người dân xâm canh đất rừng các doanh nghiệp xảy ra thường xuyên và có nhiều lý do phức tạp lắm! Rừng, đất rừng ở xã đã giao hết cho các doanh nghiệp nên xã còn rừng đâu mà giữ”? Qua kiểm tra mới đây, Sở NN-PTNT Đắc Nông phát hiện tại huyện Tuy Đức có 1.394ha rừng đã giao cho các doanh nghiệp bị chặt phá trái phép.

Địa điểm rừng bị phá tập trung tại các dự án trồng rừng nằm giáp ranh với xã Đắk Nhau (huyện Bù Đăng, Bình Phước) như: Công ty TNHH Long Sơn (bị chặt phá 353,3ha), DNTN Phạm Quốc (160ha), Công ty TNHH Hoàng Ba (27ha), Công ty TNHH Hoàng Thiên (157,3ha), Công ty CP Kiến Trúc Mới (312ha)…

Phá rừng để trồng rừng

Tại huyện Cư Jút chỉ có 2 dự án trồng cao su của Công ty CP Cao su Đồng Phú và Công ty TNHH Vĩnh An với tổng diện tích 4.427,2ha nhưng theo Sở NN-PTNT Đắk Nông hiện có 1.360,6ha đất rừng bị xâm canh. Ông Lưu Minh Tuyến, Quyền Tổng Giám đốc Công ty CP Cao su Đồng Phú - Đắk Nông, cho biết: Năm 2007, tỉnh Đắc Nông giao công ty 4.213ha rừng, đất rừng thuộc 4 tiểu khu 840, 826, 839 và 854 của xã Đắk Win và Ea Pô để khoanh nuôi, bảo vệ và trồng cao su, nhưng 2.000ha đã bị người dân xâm canh. “Tình trạng lấn phá rừng, lấn chiếm đất rừng làm rẫy ngày càng phức tạp. Có lúc 30 - 40 người dân tập trung phá từng lô một, họ cưa chặt cây vào ban đêm và phun hóa chất diệt cây vào ban ngày”, ông Tuyến bức xúc.

Theo một cán bộ xã Ea Pô cho biết, nguyên nhân khu vực rừng đã giao cho các công ty bị phá mạnh do lực lượng bảo vệ rừng của công ty mỏng. Đầu năm 2008, Đắk Nông thu hồi đất của hơn 200 hộ dân đã ở và sản xuất ổn định tại Cồn Dầu (xã Ea Pô) giao cho 2 doanh nghiệp Đồng Phú và Vĩnh An trồng cao su nhưng từ đó đến nay người dân vẫn chưa được cấp đất sản xuất tại khu tái định cư mới ở thôn Nam Tiến, xã Ea Pô. Vì thế, họ tìm đường trở lại Cồn Dầu để phá rừng…

Đầu năm 2009, Công ty CP Cao su Đồng Phú - Đắk Nông xin trả lại tỉnh 2.000ha được giao cho công ty khoanh nuôi và bảo vệ, chỉ giữ lại hơn 900ha đã trồng cao su. Chờ mãi không thấy tỉnh hồi âm, đến tháng 5 vừa qua, công ty tiếp tục gửi công văn xin trả lại. Như thế, đồng nghĩa với việc trả rừng cho tỉnh, Công ty CP Cao su Đồng Phú đã phủi bỏ trách nhiệm hơn 2.000ha rừng bị xâm canh và hơn 500ha rừng bị phá?

3 huyện có diện tích rừng bị phá nhiều nhất là Tuy Đức (1.394ha), Đắk Song (139,6ha) và Đắk G’long (134,8ha). Nhưng trên thực tế, diện tích rừng bị phá còn nhiều hơn thế vì “số liệu thống kê chưa đầy đủ”.

Không cần thống kê đầy đủ, từng đó diện tích rừng bị phá tại 31 dự án trồng rừng của Đắk Nông đã nói lên rằng các doanh nghiệp không có khả năng quản lý, bảo vệ và trồng rừng. Và kết quả sau mỗi dự án trồng rừng là những héc ta rừng bị tàn phá, chẳng khác chi “giao trứng cho ác”.

CÔNG HOAN