Tôi đã thật sự “muối mặt” trong một lần đi dạo phố cùng với đoàn du khách mà mình là hướng dẫn viên của đoàn. Bữa đó đoàn đang chụp hình lưu niệm tại nhà thờ Đức Bà, đang loay hoay hướng dẫn du khách tạo kiểu để chụp hình, thì bất thình lình một chiếc xe @ chở 2 thanh niên tấp vào bên hông vách tường nhà thờ, một cách thản nhiên trước con mắt ngạc nhiên của những du khách, hai thanh niên kia vẫn vô tư “trút bầu tâm sự” rồi lên xe bỏ đi.

Những nhà vệ sinh công cộng như thế này hiện có rất ít ở TPHCM. Ảnh: Nhà vệ sinh công cộng - tại góc đường Nguyễn Thị Minh Khai - Cống Quỳnh Q1 (N.H).

Khi đoàn qua đến đường Đồng Khởi - Nguyễn Du bỗng hai du khách lại gần tôi với dáng vẻ rất lạ, sau một hồi bối rối họ cũng nói ra chuyện họ đang cần: “Xin lỗi! bạn có thể cho tôi biết nhà vệ sinh ở đâu? Bạn gái tôi đang cần”.

Hơi bất ngờ trước câu hỏi của 2 du khách, tôi chẳng biết chỉ họ nhà vệ sinh nào gần nhất (vì quả thật quanh đây không có lấy một nhà vệ sinh công cộng nào cả). Đành phải áp dụng thủ thuật mà một người bạn đã chỉ cho tôi.

Tôi dẫn hai du khách vào một quán ăn gần đấy, nói và giải thích với họ để họ hiểu, rồi kêu một chai nước uống ngồi chờ.

Xong việc trở ra, điều mà đầu tiên tôi nghe được khi họ nói nhỏ với nhau là “Horrible!” (Khủng khiếp!). Không biết họ nghĩ gì nhưng với tôi, đó thật sự là một thất bại của TP về sự văn minh trong con mắt của họ.

Một TP năng động và phát triển vào loại nhất nước vậy mà “chuyện nhỏ” về nhà vệ sinh vẫn chưa có giải pháp hữu hiệu. Một TP với những con đường rợp mát dưới những hàng cây, những bức tường với đủ màu sắc... vậy mà lâu lâu ta vẫn bắt gặp đâu đó trên các bức tường có hàng chữ to đùng “CẤM ĐÁI” (!?) một cách phản mỹ quan. Ý thức của người dân đã kém, nhưng trách nhiệm của TP về những vấn đề bức xúc liên quan đến sinh hoạt nơi công cộng vẫn chưa được đáp ứng.

Ngoài việc cần phải nâng cao ý thức của người dân về lối sống văn minh đô thị thì vấn đề chính đó là cơ sở hạ tầng phải có để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân (ví dụ: chuyện cái nhà vệ sinh công cộng là một nhu cầu cấp bách và có thực) cần phải được các cấp lãnh đạo quan tâm nhiều hơn.

Một động thái đáng mừng của UBND TP đang làm là thành lập đội cảnh sát bảo vệ môi trường trong năm 2006, cùng những giải pháp xử phạt nghiêm khắc sắp tới sẽ áp dụng vào trong cuộc sống như xử phạt, phạt lao động công ích với những người lỡ làm hoen bẩn đường phố không những có tính chất răn đe mà còn mang tính định hướng rất cao, một việc làm cần nhân rộng.

Văn minh đô thị cần phải gắn liền với ý thức cộng đồng của mọi người dân, mỗi cá nhân. Có như vậy TP của ta mới thực sự là một TP xanh - sạch - đẹp và văn minh trong con mắt du khách khi họ trở về nước, chứ không phải là những ấn tượng “hãi hùng” sau khi đến với TP của chúng ta. 

TIẾN NGUYỄN