Miền Trung: Sức bật ngành cơ khí

Tại đề án rà soát, xây dựng tiêu chí lựa chọn một số khu kinh tế (KKT) ven biển để tập trung đầu tư từ năm 2013, Bộ KH-ĐT đã xác định có 5 nhóm KKT ven biển. Trong đó, khu vực miền Trung có hai KKT Chu Lai và Dung Quất. Đây là cơ hội cho các KKT này xác định mũi nhọn đột phá. Nắm bắt được điều này, hướng phát triển của các ngành nghề trọng điểm tại các KKT cũng đã được chính quyền địa phương phác thảo.

• Chú trọng công nghiệp nặng

Với những người hoạch định chiến lược phát triển ngành cơ khí trọng điểm của Việt Nam, cái tên Công ty TNHH Công nghiệp nặng Doosan Việt Nam (Doosan Vina) và Công ty TNHH MTV Công nghiệp Tàu thủy Dung Quất (DQS) đang là dấu chấm đỏ trên bản đồ. Hiện 2 doanh nghiệp sản xuất sản phẩm cơ khí trọng điểm thuộc tốp đầu cả nước.

Doosan Vina là một loại hình tổ hợp công nghiệp nặng đầu tiên tại Việt Nam với vốn đầu tư 300 triệu USD, nằm trên diện tích 110 ha. Chỉ sau 3 năm khánh thành, Doosan Vina đã phát triển mạnh mẽ với kim ngạch xuất khẩu 185 triệu USD. Kể từ khi bắt đầu xây dựng, Doosan Vina đã tuyển dụng và đào tạo hơn 2.000 lao động thành những công nhân tay nghề kỹ thuật cao. Công ty này đã đạt thành tựu đáng kể về năng lực sản xuất, đạt 100% năng suất sản xuất mà công ty mẹ tại Hàn Quốc phải mất đến 30 năm. Các sản phẩm chủ yếu xuất khẩu đến thị trường Trung Đông, Nam Mỹ, châu Phi, Ấn Độ, các nước ASEAN...

Tại Việt Nam, Doosan Vina tham gia sản xuất, cung ứng thiết bị cho các dự án nhiệt điện Nhơn Trạch (Đồng Nai) và một số thiết bị cho dự án nhiệt điện Mông Dương (Quảng Ninh). Trong năm 2012, Doosan Vina cũng sẽ xuất 2 bồn áp lực sang Canada, 25 tháp chưng cất sang Algeria và các thiết bị của hệ thống khử mặn sang Ảrập - Xê út, với khối lượng hơn 15.000 tấn.

Cùng với Doosan Vina, Công ty Công nghiệp tàu thủy dầu khí Dung Quất (DQS) đang khởi sắc sau khi được chuyển giao từ Vinashin sang PetroVietnam. Mới đây, DQS đã bàn giao tàu chở dầu 104.000 tấn cho PVTrans sau một thời gian dài dự án này chậm tiến độ. Đây là cột mốc của ngành cơ khí đóng tàu trong chiến lược phát triển cơ khí trọng điểm quốc gia, phục vụ chiến lược công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.

Hiện nay, ngoài việc tiếp tục đóng mới tàu 105.000 tấn, DQS đã tiếp nhận, sửa chữa, hoán cải các tàu có trọng tải lớn và đóng tàu dịch vụ dầu khí cho các đối tác nước ngoài. Công ty còn tham gia đấu thầu thi công giàn khoan dầu khí nửa nổi, nửa chìm và sửa chữa tàu chở dầu 150.000 tấn.

• Tiếp sức phát triển

Doosan Vina và DQS đang trong giai đoạn sản xuất ổn định các sản phẩm cơ khí trọng điểm. Những gói thầu hoàn thành đều có quy mô đứng đầu cả nước đã nâng cao thương hiệu cho KKT Dung Quất trong lĩnh vực công nghiệp nặng. Tuy nhiên, hai doanh nghiệp này vẫn còn không ít khó khăn trong việc hưởng những chính sách ưu đãi theo Quyết định 10 của Thủ tướng về cơ khí trọng điểm.

Với DQS, vốn là công ty con của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam nên việc phân công lao động trong ngành dầu khí tương đối tốt. Tuy nhiên, DQS vẫn còn những việc nhà nước giao trong lĩnh vực cơ khí trọng điểm. Theo lãnh đạo DQS, đơn vị hiện có hơn 1.800 kỹ sư và công nhân kỹ thuật, nhưng mới chỉ hoạt động ở mức 50% năng lực. Do vậy, DQS cần nhiều gói thầu lớn để phát huy hết năng lực.

Ông Nguyễn Văn Hội, Chủ tịch Hội đồng thành viên DQS, cho hay: “Với năng lực sản xuất hiện nay, rất nhiều nhà thầu trong nước có thể thực hiện những hạng mục cơ khí như đóng tàu, đóng giàn khoan... nhưng còn không ít dự án chúng ta lại giao đối tác nước ngoài. Thực tế, với những tàu loại lớn, hoặc những giàn khoan DQS đã có thể đảm nhận được. Nếu được mạnh dạn trao cơ hội, sẽ kích thích doanh nghiệp trong nước phát triển, giữ được ngoại tệ cho đất nước. Một vấn đề nữa, hiện nay đa số các nhà thầu phụ DQS thuê ở Vũng Tàu, Hải Phòng, Hà Nội. Quảng Ngãi nên có cơ chế thúc đẩy doanh nghiệp tại địa phương mạnh lên, để thuê tại chỗ, chủ động và tiết kiệm chi phí”.

Trong khi đó, Doosan Vina đầu tư vào KKT Dung Quất trước khi có Quyết định 10 của Chính phủ. Năm sản phẩm cơ khí chính của Doosan Vina gồm lò hơi, lò thu hồi nhiệt, thiết bị nâng hạ, thiết bị khử mặn và thiết bị xử lý hóa chất đều đạt tiêu chuẩn quốc tế nhưng chủ yếu xuất khẩu, chứ chưa tham gia sâu vào thị trường trong nước.

Sau khi rà soát đối chiếu và nghiên cứu các điều kiện và các phân tích cụ thể về sản xuất của Doosan tại Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Công thương đã ban hành quyết định, xếp 3 danh mục của Doosan Vina vào danh mục các sản phẩm cơ khí trọng điểm được hưởng các ưu đãi theo Quyết định 10 của Thủ tướng vì phù hợp với chiến lược phát triển về công nghiệp cơ khí và cơ khí trọng điểm của Việt Nam.

Ông Ryu Hang Ha, Tổng Giám đốc Doosan Vina, cho biết để đăng ký được những sản phẩm cơ khí trọng điểm, Doosan Vina đã mất một năm. “Tuy nhiên, vấn đề là để Doosan Vina bán được các sản phẩm cơ khí trọng điểm còn nhiều việc phải làm. Chính vì thế, ngoài việc Doosan Vina phải trực tiếp xúc tiến tiếp thị, Chính phủ Việt Nam cần có nhiều chính sách mạnh mẽ hơn, để các nhà đầu tư tuân thủ chương trình cơ khí trọng điểm này” - ông Ryu Hang Ha kiến nghị.

HÀ MINH